Kraków 2009-06-23
Lotnisko Balice.
Współrzędne geograficzne: 50.078N, 19.786E. Elewacja 241 m.
Lotnisko Balice.
Pełna nazwa lotniska to Kraków Airport im. Jana Pawła II oraz 8 Baza Lotnictwa Transportowego. Jest to jednocześnie międzynarodowy port lotniczy i baza wojskowego lotnictwa transportowego. Współrzędne geograficzne: 50°04'40" N 19°47'05" E i 241 m nad poziomem morza. Tower: 118.100 MHz. Lotnisko ma kod IATA: KRK, kod ICAO: EPKK.
W rankingu najczęściej odwiedzanych Polskich lotnisk zajmuje drugie miejsce, po Okęciu. Utrzymuje pozycję wicelidera od 1963 roku, kiedy to zajęło miejsce po Lotnisku Czyżyny-Rakowice.
Lotnisko w ciągu dziesięcioleci wydawało się, że nie ma szans na rozwój. Zawsze obiektywne trudności wskazywały na nadchodzący regres. Jednak splot różnych okoliczności zawsze wychodził lotnisku na zdrowie. Kraków, jako kulturalna stolica Polski, perła wśród zabytków, wielki ośrodek przemysłowy i centrum pielgrzymkowe, odwiedzają tysiące ludzi. Przez to Lotnisko w Balicach jest jedną z bram do tego miasta i całego województwa, które w 2007 roku, obsłużyło 3 miliony pasażerów, czyli tyle ile wynosi liczba mieszkańców całego województwa małopolskiego. W województwie małopolskim mieszka 3 mln 282 tys. osób. Lotnisko jest skazane na sukces, a to z takiego powodu, że w promieniu 100 km od niego mieszka około 8 milionów ludzi, a nie ma obecnie (2009 roku) żadnych perspektyw na powstanie nowego lotniska w tym rejonie.
Ale Lotnisko Balice to także, a może przede wszystkim, lotnisko wojskowe. Obecnie (2009 roku) eksploatowane przez 13 Eskadrę Lotnictwa Transportowego i 8 Bazę Lotniczą.
Lotnisko położone jest w odległości około 12 km na zachód od centrum Krakowa. Leży w sąsiedztwie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego na Jurajskiej Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Wyposażone jest w jedną DS (RWY) o nawierzchni betonowej, wymiarach 2 550 × 60 metrów i kierunku 07/25. Jest to port klasy 4D z podejściem precyzyjnym klasy I, dodatkowo wyposażonym w światła osi drogi startowej. Droga ta posiada nawierzchnię betonową o wytrzymałości PCN 52/R/B/W/T i umożliwia operowanie większości typów samolotów pasażerskich i transportowych.
Równolegle do drogi startowej, po południowej stronie, znajduje się droga kołowania, a cywilna płyta postojowa mogąca pomieścić 17 średniej wielkości samolotów przy terminalach.
Miejscowość Balice.
Balice to wieś położona w środkowej części Województwa Małopolskiego, w powiecie Krakowskim, w gminie Zabierzów, na zachód od Krakowa. W okresie 1975–1998, należała do Województwa Krakowskiego, a przed 1975 rokiem, także do Województwa Krakowskiego, ale wówczas był inny podział administracyjny Polski.
Wzdłuż wschodniej granicy miejscowości Balice płynie rzeka Rudawa. W południowej części miejscowości położone jest lotnisko. Na terenie miejscowości jest węzeł autostradowy, punkt poboru opłat autostradowych, stacja paliw. Oprócz autostrady przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 774.
Miejscowość znajduje się na obszarze Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. W północnej stronie miejscowości, na wzgórzach Garbu Tenczyńskiego, znajduje się duży kompleks leśny zwany Lasem Zabierzowskim. Stanowi on ulubione miejsce relaksu mieszkańców i turystów. Przebiega przez niego szlak turystyczny. Wyznaczono w nim szereg ścieżek dydaktycznych i tras rowerowych Znajdują się liczne skałki i wąwozy. Na wschodnim zboczu tego lasu, w miejscu gdzie Rudawa przełamuje Garb Tenczyński, znajduje się krajobrazowy rezerwat przyrody Skała Kmity. Do atrakcji turystycznych należy także Pałac Radziwiłłów. Wybudowany został około XV wieku, jako budynek drewniany na podmurowaniu. Wokół pałacu założono rozległy ogród. Fundatorem był Seweryn Boner. Pałac był siedzibą znamienitych rodów szlacheckich: Bonerów, Ossolińskich, Firlejów i oczywiście Radziwiłłów, którzy w drugiej połowie XIX wieku, dokonali jego gruntownej przebudowy, wykonując go jako całkowicie murowany. Po drugiej wojnie światowej pałac przejęło państwo. Obecnie w pałacu ma siedzibę Instytut Zootechniki.
Historia lotniska wojskowego w Balicach.
Trudno dokładnie ustalić, w którym roku powstało Lotnisko Balice. Bez wątpienia było to lotnisko zapasowe dla Lotniska Czyżyny-Rakowice, czyli nie będziemy dalecy od prawdy, gdy za datę powstania tego lotniska przyjmiemy 1930 rok.
Oczywiście było to lotnisko praktycznie bez dużego zaplecza. Poza polowym warsztatem, stacją paliw i barakiem dla personelu. Oficerowi kwaterowali w pałacu. Samoloty ukrywano w sadzie. Lotnisko było zlokalizowane bardzo celowo. Samoloty stacjonujące na nim miały bronić Kraków od zachodu.
Już w lipcu 1939 roku, lotnictwo niemieckie znacznie zwiększyło swoją aktywność lotniczą naruszając przestrzeń powietrzną Rzeczypospolitej Polski. Pomysł lotnisk zasadzkowych, czyli wysuniętych lotnisk polowych w pobliżu Zawiercia i Wielunia nie bardzo zdał egzamin. Nasze samoloty nie były w stanie dogonić niemieckich maszyn rozpoznawczych. Po trzech tygodniach zasadzki zlikwidowano. Jednak pomysł wysuniętych lotnisk polowych kontynuowano. Od dnia 20 sierpnia 1939 roku, na lotnisku w Aleksandrowicach koło Bielska Białej, które było letnim lotniskiem Szkoły Pilotów Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, zaczęły stacjonować samoloty myśliwskie z 121 i 122 Eskadry 2 Pułku Lotniczego. Były to 4 samoloty PZL P-11c i 8 pilotów. Wiadomo, że w tym samym czasie reszta sił 121 Eskadry stacjonowała już na Lotnisku Balice. Rzut kołowy Eskadry dotarł z Czyżyn do Balic w nocy z 26/27 sierpnia 1939 roku. W Balicach stacjonowało 6 samolotów PZL P-11c i 1-2 samoloty RWD-8. Pozostałe Eskadry także zostały przebazowane na inne lotniska polowe.
Rankiem 1 września 1939 roku, niemiecka armia lotnicza zaatakowała Kraków i Lotnisko Rakowice-Czyżyny, na którym już nie było Polskich samolotów. Podczas startu do lotu bojowego nad Balicami pojawiła się niespodziewanie grupa nieprzyjaciela wracająca z bombardowania Krakowa. Dowódca Dywizjonu Myśliwskiego, kpt. pil. Mieczysław Medwecki, tuż po starcie został zestrzelony przez Ju-87, pilotowanego przez sierż. Franka Neuberta z I/StG 2 „immelmann”. Był to pierwszy poległy w czasie II wojny światowej pilot Polski. Pchor. Władysław Gnyś, startujący w kluczu Medweckiego, wymanewrował atakującego go niemca i kontynuował lot. W rejonie Olkusza napotkał wracającą znad Krakowa eskadrę Dornierów Do-17E z KG 77. Udało mu się zestrzelić 2 bombowce wroga, które rozbiły się w rejonie wsi Żurada. Były to pierwsze zwycięstwa powietrzne odniesione przez Polskiego pilota podczas II wojny światowej. Po południu, pierwszego dnia wojny, dywizjon przebazowano na lotnisko polowe Igołomia (25 km na wschód od Krakowa). Pierwszego dnia wojny piloci w Aleksandrowicach dali się we znaki wrogowi. Wykonano 30 lotów, niszcząc bez strat własnych 2 bombowce Heinkel He-111 oraz obserwacyjnego Henschla Hs-126. Zwycięstwa dla 121 Eskadry uzyskali plut. pil. Leopold Flanek (w rejonie Kęt) oraz kpr. pil. Jan Kremski (w rejonie Trzyńca). Wieczorem 1 września 1939 roku, na rozkaz nowego dowódcy III/2 Dywizjonu Myśliwskiego, kpt. pil. Waleriana Jasionowskiego, samoloty z lotniska w Aleksandrowicach dołączyły do macierzystej eskadry na lotnisku Igołomia. W Balicach już samolotów nie było.
Jak więc widzimy, wspaniały szlak bojowy naszych asów lotniczych; Wacława Króla, Władysława Gnysia oraz innych rozpoczął się od Lotniska Balice.
Stan personelu latającego 121 Eskadry Myśliwskiej w dniu 1 września 1939 roku, na lotnisku w Balicach: Dowódca Eskadry – kpt. pil. Tadeusz Sędzielowski (od 9.09.1939 roku, ppor. pil. Wacław Król). Zastępca Dowódcy – ppor. pil. Wacław Król. Oficer Techniczny Eskadry ppor. tech. Jerzy Głęboki. Szef Mechaników Eskadry – st. majster wojsk. Józef Żak. Szef Administrac.-Dyscyplinarny Eskadry – st. sierż. Józef Skoskiewicz. Piloci: podporucznicy Tadeusz Kawalecki, Tadeusz Nowak; podchorążowie Władysław Chciuk, Władysław Gnyś, Ryszard Koczor, Franciszek Surma; plut. Leopold Flanek, kaprale Jan Kremski, Piotr Zaniewski; starsi szeregowi Tadeusz Arabski, Marian Futro.
Zwycięzcy walk powietrznych (wg J. Pawlaka): W. Gnyś 2 Do-17, L. Flanek 1 i ½ He-111, J. Kremski 1 i ½ He-111, ½ Hs-126, T. Arabski 1 Do-17, W. Król ½ Do-17, T. Nowak ½ He-111, P. Zaniewski ½ Do-17, klucz: Gnyś, Flanek, Arabski 1 He-111. Razem: 8 i ½ samolotów zestrzelonych. Uszkodzone samoloty npla: T. Kawalecki 1 samolot nieznany W. Król i P. Kowala 1 samolot nieznany, J. Kremski i T. Arabski 1 Do-17, klucz: Nowak, Koczor,Surma 1 Do-17. Razem: 4 samoloty uszkodzone.
Straty 121 Eskadry w personelu latającym i samolotach: Personel: polegli – kpt. M. Medwecki, kpt. T. Sędzielowski, st.szer. M. Futro. Samoloty: stan – 10 P-11c, uzupełnienie 02.09.1939 roku - 1 P-11c, zniszczone – 6 P-11c, ewakuowane do Rumunii – 5 P-11c.
W czasie okupacji niemieckiej w Balicach nie bazowały żadne samoloty.
Lotnisko Balice. 1945 rok.
Prawdopodobnie od stycznia 1945 roku, przez kilka tygodni lotnisko w Balicach było zajęte przez lotnictwo radzieckie. Po drugiej wojnie światowej lotnisko powróciło pod Polską jurysdykcję wojskową, jednak tam nie stacjonowała żadna eskadra (pułk) myśliwski. W kwietniu 1951 roku, po utworzeniu 7 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego, lotnisko weszło pod jej dowództwo. Po defiladzie w Warszawie, w dniu 22 lipca 1955 roku, stacjonujący w Czyżynach 2 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego, wchodzący w skład 7 DLM, głównymi siłami został przebazowany na lotnisko Balice. Było to spowodowane budową kombinatu metalurgicznego i Nowej Huty. Jednak jeszcze przez kilka lat 2 PLM użytkował oba lotniska równolegle. 2 PLM użytkował wówczas samoloty Jak-23.
Przełomowy okazał się 1963 rok, kiedy podjęto decyzję o rozformowaniu 2 PLM, a w jego miejsce został powołany do życia nowy 55 Pułk Lotnictwa Transportowego, Rozkaz Nr 040 z dnia 29.04.1963 roku, 55 PLTr stał się kontynuatorem tradycji 13 Pułku Lotnictwa Transportowego przeformowanego Rozkazem Nr 91 z dnia 31.10.1944 roku, naczelnego dowódcy Wojska Polskiego z 713 Pułk Lotnictwa Transportowego 6 Armii Lotniczej radzieckich sił powietrznych.
W dniu 8 maja 1963 roku, sformowano dowództwo 55 PLTr w składzie; Dowódca pułkownik pilot Aleksander Milart. Zastępca dowódcy do spraw politycznych major Jan Madej. Szef sztabu major Mieczysław Hereda. Zastępca do spraw zaopatrzenia podpułkownik Kazimierz Srótek. Zastępca do spraw inżynieryjno technicznych major Edward Ostrowski. Dowódca dowodzenia dywizjonu lotniczego major Stanisław Gomula.
Do głównych zadań 55 PLTr należało; Zabezpieczenie manewru lotniskowego pułków lotniczych i związków taktycznych. Zabezpieczenia szkolenia spadochronowego 6 Dywizji Powietrzno Desantowej. Wykonywanie lotów na fotografowanie (aerofoto). Wykonywanie lotów dyspozycyjnych polegających na przewozie ładunków na rzecz jednostek Wojska Polskiego. Przewóz ładunków poza granicę kraju.
Od 15 maja 1963 roku do 30 czerwca 1963 roku, na poligonie (lotnisku) w Jaworze odbyło się pierwsze desantowanie skoczków z 6 DPD.
W dniu 20 października 1963 roku, jednostka otrzymała sztandar, który wręczył Dowódca Lotnictwa Operacyjnego generał brygady pilot Franciszek Kamiński.
W kwietniu 1965 roku, z Oficerskiej Szkoły Lotniczej Dęblin przybyła do 55 PLTr kapitan pilot Bronisława Dudek, jedna z trzech kobiet pilotów w Wojsku Polskim, w tamtym czasie.
W 1966 roku, wytypowana część personelu latającego, została skierowana do CCCP, celem przeszkolenia na nowy typ samolotu transportowego Antonow An-12, których nasza armia zakupiła dwa egzemplarze. Antonow An-12 nr 6344307 nb 50 i Antonow An-12 nr 6344308 nb 51. Ta maszyna przez wiele lat był największym samolotem transportowym eksploatowanym w Polsce, aż do 1993 roku. An-12 był odpowiednikiem amerykańskiego samolotu C-130 Herkules. Jeden z tych samolotów, Antonow An-12 nr 6344307 nb 50 został zestrzelony w dniu 13 maja 1977 roku, w Bejrucie, grzebiąc całą załogę. Załoga; dowódca samolotu podpułkownik pilot Henryk Bajer, (drugi pilot) podpułkownik pilot Tadeusz Florek, podpułkownik nawigator Jan Kowalik, technik pokładowy podpułkownik Jerzy Grzywalski, technik klucza major Adam Rybak, technik urządzeń desantowych kapitan Janusz Lech, radiotelegrafista chorąży Kazimierz Krupka, NN, NN. Cześć Ich Pamięci! Tragedia ta jest opisana w osobnym rozdziale.
We wrześniu 1967 roku, zgodnie z panującą w tym czasie tendencją w Wojsku Polskim, jednostka powróciła do nazwy z okresu II wojny światowej i Rozkazem Ministra Obrony Narodowej Nr 025 dnia 30.09.1967 roku, otrzymała nazwę 13 Pułk Lotnictwa Transportowego.
W dniu 13.09.1972 roku, na lotnisku Balice wylądowały pierwsze z zakupionych w CCCP Samoloty transportowe Antonow An-26. W Wojsku Polskim były one użytkowane do 2008 roku.
Od 1970 roku, w Pułku obowiązuje nowa struktura; 1 Eskadra – samoloty An-26 (12 sztuk). 2 Eskadra – samoloty An-2. 3 Eskadra – samoloty Ił-14 (maksymalnie 17 sztuk) i An-12 (2 sztuki). W tym okresie wycofano ze służby pozostałe samoloty Li-2 i część samolotów Ił-14. Niektóre samoloty Ił-14 przystosowano do wykonywania zadań fotogrametrycznych.
W okresie od 23.01.1979 roku do 25.01.1979 roku, po trzęsieniu ziemi w Jugosławii, samoloty Pułku przewiozły ponad 100 000 kg lekarstw, odzieży i namiotów.
Od lipca 1979 roku, 2 Eskadra rozpoczęła stały dyżur w Krajowym Systemie Ratownictwa Medycznego. Od 1986 roku, 13 PLTr bierze udział w Akcji Serce na rzecz Kliniki Kardiologicznej w Zabrzu transportując narządy do przeszczepu. Było to zasługą, między innymi, profesora Zbigniewa Religi. Akcja ta jest kontynuowana pod nazwa Akcja Serce, do chwili obecnej (2020 rok). Bierze w niej udział 8 Baza Lotnictwa Transportowego z Balic.
W 1980 roku, 13 PLTr rozpoczął współprace z Narodowym Bankiem Polskim przewożąc pieniądze z centrali w Warszawie do kilku miast w Polsce.
W 1982 roku, samoloty An-26 brały udział w ćwiczeniach pod kryptonimem Tarcza-82 na terenie Bułgarii.
W 1999 roku, Rzeczypospolita Polska wstąpiła do NATO. Dlatego załogi z 13 PLTr rozpoczęły udział w ćwiczeniach Allied Harbour i Eagle Eye 1999. Jako pierwsza w bazie NATO w Neapolu wylądowała załoga majora pilota Jarosława Budzyńskiego, samolotem An-26.
W dniu 31 grudnia 2001 roku, 13 PLTr został rozformowany na mocy Rozkazu Ministra Obrony Narodowej Nr PF 24 z dnia 3.10.2000 roku, a w dniu 1.01.2001 roku, powstała 13 Eskadra Lotnictwa Transportowego i 8 Baza Lotnicza.
W 2002 roku, 13 ELTr otrzymała pierwsze samoloty M-28 B Bryza-TD, o masie całkowitej 7 500 kg. Samoloty te zastąpiły starzejące się An-2.
W 2003 roku, 13 ELTr przyjęła na stan pierwszy samolot CASA C-295 M. Maszyny te zastąpiły długowieczne An-26. Do grudnia 2008 roku, przyjęto 12 maszyn C-295 M. Lecz w styczniu 2008 roku, utracono w katastrofie jeden samolot Nb 019, ale co tragiczniejsze zginęło 20 oficerów z Polskich Sił Powietrznych. Cześć Ich Pamięci!
Dowódca 13 PLTr;
Pułkownik pilota Aleksander Milart 4.06.1963r. – 7.12.1973r.
Pułkownik pilot Henryk Rzemienicki 8.12.1973r. – 2.09.1980r.
Podpułkownik dyplomowany pilot Henryk Boroń 3.09.1980r. – 6.05.1982r.
Pułkownik pilot Julian Grzegorczyk 7.05.1982r. – 7.01.1985r.
Podpułkownik dyplomowany pilot Piotr Biliński 8.01.1985r. – 6.11.1986r.
Podpułkownik dyplomowany pilot Zdzisław Domański 7.11.1986r. – 8.06.1989r.
Pułkownik dyplomowany pilot Zbigniew Herc 9.06.1989r. – 8.01.1994r.
Podpułkownik dyplomowany pilot Janusz Szpechciński 9.01.1994r. – 27.05.1997r.
Pułkownik dyplomowany pilot Józef Kurczap 28.05.1997r. – 30.07.1999r.
Pułkownik dyplomowany pilot Tomasz Drewniak 31.07.1999r. – 31.12.2000r.
Dowódcy 13 ELTr;
Podpułkownik dyplomowany pilot Sławomir Żakowski 1.01.2001r. – 30.09.2005r.
Podpułkownik dyplomowany pilot Leszek Leśniak 1.10.2005r. - 2008r.
Podpułkownik dyplomowany pilot Dariusz Janiszek 2008r. - 2010r.
Dowódcy 8 Blot;
Podpułkownik dyplomowany pilot Tomasz Drewniak 1.01.2001r. – 7.06.2004r.
Pułkownik magister inż. Krzysztof Krasnodębski 8.06.2004r. – 30.08.2006r.
Podpułkownik dyplomowany pilot Sławomir Żakowski 31.08.2006r. – 26.02.2008r.
Pułkownik magister inż. Mirosław Jemielniak 27.02.2008r. - sierpień 2010r.
Podpułkownik dyplomowany pilot Jacek Łazarczyk sierpień 2010r. - 12 maja 2014r.
Podpułkownik pilot Krzysztof 12 maj 2014r. - 10 czerwca 2016r.
Podpułkownik magister inż. Marek Majocha czerwiec 2016r. - październik 2016r.
Pułkownik doktor inż. pilot Krzysztof Szymaniec 10 październik 2016r. - 29 wrzesień 2017r.
Pułkownik Grzegorz Kot 30 września 2017r. - 29 październik 2017r.
Pułkownik magister inż. pilot Paweł Bigos 30 październik 2017r. - …
Osiedle mieszkaniowe Bielany.
Z jednostką wojskową związane było przez długie lata osiedle mieszkalne na krakowskich Bielany, odległe od lotniska o około 5 km. Tu zamieszkiwała znaczna część kadry jednostki. Wyróżnikiem osiedla jest ustawiony jako pomnik samolot myśliwski Jak-23.
Historia Lotniska Cywilnego.
Lata 60-te.
Portem lotniczym dla Krakowa od 1923 roku do 1963 roku, funkcjonowało cywilne Lotnisko Czyżyny-Rakowice. Na przełomie 1963/1964 roku, przeniesiono ruch pasażerski na Lotnisko Balice, chociaż jeszcze przez kilka lat, w sytuacjach awaryjnych maszyny PLL LOT mogły lądować w Czyżynach. Także w 1964 roku, z Czyżyn do Balic przeniesiono lotnictwo sanitarne.
Na potrzeby lotnictwa pasażerskiego przeznaczono kilka hektarów terenu położonego we wschodniej części lotniska, którym zarządzało Przedsiębiorstwo Porty Lotnicze. Do dyspozycji lotnictwa cywilnego oddano budynki administracyjne, hangar, płytę postojową, drogę kołowania i hangar. Płyta postojowa bez problemu mieściła trzy samoloty wielkości An-24 lub dwa Ił-18, ale jak pokazała przyszłość samolot wielkości Tu-154 miał już spore problemy i ustawiał się skośnie.
Hangar był głównie wykorzystywany przez Lotnictwo Sanitarne. Dysponowało ono samolotem dwusilnikowym typu Morawa, śmigłowcem SM-1, a nieco później Mi-2. To lotnictwo sanitarne było praktycznie użytkownikiem hangaru. Hangar został rozebrany w 2016 roku.
Z lotniska korzystał tylko jeden przewoźnik, czyli nasz PLL LOT. Samoloty w Balicach nie bazowały. Przywoziły pasażerów, zabierały nowych i odlatywały. W 60-tych latach dziennie przylatywały 2-4 samoloty. Prawie wszystkie loty były lotami krajowymi. Dopiero po uruchomieniu przejścia granicznego możliwe stały się loty pasażerskie za granicę. Balice miały wówczas połączenie z; Warszawą, Gdańskiem, Poznaniem, Wrocławiem i Rzeszowem.
W 1968 roku, oddano do użytku pierwszy z prawdziwego zdarzenia budynek dworcowy. Jak na tamte czasy wyróżniał się nowoczesna architekturą. Był przestronny, o konstrukcji betonowo-ceglanej z dużymi powierzchniami przeszklonymi. Był to budynek typu szwedzkiego, w którym środkowa część była nie zabudowana i z góry wyglądał jak kwadrat. Niezabudowany środek, o wymiarach 4 m x 4 m, wpuszczał dużo światła do wnętrza budynku. Służył on wiele długich lat.
Lata 70-te.
Lata 70-te to dalszy, choć powolny, rozwój cywilnego lotnictwa w Balicach. Rozwijała się infrastruktura lotniskowa. Została zorganizowana Lotniskowa Straż Pożarna. Na jej potrzeby zostały zakupione nowoczesne Zachodnie wozy bojowe Barracuda.
Systematycznie rozwijała się siatka stałych krajowych połączeń. Z Krakowa można było polecieć do Szczecina, Koszalina i Słupska. W związku z uruchomieniem połączenia trans atlantyckiego, Warszawy z Nowym Yorkiem, znacznemu zwiększeniu uległa liczba lotów na trasie Kraków-Warszawa. PLL LOT uruchomił także ciekawe połączenie na trasie Warszawa – Zakopane, które było realizowane samolotem z Okęcia do Balic, po czym bezpośrednio autokarem do Zakopanego. Rewolucją dla Balic było uruchomienie stałych połączeń na kierunku południowym do krajów Demokracji Ludowej. Trasy te obsługiwał samoloty Ił-18 i nowoczesne Tu-134. Największym powodzeniem cieszyły się loty do Warny w Bułgarii. W tym okresie wzrosła liczba lotów czarterowych. Samoloty z Balic latały bezpośrednio do Londynu, Paryża, Wiednia.
Lata 80-te.
Najpierw katastrofa Ił-62 SP-LAA Mikołaj Kopernik, a następnie wprowadzony przez generała Wojciecha Jaruzelskiego w Polsce stan wojenny, wywołały zapaść w przewozach PLL LOT. Do tego musimy doliczyć kilka prób uprowadzenia samolotów PLL LOT. Z Balic wykonywano niewiele lotów. Znaczny ich odsetek był lotami towarowymi, z pocztą i pieniędzmi. Na pewien czas, na pokładach samolotów pojawili się uzbrojeni i umundurowani, bądź nie, funkcjonariusze milicji i służby bezpieczeństwa. Nieudolność władzy partyjno-komunistycznej doprowadzała do pogłębiania się recesji gospodarczej. Nie wpływało to korzystnie na rozwój ruchu pasażerskiego nie tylko w Balicach. Sporym ciosem dla Balic było także oddanie w 1980 roku, szybkiego połączenia kolejowego pomiędzy Krakowem a Warszawą. Ekspres jadący tak zwana Centralną Magistralą Węglową, dystans ten pokonywał w 2 godziny 30 minut. Na tej trasie samolot zaczął przegrywać z pociągiem. Co prawda samolot leciał 45-55 minut, ale trzeba doliczyć dojazd na lotnisko, a należało być 60 minut przed odlotem. Weźmy także pod uwagę ograniczoną wagę bagażu, a o cenie biletu nie wspomnimy. I w samolocie nie pospacerujemy, do WARS-u nie pójdziemy i okna nie otworzymy.
Lata 90-te.
Niejednokrotnie na stronie wspominamy o znaczeniu przemian zapoczątkowanych w 1989 roku. Przemian tych nie da się przecenić. Choć nie zawsze były one zgodne z wolą Narodu. Rozpoczął się drapieżny kapitalizm i kulawa demokracja, ale lepsze to niż socjalizm. Pozytywne przemiany w Polsce i wyrwanie się z wpływów CCCP, spowodowało, że do Krakowa zaczęło przybywać coraz więcej turystów, przedsiębiorców i pielgrzymów. Spory odsetek z nich przybywał do Krakowa drogą powietrzną. Lotnisko Balice zaczęło obsługiwać coraz więcej pasażerów.
1995 rok.
W 1995 roku, zapadły decyzje o rozbudowie Portu Lotniczego Balice. W dniu 17.06.1995 roku, Papież Jan Paweł II poświęcił kamień węgielny i podpisał akt erekcyjny pod rozbudowę portu lotniczego. Port zaprojektowano dla obsługi rocznie około 500 tysięcy pasażerów. Inwestycja kosztowała 38,8 miliona złotych.
Budowę ukończono w kwietniu 2001 roku, a poświecenia dokonał ksiądz kard. Franciszek Macharski. Ten ważny dzień upamiętniono w postaci tablicy pamiątkowej.
W 1995 roku, Lotnisko przyjęło nazwę Jana Pawła II. O to zaszczytne imię ubiegało się także Lotnisko Okęcie, lecz silne związki Największego z Polaków z Krakowem spowodowało, że zaszczyt ten przypadł Lotnisku Balice.
Oprócz samej budowy budynku dworca lotniczego port dostosowano do obsługi nowoczesnych samolotów pasażerskich produkcji zachodniej i amerykańskiej.
1996 roku.
Nowa rzeczywistość wymusiła przemiany organizacyjne i powołanie nowych podmiotów gospodarczych. W dniu 5.07.1996 roku, aktem notarialnym została zawiązana Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością pod nazwą "Międzynarodowy Port Lotniczy Kraków - Balice" z siedzibą w Balicach. W dniu 3.09.1996 roku, Spółka przejęła majątek trwały wniesiony przez Wspólników w formie aportów rzeczowych. W dniu 18.03.1997 roku, Spółka uzyskała z Departamentu Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie cywilnej części lotniska, a następnie wymaganą certyfikację. W dniu 1.07.1997 roku, Spółka Międzynarodowy Port Lotniczy Kraków - Balice rozpoczęła działalność operacyjną przejmując wszystkich pracowników P.P. "Porty Lotnicze" oraz obejmując nad lotniskiem zarząd. Spółka z siedzibą w Balicach, 32-083 Balice ul. Kpt. M. Medweckiego 1, jest spółką prawa handlowego o kapitale zakładowym wynoszącym 101.232.000 zł, wpisaną do prowadzonego w Sądzie Rejonowym dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, rejestru przedsiębiorców pod numerem KRS 0000008522. W sensie formalnym lotnisko nadal jest obiektem współużytkowany przez wojsko i stronę cywilną.
W dniu 23.07.1998 roku, uchwałą Zgromadzenia Wspólników Spółka przyjęła nazwę Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków - Balice Sp. z o.o., czyli zarządza cywilną częścią portu lotniczego. Ogólna powierzchnia lotniska wynosi 426 ha, w tym w zarządzie Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II Kraków - Balice Sp. z o.o. znajdują się około 24 hektary.
Celem działalności Spółki stała się; rozbudowa, modernizacja i eksploatacja Międzynarodowego Portu Lotniczego Kraków oraz podejmowanie wszelkich działań związanych z obsługą lotniczego ruchu pasażerskiego i towarowego, w tym międzynarodowego przejścia granicznego na terenie portu, w celu promocji Krakowa i regionu, usprawnienia ruchu turystycznego, a w sposób bardziej ogólny wykonywanie zadań o charakterze użyteczności publicznej. Zgodnie z ustawą z dnia 8.03.1990 roku, o samorządzie gminnym.
Główni udziałowcy Spółki Port Lotniczy Kraków-Balice im Jana Pawła II: PP "Porty Lotnicze” 154 264 udziałów, 77 132 000 złotych, 76,19%. Województwo Małopolskie 46 012 udziałów, 23 006 000 złotych, 22,73%. Gmina miasto Kraków 2 104 udziałów, 1 052 000 złotych, 1,04%. Gmina Zabierzów 84 udziały, 42 000 złotych, 0,04%.
Nowy wiek.
To co zaczęło dziać się na Balicach, na przełomie wieków przyćmiewa wszystko to co zaszło od 1963 roku. Tak dynamiczny rozwój jest niewątpliwym sukcesem Portu w Balicach. Wszyscy udziałowcy Spółki byli żywo zainteresowani jak najkorzystniejszym rozwojem. Ledwie co oddano do użytku nowy terminal (dworzec), a już zaczęto myśleć o budowie następnego.
W 2003 roku, irlandzkie tanie linie lotnicze Ryanair prowadziły rozmowy na temat otwarcia połączeń z krakowskiego lotniska. Władze portu lotniczego nie zgodziły się jednak na obniżenie opłat lotniskowych. Jednak władze miasta i województwa podjęły działania w celu wybudowania Terminalu 2 dla tanich linii lotniczych. Pojawiły się jednak trudności związane ze skomplikowaną sytuacją własnościową lotniska oraz brakiem jasnej sytuacji, co do tego, kto jest za nie odpowiedzialny. Mimo, że nie powstał jeszcze nowy terminal, pojawiły się już pierwsze tanie linie lotnicze, co zmusiło tradycyjnych przewoźników do obniżenia cen biletów na niektórych trasach.
Tu małe wyjaśnienie, co do gruntów. W tym czasie Spółka posiadała około 24 hektarów terenu. Nie było możliwości na pozyskanie terenów na zachód, użytkowanych przez 8 Bazę Lotniczą. Realne jednak było uzyskanie obszaru w kierunku wschodnim, około 35 hektarów, na których zorganizowana była między innymi giełda samochodowa. Obszar ten był w gestii AMW. Tak więc dalszy rozwój Portu Balice zależał od pozyskania terenów którymi zarządzała Agencja Mienia Wojskowego. Problem tkwił jednak w tym, że AMW chciała je sprzedać, a nie ofiarować za darmo. I nie pomogły tu naciski medialne i wizyty wysokich urzędników państwowych. Prawo w tym temacie było spójne i jednoznaczne. Samorządy chciały w całej Polsce działki od wojska za darmo, a takiego rozwiązania ustawa zabrania. Nie dziwmy się wiec, że w 2008 roku, Rząd Premiera Donalda Tuska podjął działania zmierzające do likwidacji AMW, co tylko świadczy o nieudolności tego Rządu, który nie umiał poruszać się w istniejącym prawie. Mało tego. AMW wydała już zgodę na podjęcie budowy nowych obiektów na tych terenach. Co ważne może sprzedać te tereny bez przetargu, gdy są to ważne cele społeczne, a tu taka sytuacja zachodziła. Pozostaje tylko kwestia ceny i bonifikaty. Czyli rozwój Lotniska Balice był niezagrożony.
W 2004 roku, pojawiły się także nowe połączenia w Europie Środkowej. Na poważnego konkurenta wyrósł Katowicki Port Lotniczy w Pyrzowicach, dla miłośników lotnictwa bardziej znany jako Wojskowe Lotnisko Mierzęcice. Katowice lepiej poradziły sobie z przyciągnięciem tańszych przewoźników. Dodatkowo w ofercie podawali; loty z Krakowa za granicę, a realizowali je wioząc pasażerów autokarami z Krakowa do Pyrzowic. W efekcie zyskali pasażerowie.
W dniu 13.10.2004 roku, tanie linie lotnicze Easy Jet, jako pierwsze zainaugurowały regularne połączenia z Krakowa.
W dniu 4.11.2006 roku, port Balice obsłużył 2-milionowego pasażera w 2006 roku.
Połączenie drogowe.
W bezpośrednim sąsiedztwie portu lotniczego przebiega autostrada A4, z węzłem autostradowym w trzech kierunkach; Katowice, Centrum Krakowa i Obwodnica zachodnio-południowa. Pierwsze odcinki autostrady zostały oddane do użytku w 1985 roku. Przejazd do centrum miasta zajmuje 20-30 minut.
Dawne połączenie lotniska z Krakowem było realizowane poprzez cztery połączenia drogowe. Podstawowe były dwie drogi. Pierwsza na kierunku północnym poprzez Zabierzów i Bronowice, druga na kierunku południowym poprzez Kryspinów, Bielany i Przegorzały. Pozostałe dwie drogi były krótsze, ale wąskie. Jedna przez Mydlniki do Bronowic, druga przez Olszanicę i Chełm do Cichego Kącika.
Plany na przyszłość w 2009 roku, wyglądały dojść obiecująco; zaplanowano zbudowanie przez miasto nowej dwupasmowej drogi na lotnisko, która zaczynałaby się na dzisiejszym zakręcie alei Armii Krajowej. Budowa nowej drogi wojewódzkiej łączącej Zabierzów z Kryspinowem przez Wolę Justowską. Pozwoliłoby to odciążyć dotychczasową drogę nr 774 Zabierzów-Kryspinów. Połączenie przez GDDKiA nowych dróg systemem zjazdów z obwodnicą Krakowa i autostradą A4.
Połączenie kolejowe. 2006 rok.
Bocznica kolejowa łącząca lotnisko ze stacją Mydlniki wybudowano w 50-tych latach. Pociągami dostarczano i dostarcza się większość towarów, szczególnie paliwo. Linia była jednotorowa, niezelektryfikowana.
W 2004 roku, po raz kolejny odżyła propozycja połączenie kolejowego między lotniskiem a centrum miasta, z wykorzystaniem istniejącej bocznicy kolejowej. Tym razem jednak pomysł został zrealizowany.
Od 26.05.2006 roku, na trasie Dworzec Główny Kraków – Lotnisko Balice poprzez Mydlniki kursowały szynobusy. Przejazd szynobusem z centrum miasta trwał 15-16 minut. Pociąg nazwano Ekspres Balice.
Obecnie (2009 roku) pociąg kursuje codziennie, niemal całą dobę, za wyjątkiem godzin późnonocnych, co 30 minut. Cena biletu normalnego jednoprzejazdowego wynosiła 7 zł. Bilet można kupić także w automacie w pociągu, który przyjmuje banknoty i wydaje resztę. Pociąg nie zatrzymuje się na stacjach pośrednich. Jedynie niektóre kursy w każdą stronę zatrzymują się na przystanku Kraków-Łobzów. Obsługa linii: dwa szynobusy spalinowe (SA133-004 i SA133-005), w rezerwie SA101-001+SA121-001 i SA109-002. Pociągi są klimatyzowane, liczba miejsc siedzących w składzie: 140-146, liczba wszystkich miejsc: 300.
Niemniej jednak obecnie (2009 roku) linia kolejowa wymaga modernizacji. Po pierwsze należy zlikwidować przejazdy kolejowe, zastępując je wiaduktami. Należy zbudować przystanek kolejowy dokładnie naprzeciwko portu lotniczego. Mówiono także o ewentualnej elektryfikacji odcinka od Mydlnik do bazy wojskowej.
W 2014 roku, peron już nie był używany, bo budowano nową stację kolejową obok parkingu wielopoziomowego.
2007 rok.
W 2007 roku, Spółka podjęła zakrojoną na szeroką skalę akcje reklamową lotniska. W dniu 4.09.2007 roku, zmieniono nazwę portu lotniczego z Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków-Balice na Kraków Airport im. Jana Pawła II. Nazwa zdecydowanie krótsza. Pojawiło się nowe logo, z motywem startujących do lotu dmuchawców, a jednocześnie barwy granatowo-niebiesko-białe. Była to nowa strategia Zarządu Spółki, aby jeszcze lepiej reklamować Port Lotniczy.
W 2007 roku, z Balic można było polecieć do 62 lotnisk w 20 krajach. W dniu 20.12.2007 roku, port obsłużył 3-milionowego pasażera, w 2007 roku.
Terminal 1. 2007 rok.
Oddany w 2001 roku, Terminal został poddany rozbudowie. Były dwie przesłanki. Pierwsza to systematyczny wzrost liczby pasażerów, druga to przystąpienie Polski do strefy Schengen, czyli ułatwionemu podróżowaniu za granicę. Chodzi o separację obywateli państw członków Unii Europejskiej, których nie obowiązuje kontrola celna i paszportowa, od pasażerów z pozostałych krajów. Wymagało to wprowadzenia zmian organizacyjnych i inwestycyjnych. W dniu 20.07.2007 roku, otwarto nową część Terminalu 1. Do dyspozycji pasażerów udostępniono 3 000 m kwadratowych powierzchni, 15 stanowisk rejestracji i 5 stanowisk kontroli. Układu z Schengen obowiązuje w Polsce w ruchu powietrznym od 1.03.2008 roku.
Terminal 2. 2007 rok.
Budynek wielofunkcyjny – techniczny.
Budowa bazy warsztatowo-garażowej miała znacznie poprawić warunki techniczne w porcie. Miała pozwolić na dokonywanie przeglądów, konserwacji oraz napraw zwiększonej znacznie ilości posiadanego nowego sprzętu. Jest to szczególnie ważne zważywszy na fakt, iż cały sprzęt utrzymania lotniska, należący zarówno do MPL jak i LHC, parkowany był na otwartej przestrzeni, bez żadnego zadaszenia. Taki sposób, oprócz przyczyniania się do ponadnormatywnego zużywania i niszczenia, ma niebagatelny i negatywny wpływ na mobilność operacyjną oraz niezawodność pracy szczególnie w warunkach zimowych (niska, ujemna temperatura, opady atmosferyczne, silny wiatr, szybko zapadający zmierzch), kiedy załogi sprzętu, w polowych warunkach, muszą na przykład usuwać awarię sprzętu, wymieniać szczotki w odśnieżarkach itp.
Nowy obiekt powstał, ale ogromna dynamika wzrostu liczby obsługiwanych pasażerów wymusiła adaptacje części na nowy Terminal 2, krajowy.
W dniu 28.02.2007 roku, otwarto terminal krajowy o powierzchni 1 733 m kwadratowych, mogący obsłużyć 500 tys. osób rocznie. Od 1.03.2007 roku, pasażerowie mogą z niego korzystać. Terminal 2 ma konstrukcje typu blaszak i jest wyposażony w bramy wjazdowe. Jest to rozwiązanie przejściowe. W przyszłości, kiedy zostanie oddany do użytku Terminal 3, Terminal 2 wróci do swojej funkcji dla której powstał. Inwestycja pochłonęła 9 mln zł.
Opracował Karol Placha Hetman