Kraków 2013-10-08
PZL Mielec M-15 Belfegor.
233b Rozdział 9.01.1974r.
PZL M-15 Belfegor to był samolot rolniczy opracowany i produkowany w Polsce z polecenia i na potrzeby CCCP. Samolot M-15 to był jedyny samolot rolniczy na świecie napędzany silnikiem turboodrzutowym, który jest nieekonomiczny w tego typu zastosowaniu.
Konstrukcja samolotu.
M-15 zbudowano w układzie dwupłatowca, ze szczątkowym kadłubem i stałym podwoziem. Usterzenie wsparte na dwóch belkach wychodzących ze zbiorników na chemikalia. Usterzenie typu skrzynkowego z dwoma usterzeniami pionowymi i łączącym je usterzenie poziomym. Konstrukcja całkowicie metalowa, półskorupowa.
Skrzydła.
Skrzydła proste w układzie dwupłatowym. Górne o większej rozpiętości i powierzchni. Górny płat wyposażono w dwuszczelinowe klapy i szczelinowe lotki. Na krawędzi natarcia zamontowano skrzela, otwierane automatycznie. Dolny płat pozbawiono mechanizacji. Zamontowano na nim aparaturę do oprysku i opylania.
Kadłub samolotu.
Kadłub samolotu typu półskorupowego. W przedniej części mieści kabinę pilota. Pilot ma do dyspozycji metalowy fotel, który jest dostosowany do spadochronu ratunkowego typu siedzeniowego lub plecowego. Pilot przed sobą ma wolant, nożne sterownice i deskę rozdzielcza z podstawowymi przyrządami pilotażowymi. Wejście do kabiny z prawej strony. Dalej umieszczono dwa miejsca dla mechaników. Wejście z lewej strony. Silnik umieszczono w górze kadłuba pod górnym płatem. Dostęp do niego jest bardzo utrudniony.
Usterzenie samolotu.
Usterzenie typu skrzynkowego wsparte na dwóch belkach wychodzących z górnego płata. Składa się z dwóch usterzeń pionowych z podziałem na stery i stateczniki oraz jednego usterzenia poziomego, także z podziałem na ster i statecznik.
Podwozie samolotu.
Podwozie stałe, trójpodporowe z przednim kołem sterowanym hydraulicznie. Amortyzatory olejowo-powietrzne. Podwozie główne wyposażone w hydrauliczne hamulce. Opony niskociśnieniowe. Wszystkie koła identyczne.
Napęd samolotu.
Napęd złożony z jednego silnika turboodrzutowego, dwuprzepływowego AI-25 o ciągu 1 x 14,7 kN. Paliwo umieszczono w 8 zbiornikach integralnych w górnym płacie. Zapas paliwa 1 460 litrów. Ze sprężarki silnika pobierane jest powietrze do napędu urządzeń agrolotniczych.
Wyposażenie.
Samolot posiada dwa zbiorniki dla chemikaliów umieszczone między skrzydłami, w pewnej odległości od kadłuba. Mają one łączną pojemność 2 900 litrów i udźwig 2 200 kg.
Instalacja hydrauliczna o ciśnieniu roboczym 14,7 MPa. Jest używana do; poruszania klapami, sterowania przednim kołem, hamowania podwoziem głównym, zaworem odbioru powietrza ze sprężarki silnika, instalacją agro.
Dane PZL M-15:
Rozpiętość 22,40 m. Długość 12,72 m. Wysokość 5,34 m. Powierzchnia nośna 67,90 m2. Masa własna 3 090 - 3 270 kg. Masa całkowita 5 500 - 5 650 kg. Masa maksymalna 5 750 kg. Masa ładunku 2 560 kg. Paliwo 1 460 litrów. Prędkość maksymalna 205 km/h. Prędkość przelotowa 165 km/h. Prędkość wznoszenia 4,5 m. Prędkość lądowania 89 km/h. Zasięg 400 - 480 km/h. Pułap 4 500 m. Rozbieg 270 - 300 m. Dobieg 350 m.
Zestawienie.
Produkcję rozpoczęto w 1974 roku. Samoloty już w Polsce otrzymywały rejestracje CCCP-155... Produkcję seryjną zakończono w 1981 roku, po zbudowaniu 250 egzemplarzy (łącznie z prototypami). Według innych danych zbudowano tylko 175 sztuk, a jeszcze inne źródła mówią zaledwie o 120 maszynach. Z dostępnych informacji wynika, że zbudowano cztery prototypy, które otrzymały Nr 1S 001-01, Nr 1S 001-02, Nr 1S 001-03, Nr 1S 001-04. Różniły się one od siebie. Samolot Nr 1S 001-04 otrzymał zdwojone sterownice i został oblatany w 30.12.1975 roku, przez inżyniera Andrzeja Pamułę. Nosił on już oznaczenie PZL M-15-40. Pierwszy seryjny PZL M-15-40 Nr 1S 006-01 został oblatany w dniu 19.07.1976 roku, przez inżyniera Adama Grubę.
Opracował Karol Placha Hetman