Gliwice 2021-04-10
Miasto Gliwice.
Miasto Gliwice jest położone w zachodniej części województwa śląskiego i na tak zwanym Górym Śląsku, w jego zachodniej części. Geograficznie leży na Wyżynie Katowickiej, nad rzeką Kłodnicą. Miasto Gliwice prawa miejskie otrzymało w 1276 roku, od księcia Władysława Opolskiego. W historii miastem władali książęta Polscy, Czescy i Pruscy. W 1945 roku, Gliwice zostały włączone do Polski.
Odległość pomiędzy lotniskiem w Gliwicach (Aeroklub Gliwicki), a dworcem kolejowym Gliwice PKP to dystans zaledwie 4 km i przebiega przez centrum Starego Miasta.
Historia kolei w Gliwicach. Okres Pruski.
Pod względem historycznym Gliwice było jednym z pierwszych miast, na terenie dzisiejszej Polski, gdzie doprowadzono kolej. W dniu 3 czerwca 1836 roku, fabrykanci pruscy ufundowali Komitet Założycielski Kolei Górnośląskiej. Celem był transport węgla i stali z Górnego Śląska w głąb cesarstwa niemieckiego. Orędownikiem budowy kolei w cesarstwie niemieckim był król pruski Fryderyk Wilhelm IV, który doprowadził do tego, że wiele inwestycji kolejowych było państwowych. Szlak kolejowy do Gliwic prowadzono z Wrocławia. Odcinek Wrocław - Opole otwarto w dniu 29 maja 1843 roku. Dalszy przebieg trasy wywołał spory. Ostateczny przebieg trasy od Opola, przez Kędzierzyn-Koźle, na Górny Śląsk (przez Gliwice) zatwierdzono w październiku 1842 roku. Szlak Opole - Gliwice otwarto w dniu 2 października 1845 roku. W dniu 3 października 1846 roku, szlak dotarł do Mysłowic. Długość szlaku Wrocław - Mysłowice to 196 km. W tym czasie otwarto także nowy dworzec kolejowy na stacji Gliwice Łabędy. Rozbudowywano także sieć bocznic kolejowych do hut, kopalń i innych fabryk.
W 1847 roku, szlak kolejowy Wrocław - Mysłowice połączono z Galicją poprzez Kolej Krakowsko-Górnośląską (niem. Krakau-Oberschlesische Eisenbahn), a dokładnie kolej austro - węgierską. Czyli pociągi z Wrocławia dojeżdżały do Krakowa. W 1849 roku, kolej połączyła się z Koleją Warszawsko-Wiedeńską.
Budynek dworca kolejowego w Gliwicach powstał w 1845 roku. Był budynkiem tymczasowym i zawsze były plany jego rozbudowy. Pierwsza przebudowa nastąpiła w 1873 roku. Ostatecznie budynek dworca, który istnieje do chwili obecnej, został oddany do użytku w dniu 9 grudnia 1925 roku.
Historia kolei w Gliwicach. Okres Polski.
Po II wojnie światowej, zostały zmienione granice państw. Górny i Dolny Śląsk został włączony do Polski. Tabor kolejowy i infrastruktura kolejowa zostały przejęte przez Polskie Koleje Państwowe. Nastąpiła dalsza rozbudowa sieci kolejowej i jej elektryfikacja.
W 1952 roku, Gliwice uzyskały bezpośrednie połączenie kolejowe z Warszawa, między innymi przy pomocy włoskiego wagonu spalinowego MsBx, w Polsce oznaczonego SD80. Cały szlak kolejowy ze Górnego Śląska do Warszawy zelektryfikowano w 1958 roku. Dlatego na szlak posłano elektryczne zespoły trakcyjne, polskie oznaczenie ED70 (początkowo E58), produkcji NRD produkowane przez zakłady Waggonbau Görlitz. Te pociągi okazały się jednak nieudane i poprzestano na dwóch egzemplarzach.
Elektryfikacja kolei w rejonie Gliwic przebiegała następująco: W dniu 1 czerwca 1957 roku, Gliwice - Katowice. W dniu 3 października 1960 roku, Gliwice - Strzelce Opolskie - Opole. W dniu 18 lipca 1962 roku, Gliwice - Kędzierzyn Koźle. W dniu 23 grudnia 1980 roku, Gliwice - Bytom.
W 1993 roku, rozbudowano gliwicki dworzec poprzez dobudowę czwartego peronu osobowego, w miejscu peronu pocztowo-towarowego.
W dniu 13 grudnia 2015 roku, do Gliwic pierwszy raz przyjechał rozkładowy pociąg z Warszawy kategorii EIP obsługiwane składami ED250 Pendolino.
Szlaki kolejowe w Gliwicach.
Szlak Nr 137 łączy Katowice z Legnicą i trasa ta często jest nazywana Podsudecka Magistrala Kolejowa. Szlak ma długość 284 km. Szlak jest częścią europejskiej linii kolejowej Nr E30 Drezno - Moskwa. Na części trasy szlak jest dwutorowy i częściowo zelektryfikowany. Elektryfikacja była utrudniana między innymi przez działania armii czerwonej w Polsce. W pobliżu Legnicy linia była już zelektryfikowany, ale Rosjanie kazali ją zlikwidować z uwagi na rosyjskie lotnisko w Legnicy.
Szlak Nr 141 to zelektryfikowana w 1977 roku, jedno- lub dwutorowa linia, która łączy stację Katowice Ligota ze stacją Gliwice. Szlak ma długość 26,5 km.
Szlak Nr 147 to linia powstała w 1980 roku. Linia była zelektryfikowana w 1980 roku, jedno- lub dwutorowa, łącząca stację Zabrze Biskupice ze stacją Gliwice. Szlak ma długość 14 km.
Szlak Nr 168, Gliwice – Gliwice Łabędy. Szlak Nr 200, Gliwice – Gliwice Sośnica. Do tych szlaków można doliczyć kilka lokalnych szlaków kolejowych o niewielkiej długości, będących bocznicami towarowymi. W ruchu pasażerskim wykorzystywane są szlaki Nr 135 (Opole), Nr 137 (Katowice, Kędzierzyn-Koźle, Opole) oraz Nr 147 (Bytom).
Dworzec kolejowy Gliwice.
W okresie 2015–2016, dworzec i perony zostały gruntownie przebudowane. W 2018 roku, stacja Gliwice obsłużyła 3 978 500 pasażerów.
Budynek dworca umieszczony jest na poziomie ulic miasta. Natomiast perony są umieszczone na wyższym poziomie. W efekcie, aby wyjść na perony trzeba pokonać tylko jedne schody. Pod peronami są dwa tunele dla pasażerów. Dla pasażerów są ruchome schody, a dla inwalidów windy. Na dworcu są jeszcze dwa tunele niedostępne dla pasażerów; na wschodzie tunel zwany bagażowym, na zachodzie tunel zwany pocztowym.
Dworzec ma cztery perony, o wysokości 0,76 m od główki szyny. Perony mają długość od 285 m do 375 m. Perony mają wspólne zadaszenie, o bardzo ładnej konstrukcji. Poprzednio w Gliwicach były perony pasażerskie i pośrednie perony techniczne (towarowe i pocztowe) niskie (wysokość 0,30 m od główki szyny). Te perony zostały zlikwidowane. Podobne perony były we Wrocławiu.
W ciągu doby przez stację w Gliwicach przejeżdża 26 par pociągów: TLK (Tanie Linie Kolejowe), KŚ (Koleje Śląskie), IC (InterCity), EIP (Express InterCity Premium).
W Gliwicach można spotkać pociągi typu:
PESA Elf (ang. electric low floor – elektryczny niskopodłogowy) to rodzina normalnotorowych elektrycznych zespołów trakcyjnych polskiej produkcji, budowanych od 2010 roku, w zakładach PESA, w kilku wersjach, różniących się liczbą członów, liczbą drzwi, układem foteli i innymi. Do 2018 roku, zbudowano ponad 100 egzemplarzy ELF.
NEWAG Impuls to rodzina normalnotorowych elektrycznych i spalinowych zespołów trakcyjnych produkowana przez przedsiębiorstwo NEWAG z Nowego Sącza. Wytwarzane są w kilku wersjach. Różnią się liczbą członów, drzwi i przeznaczeniem. Produkowano składy 2-członowe (typ 37WE), 3-członowe (36WE), 4-członowe (31WE), 5-członowe (45WE) i 6-członowe (35WE). Do końca 2018 roku, zamówiono 167 pociągów Impuls.
EZT serii EN71 to normalnotorowy czteroczłonowy niskoperonowy elektryczny zespół trakcyjny, skonstruowany na bazie trójwagonowego EZT serii EN57. Część pociągów EN71 zmodernizowano, poprawiając głównie warunki pracy maszynistów (mechaników).
EZT serii EN57 to normalnotorowy trzyczłonowy niskoperonowy elektryczny zespół trakcyjny, które są systematycznie modernizowane.
Z Gliwic do Warszawy jeżdżą pociągi kategorii EIP obsługiwane składami ED250 Pendolino. Pociągi kategorii Express InterCity Premium kursują w Polsce od dnia 14 grudnia 2014 roku.
Stacja Gliwice obsługuje także klasyczne pociągi osobowe: lokomotywa elektryczna plus klasyczne wagony przedziałowe i bezprzedziałowe, sypialne i kuszetki, klasy 1 i 2.
Opracował Karol Placha Hetman