Gliwice 2013-05-18
Lotnisko Gliwice.
Historia Lotniska Gliwice.
W 1914 roku, niemcy przygotowując się do wielkiej wojny światowej, podjęli decyzje o budowie lotniska wojskowego w rejonie miasta Gliwice. Była to decyzja zgodna z planami powstałymi w 1913 roku, w których była mowa o budowie kilkunastu lotnisk na Śląsku i Pomorzu. W planach tych napisano, że teren pod lotnisko powinien mieć minimalne wymiary 400 m x 200 m i posiadać hangar (co najmniej drewniany) o wymiarach minimum 20 m x 17 m, co pozwoli na pomieszczenie minimum trzech samolotów. Wynikły jednak problemy ze znalezieniem właściwej lokalizacji. Dopiero w 1916 roku, pod lotnisko wybrano teren położony około 3 km od centrum Gliwic, w kierunku południowym, w Miejscowości Bojkowo. Obszar był zbliżony kształtem do kwadratu, o bokach ponad 1 000 m i powierzchni ponad 120 (117) hektarów. Teren był bardzo nierówny i wymagał niwelacji, po której wykonaniu pole wzlotów miało niewielki spadek w kierunku północnym. Przystąpiono do budowy budynków; sztabowo-koszarowego, warsztatu remontowego silników, magazynu paliw i smarów oraz hangarów. Za wyjątkiem budynku sztabowo-koszarowego, wszystkie budowle były konstrukcji drewnianej. W planach były bloki mieszkalne dla kadry, kasyno i dworzec lotniczy z domem pilota. Do zakończenia wielkiej wojny światowej, nie zrealizowano całego planu. Umowy międzynarodowe, w tym Traktat Wersalski, nakazywał Niemcom zlikwidowanie lotniska, czego ci nie uczynili. Toczyli fikcyjne rozmowy z Państwami Ententy, o przekwalifikowaniu lotniska na cywilne. Warto wspomnieć, że do 1939 roku, istniało oficjalne pismo, nakazujące likwidację lotniska. Niemcy mogli pozwolić sobie na taki postępowanie, bo koalicja Państw Ententy była nietrwała, a w 1922 roku, nastąpiło ponowne silne zbliżenie niemców i rosjan. Od 1918 roku, Lotnisko Gliwice było nadal intensywnie rozbudowywane. Powstawały kolejne obiekty, w tym trzy hangary o konstrukcji metalowej. Lotnisko rozwijało infrastrukturę do przyjmowania samolotów i sterowców. W tym okresie pojawiły się problemy wewnętrzne. Inne Śląskie miasta także chciały posiadać własne lotniska i przystępowały do wyznaczania obszarów pod takie inwestycje. Jednak decyzja Berlina była jednoznacznie korzystna dla Lotniska Gliwice. Gliwice uzyskały połączenie lotnicze z Wrocławiem i Berlinem. W 20-latach postawiono na tym dystansie latarnie trasowe, wykorzystywane do lotów w nocy. Początkowo loty były nieregularne. Początek regularnych połączeń można datować na 1925 rok. Wkrótce rozpoczęto czarterowe loty do Wiednia. Od 1933 roku, intensywnie rozbudowywana była infrastruktura dla potrzeb lotnictwa wojskowego. Szkolono tutaj pilotów wojskowych i skoczków spadochronowych. W 1938 roku, po aneksji Czechosłowacji, lotnisko pełniło rolę ważnego węzła lotniskowego. W tym celu została rozbudowana baza paliwowa. Po ataku armii niemieckiej na Rzeczypospolitą Polskę, lotnisko stało się bazą lotnictwa transportowego, a w 1942 roku, jednym z głównych lotnisk etapowych na trasie przez Lotnisko Rakowice na wschód. W 1945 roku, lotnisko zostało zajęte przez Rosjan. Do 1947 roku, większość sprzętu lotniczego; samoloty, maszyny i inne urządzenia, zostały zniszczone lub wywiezione na wschód.
Lotnisko Gliwice w rękach Polskich.
Brak wiarygodnych danych, kiedy armia czerwona przekazała lotnisko Wojsku Polskiemu. Było to między 1947 - 1950. Niemniej jednak, lotnisko było w znacznej mierze zdewastowane. Nie było konkretnych planów odbudowy lotniska na potrzeby Polskiego Lotnictwa Wojskowego. W 50-latach jeden z hangarów został zdemontowany i przewieziony na Lotnisko Lublinek i tam ponownie postawiony. Po tym hangarze można zobaczyć tylko betonowy plac. Budynek dworcowy z wieżą kontroli lotów był tak zdewastowany, że został rozebrany.
Niemniej jednak, Miasto Gliwice ponownie stało się miastem garnizonowym, a największą jednostką tu stacjonującą był 74. Dywizjon Ogniowy Artylerii Rakietowej (1978 - 2001). Poligon i stanowiska ogniowe znajdowały się na zachód od lotniska. Samo lotnisko było wykorzystywane przez Wojsko Polskie jako łącznikowe i transportowe.
Od 1948 roku, z lotniska korzystały dwusilnikowe samoloty Siebel Si-204, produkcji niemieckiej, których kilka sztuk przekazano Polsce w ramach reparacji wojennych. Bazowały one między innymi na Lotnisku Czyżyny-Rakowice. Siebel Si-204 startując z lotniska Gliwice, wykonywały zdjęcia, które wykorzystywano w planach gospodarczych, komunikacyjnych i kartografii.
Życie nie znosi próżni. Byli ludzie zapaleńcy i lotnisko. Zaczęło się skromnie, od modelarstwa. Z organizacji były w Gliwicach; Aeroklub Śląski, Liga Lotnicza i ZHP. Od 1947 roku, zaczęto teoretycznie szkolić przyszłych pilotów szybowcowych, którzy ukończyli szkolenie na lotnisku w Katowicach. Aeroklub Śląski stworzył na lotnisku Gliwice swój oddział. W okresie 1950 - 1955, wykonano remonty pozostałych hangarów (tak zwany duży i mały). Poprawiono pole wzlotów. Wyremontowano zaplecze socjalne. Dzięki temu w 1955 roku, powstał Aeroklub Gliwicki. Jego członkowie mieszkają w: Gliwicach, Bytomiu, Rudzie Śląskiej, Zabrzu, Tarnowskich Górach.
Z uwagi na położenie, lotnisko Gliwice stało się dogodną bazą dla lotnictwa sanitarnego i lotnictwa straży pożarnej. Głośny był pożar Lasów Raciborskich w 1992 roku, kiedy to samoloty pożarnicze startowały właśnie z lotniska Gliwice. Wykonywały one do 360 lotów dziennie. Lotnisko zapewniało paliwo i środki gaśnicze, a załogom zapewniono wyżywienie i noclegi.
Po przemianach społeczno-gospodarczych w 1989 roku, zakończono centralne finansowanie aeroklubów. Aeroklub Gliwicki przebrnął przez ten trudny okres i utrzymał swoją działalność i lotnisko.
Ojciec Święty Jan Paweł II na Lotnisku Gliwice 17.06.1999r.
W dniu 17.06.1999 roku, na lotnisku Gliwice odbyła się niecodzienna i podniosła uroczystość. Zostało tutaj zorganizowane spotkanie z Papieżem Polakiem świętym Janem Pawłem II Wielkim, który w tych dniach pielgrzymował do Ojczyzny. Na lotnisku zgromadziło się około 500 000 pielgrzymów. Pierwotnie Jan Paweł II Wielki miał gościć w Gliwicach dwa dni wcześniej, jednak chwilowa niedyspozycja czcigodnego gościa, spowodowała zmianę planów. Około godziny 12;00 śmigłowiec Sokół z dostojnym gościem wylądował na lotnisku Gliwice. Jan Paweł II odmówił z wiernymi modlitwę Anioł Pański. Między Papieżem, a wiernymi rozwinął się fantastyczny dialog. Papież przeprosił mieszkańców Śląska, za to że nie mógł uczestniczyć w Nieszporach zaplanowanych na 15.06.1999 roku. „Bóg zapłać za waszą świętą cierpliwość dla Papieża. [...] Widać, że Ślązak jest cierpliwy i twardy. Ja bym z takim Papieżem nie wytrzymał” — mówił uśmiechając się Ojciec Święty. Zebrani odpowiadali „Wytrzymamy”. „Miał przyjechać, nie przyjechał — kontynuował Jan Paweł II — Nie miał przyjechać, a przyjeżdża”. Wizyta trwała około 30 minut. Był to ewenement w skali światowej – Niezapowiedziane spotkanie zgromadziło pół miliona ludzi.
MiG-21 PFM na Lotnisku Gliwice.
Nie mamy informacji co stało się z myśliwcem Jak-23, który przez wiele lat stał jako pomnik na lotnisku. Niemniej jednak, co najmniej od 2007 roku, na lotnisku stoi inny eksponat. Samolot myśliwski MiG-21 PFM. Samolot ten był siedemdziesiątym drugim samolotem w wersji PFM sprowadzonym do Polski. Samolot ma numer seryjny 94 A 5615 i od 2.06.1967 roku, był na stanie 26 PLM Zegrze Pomorskie, a od 1980 roku, w innych pułkach bojowych. Ze 132 samolotów MiG-21 PFM ostatnie 12 sztuk zezłomowano w 1998 roku. Samolot MiG-21 PFM nb 5615 uniknął pocięcia na złom lub rozstrzelania na poligonie w Nadarzycach. Trafił jako eksponat do Gliwic i prezentuje się okazale. Pod kadłubem ma dodatkowy zbiornik paliwa, a pod skrzydłami dwa zasobniki UB-16 na niekierowane pociski rakietowe.
Infrastruktura lotniska Gliwice.
Adres Ul: Gliwice lotnisko 44-100 Gliwice. Dzielnica Trynek. Telefon: 32 2301592 Fax: 32 2301594. Adres e-mail: biuro@aeroklub.gliwice.pl. Odległość od centrum Miasta 2 000 m (1,1 NM). Współrzędne geograficzne WGS-84; 50'16'09,90" N 018'40'22,05" E.
Droga startowa (RWY) na kierunku 10/28. Wysokość 294,73 m npm. Standardowe wymiary 770 m x 400 m. Nawierzchnia gruntowa, trawa. Aktualny kierunek lądowania wskazuje litera "T", jest on także podawany w komunikatach kierownika lotów.
Dozwolony ruch lotniczy: VFR. Przestrzeń ATS. Rejon nadzorowany lotniska (linia łącząca następujące miejscowości); 50°22'00" N 018°33'00" E, 50°20'28" N 018°53'00" E, 50°10'00" N 018°51'30" E, 50°11'00" N 018°33'00" E, 50°22'00" N 018°33'00" E. Urządzenia łączności radiowej; Organ ATS: KWADRAT, Częstotliwość: 122,3 MHz, Znak wywoławczy: Gliwice KWADRAT. Wykonywanie lotów nocnych. Lotnisko dostępne do lotów nocnych po telefonicznym potwierdzeniu z wyprzedzeniem 24 H. Dostępne światła litery "T" oraz lampy przenośne.
Do dyspozycji hangar. Maksymalna wielkość statku powietrznego klasy samolotu L-410 Turbolet. Do dyspozycji paliwa i oleje. Możliwość wykonania drobnych napraw. Samoloty An-2, PZL-101, PZL-104, Jak-12, Z-42 Z-526 oraz szybowce produkcji Polskiej. W chwili obecnej lotnisko w Gliwicach przyjmuje samoloty sportowe oraz śmigłowce sanitarne i pożarnicze. Kawiarenka "AirCafe" (czynna w okresie letnim). Komunikacja; Autobus miejski nr 60, 126, 677.
Powstała koncepcja rozbudowy lotniska, która umożliwi lądowanie niewielkim samolotom pasażerskim i transportowym. Plany obejmują budowę betonowego RWY o długości 850 m, dobudowanie drogi kołowania, montaż oświetlenia, wzniesienie nowych hangarów i modernizację stacji paliw.
Opracował Karol Placha Hetman