Kraków 2023-11-15
British Aerospace ATP.
British Aerospace ATP (Advanced Turbo-Prop) to jest samolot opracowany w Zjednoczonym Królestwie w firmie British Aerospace. Pierwszy lot odbył się w dniu 6 sierpnia 1986 roku. Samolot została wprowadzony do służby w 1988 roku. Produkcja trwała w okresie 1988 - 1996, ale zbudowano tylko 65 egzemplarzy.
British Aerospace ATP (Advanced Turbo-Prop) to samolot pasażerski zaprojektowany i był produkowany przez British Aerospace. Konstrukcja była ewolucją samolotu Hawker Siddeley HS 748, dość udanego Feederlinera z 60-lat XX wieku.
Samolot ATP opracowano w 80-latach, jako odpowiedź na kryzys naftowy z 1973 roku. Konstruktorzy wierzyli, że uda się opracować samolot dowozowy, który będzie napędzany silnikami turbośmigłowymi, o niskim poziomie hałasu i niskim zużyciu paliwa. Do podobnych wniosków doszli konstruktorzy w innych firmach lotniczych. Dlatego konkurencja w tym segmencie samolotów była bardzo duża. Były konstrukcje; de Havilland Canada Dash 8, ATR 42 i ATR 72. Dlatego zbudowano tylko 65 samolotów ATP i w 1997 roku, linię produkcyjną zamknięto.
Ostatnim europejskim operatorem samolotów ATP, firma West Air Szwecja, wykonała ostatni lot w dniu 24 lutego 2023 roku. W 2023 roku, zdolne do lotów były tylko 4 samoloty ATP.
Konstrukcja ATP.
Samolot został opracowany do lotów na krótkich i średnich dystansach. Dzięki zastosowaniu silników turbośmigłowych liczono na znaczną oszczędność paliwa, a dzięki zastosowaniu nowych śmigieł liczono na ograniczenie hałasu. Zdecydowano, że preferowaną opcją będzie rozwój istniejącego samolotu pasażerskiego Hawker Siddeley HS 748. Wydłużono kadłub do 26,01 m (85,3 ft) i zwiększono rozpiętość skrzydeł do 30,62 m (100,5 ft). Kabinę pasażerską zaprojektowano dla 64 pasażerów. Ale w zależności od życzenia klienta możliwe było zagęszczenie foteli. Samolot mieścił się pomiędzy samolotem HS 748, który zabierał 50 pasażerów, a samolotem British Aerospace 146, który zabierał 100 pasażerów. Przeprojektowano kokpit załogi, aby ułatwić pracę dwóm pilotom. Zaprojektowano scentralizowany panel, który ostrzega załogę o usterkach. Awionika jest cyfrowa z wielofunkcyjnymi wyświetlaczami, co czyni kabinę typu szklany kokpit. Samolot został poprawiony aerodynamicznie; szpiczasty nos, poprawione końcówki skrzydeł. W kadłubie zamontowano więcej okien.
Napęd został zmieniony w porównaniu z HS 748; bliźniacze silniki turbośmigłowe Rolls-Royce Dart zostały zastąpione silnikami Pratt & Whitney Canada PW126, bardziej oszczędne w zużyciu paliwa. Każdy silnik napędzał specjalnie zaprojektowane sześcio-łopatowe śmigło opracowane wspólnie przez British Aerospace i amerykańskiego specjalistę firmę Hamilton Standard. Te śmigła o dużej średnicy zostały zaprojektowane tak, aby obracały się wolniej niż ich tradycyjne odpowiedniki, aby generować mniej hałasu. Samolot jest stosunkowo lekki. Prędkość przelotowa samolotu została znacznie zwiększona w porównaniu z poprzednikiem. Według doniesień BAe w okresie 1987 – 2002, firma miał ambicje sprzedać około 300 egzemplarzy samolotów ATP.
W dniu 6 sierpnia 1986 roku, prototyp ATP wykonał swój dziewiczy lot z lotniska w Manchesterze, pilotowany przez pilota doświadczalnego Robby Robinson.
Konkurencja na rynku samolotów dowozowych była duża. Rywalizowały firmy: Fokker, Bombardier, ATR. Firmy postanowiły się dogadać i rozpocząć współpracę. W 1995 roku, zawiązano partnerstwo pod nazwą Aero International Regional. Jednak po kilku miesiącach partnerstwo upadło.
W 1996 roku, firma British Aerospace zbudował ostatni 65 egzemplarz samolotu ATP. W połowie 1997 roku, firma BAe ogłosiła, że produkcja ATP została trwale zakończona.
W 2000 roku, na bazie istniejących samolotów ATP opracowano wersję ATP Freighter (ATPF), która była promowana wśród operatorów cargo. Samolot wyposażono w zmodyfikowane drzwi towarowe pochodzące z samolotu HS 748. Samolot ATPF może przewieźć o 30% więcej ładunku niż jego poprzednik, przy 10% wzroście kosztów eksploatacji. W ramach tego programu początkowa partia sześciu samolotów ATP została przekształcona w frachtowce na rzecz towarowego przewoźnika lotniczego West Air Szwecja.
Zespół napędowy.
Dwa silniki Pratt & Whitney Canada PW126, turbośmigłowe o mocy 2 x 1,978 kW (2 x (2,653 shp). Śmigła 6-łopatowe BAe / Hamilton Standard, 4.19 m (13 ft 9 in).
Dane T-T British Aerospace ATP:
Załoga dwóch pilotów i dwóch członków personelu pokładowego. Pasażerów 64 osoby. Długość 26.00 m (85 ft 4 in). Rozpiętość 30.63 m (100 ft 6 in). Wysokość 7.14 m (23 ft 5 in). Powierzchnia nośna 78.3 m2 (843 sq ft). Masa własna 13,595 kg (29,972 lb). Masa maksymalna 22,930 kg (50,552 lb). Ilość paliwa 6,364 litrów (1,400 imp gal; 1,681 US gal). Prędkość przelotowa 496 km/h (308 mph, 268 kn). Zasięg 1,825 km (1,134 mi, 985 nmi) z 64 pasażerami. Zasięg do przebazowania 4,070 km (2,530 mi, 2,200 nmi). Pułap operacyjny 7,600 m (25,000 ft).
Samolot British Aerospace ATP SE-MAJ:
Nr seryjny 2038. Pierwszy lot w dniu 29 kwiecień 1991 roku (G-SLAM). Następnie G-BTNI. W październiku 1991 roku, przekazany do Turkish Air Transport (TC-THU) w ramach dzierżawy. W kwietniu 1994 roku, przekazany do British Aerospace Asset Management (G-BTNI). W sierpniu 1994 roku, jako samolot do wypożyczenia (G-OEDI). W listopadzie 1994 roku, przekazany do Euro Direct Airlines (G-OEDI). W kwietniu 1995 roku, powrócił do British Aerospace Asset Management. W listopadzie 1996 roku, wypożyczony do Canarias Regional Air (EC-GKJ). W lutym 1998 roku, trafił do Air Europa Express (EC-GSE). W styczniu 2002 roku, przekazany do BAE Systems Asset Management (G-BTNI). Został przebudowany na CARGO. W 2002 roku, przekazany do Magic Blue Airlines (PH-MJG). W sierpniu 2006 roku, przekazany do West Air Sweden (SE-MAJ). W styczniu 2012 roku, przekazany do West Air Europe Holandia (LX-WAD). W października 2013 roku, ponownie przekazany do West Air Sweden (SE-MAJ).
Opracował Karol Placha Hetman