Kraków 2023-12-20
Stacja kolejowa Kraków Główny.
Współrzędne geograficzne: 50.067N 19.947E. Elewacja 217 m.
Kraków Główny to jest najważniejsza stacja kolejowa na południu Rzeczypospolitej Polski. Obecny układ podziemnego dworca i naziemnych peronów ukształtowany został w 2014 roku. W skład całego kompleksu komunikacyjno-handlowego wchodzi: dworzec autobusowy, szybki tramwaj podziemny, zespół parkingów oraz centrum handlowe z wiodącą Galerią Krakowską.
Pierwsze uruchomienie dworca i stacji kolejowej nastąpiło w dniu 13 października 1847 roku, kiedy Kraków był pod zaborem austro-węgierskim. Obecna nazwa stacji Kraków Główny obowiązuje od 1946 roku. Historyczny budynek dworca jest wpisany na listę zabytków po Nr rejestracyjnym A-704 z dnia 12 lipca 1986 roku.
Układ torowy.
Początkowo stacja Kraków była stacją czołową, ale tylko przez kilka lat, gdyż zbierano fundusze na budowę kolejnego odcinka z Krakowa do Tarnowa i Dębicy. W ciągu ulicy Lubicz zbudowano przejazd kolejowo-drogowy. Lecz duży ruch pociągów znacznie utrudniał ruch w mieście. Dlatego ulicę Lubicz wpuszczono w wąwóz i postawiono wiadukt. Projektantem wiaduktu był inżynier Teodor Talowski, a oddanie wiaduktu do użytku nastąpiło w 1898 roku. W rejonie stacji zbudowano wieże wodne, z których najmłodsza została uruchomiona w 1925 roku i stoi ona do chwili obecnej (2023 rok). Na terenie kolejowym, w 1927 roku, zbudowano drukarnię kolejową. Na stacji była lokomotywownia, zasieki węglowe, górka rozrządowa. Stacja rozbudowywała się w kierunku północno-zachodnim.
W 30-latach XX wieku, zbudowano nową linię kolejową do Kielc i Warszawy. Do tej pory, połączenie Kraków - Warszawa było realizowane przez Mysłowice lub Maczki. Budowa nowej linii spowodowała znaczną przebudowę układu torowego na stacji. Zdemontowano hale dworcową. Zwiększono liczbę peronów z trzech do czterech, przy czym Peron 1 został wydłużony i przy jednej krawędzi obsługiwał dwa pociągi.
Przed drugą wojną światową, powstały plany wybudowania nowego dworca w kierunku północno-zachodnim, w odległości około 300 m, od istniejącego dworca. W czasie okupacji germańskiej, stacja w Krakowie była bardzo ważna w planach wojennych germańców. Węzeł Kraków był wąskim gardłem. Dlatego zdecydowano o budowie obwodnicy kolejowej, od posterunku Kraków Łobzów, przez nową stację Olsza, przez nowy most przez Wisłę, do stacji Kraków Płaszów. Germańcy planowali zbudowanie dużego nowego dworca w Dzielnicy Dąbie. W Dąbiu germańcy planowali zbudowanie dużej dzielnicy willowej dla swoich nadludzi (Aryjczyków).
Po drugiej wojnie światowej, w Krakowie przystąpiono do odbudowy ruchu kolejowego, naprawy szkód wyrządzonych przez germańców i dokończeniu rozpoczętych inwestycji. Duże zmiany nastąpiły w układzie torowym Krakowa, w związku z budową Kombinatu Hutniczego i nowego miasta Nowa Huta. W planach była budowa nowego dworca w okolicach Ronda Mogilskiego, a u wylotu ulicy Lubicz miał powstać socjalistyczny łuk triumfalny, w którego wnętrzu miały być urzędy administracji publicznej. Planów tych nie zrealizowano.
Ponieważ Kraków był nadal wąskim gardłem kolejowym, dlatego zbudowano nową północną obwodnicę kolejową, która jest obecnie linią kolejową Nr 95. Te dwie obwodnice, spowodowały, że Kraków Główny mógł obsługiwać praktycznie tylko ruch osobowy.
Linie kolejowe. 2023 rok.
Linia kolejowa Nr 8 Warszawa Zachodnia – Kraków Główny.
Linia kolejowa Nr 8 Warszawa Zachodnia – Kraków Główny, przebiega południkowo. Ma długość 317,164 km. Jest zelektryfikowana i w większości dwutorowa. Przebiega przez miasta: Warka, Radom, Skarżysko Kamienna, Kielce, Sędziszów, Kozłów. Wykorzystywana jest w ruchu pasażerskim i towarowym. Elektryfikacje przeprowadzono etapami; W dniu 28 maj 1960 rok, Kraków Batowice - Kraków Główny. W dniu 22 grudnia 1961 roku, Warszawa Zachodnia - Czachówek Południowy. W dniu 8 września 1966 roku, Sędziszów - Tunel. W dniu 29 kwietnia 1967 roku, Kielce - Sędziszów. W dniu 1 października 1967 roku, Zagnańsk - Kielce. W dniu 28 grudnia 1967 roku, Radom - Zagnańsk. W dniu 22 kwietnia 1968 roku, Tunel - Kraków Batowice. W dniu 21 listopada 1969 roku, Czachówek Południowy - Radom.
Linia kolejowa Nr 91 Kraków Główny – Medyka.
Linia kolejowa Nr 91 Kraków Główny – Medyka przebiega równoleżnikowo. Ma długość 258,974 km. Jest zelektryfikowana i w większości dwutorowa. Prędkość maksymalna wynosi 160 km/h. Linia stanowi część szlaku E30. Linia została zbudowana w okresie 1856–1861. Elektryfikacja następowała etapami: W dniu 29 kwietnia 1959 roku, Kraków Główny – Kraków Płaszów. W dniu 29 marca 1960 roku, Kraków Płaszów – Kraków Bieżanów. W dniu 28 maja 1960 roku, Kraków Bieżanów – Podłęże. W dniu 28 kwietnia 1962 Podłęże – Bogumiłowice. W dniu 29 września 1962 Bogumiłowice – Tarnów Mościce. W dniu 25 maja 1963 Tarnów Mościce – Dębica. W dniu 26 września 1963 roku, Dębica – Rzeszów Główny. W dniu 28 kwietnia 1964 roku, Rzeszów – Medyka.
Linia kolejowa Nr 118 Kraków Główny – Kraków Lotnisko.
Linia kolejowa Nr 118 Kraków Główny – Kraków Lotnisko jest to linia o długości 11,960 km, dwutorowa, zelektryfikowana. Prędkość maksymalna wynosi 80 km/h. Linia powstała w 2015 roku, w wyniku modernizacji jednotorowej, niezelektryfikowanej linii kolejowej Mydlniki - skład paliw Olszanica (obecnie PKN Orlen) - lotnisko wojskowe Balice, która była uruchomiona w 1951 roku.
Linia kolejowa Nr 133 Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Kraków Główny.
Linia kolejowa Nr 133 Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Kraków Główny jest to linia kolejowa przebiegająca przez województwo śląskie i małopolskie. Odcinek Jaworzno Szczakowa – Kraków Główny wchodzi w skład międzynarodowej linii kolejowej E 30. Linia ma długość 70,779 km. Prędkość maksymalna wynosi 120 km/h. Linia jest dwutorowa, zelektryfikowana. W okresie 2014-2018, wykonano ostatnią modernizację linii.
Linia kolejowa Nr 629 Kraków Główny – Kraków Bieżanów.
Linia kolejowa Nr 629 Kraków Główny – Kraków Bieżanów jest to linia która powstała w wyniku modernizacji trasy średnicowej. Została oddana do użytku w 2023 roku. Na odcinku Kraków Główny - Kraków Płaszów linia jest dwutorowa (prędkość maksymalna 100 km/h), a na odcinku Kraków Płaszów - Kraków Bieżanów linia jest jednotorowa (prędkość maksymalna 160 km/h). Długość linii wynosi 9,905 km. Linia Nr 629 biegnie równolegle z linią Nr 91.
Kraków Główny, Perony.
Obecnie Kraków Główny dysponuje pięcioma peronami wyspowymi, które mają 10 krawędzi peronowych. Z uwagi na ograniczoną wielkość równi stacyjnej, perony są na końcach poprowadzone łukiem. Równia stacyjna od strony zachodniej jest ograniczona centrum handlowym „Galeria Krakowska”. Galeria została zbudowana na byłych terenach kolejowych i dawnego dworca autobusowego „PKS”. Od wschodu peronów jest „MDA” dworzec autobusowy.
Nad peronami jest umieszczony parking dla samochodów osobowych, który jest płatny. Znajduje się na nim postój TAXI. Dojazd na parking możliwy jest od strony zachodniej, ulica Pawia i od strony wschodniej, ulica Wita Stwosza. Wielkość płyty parkingowej wynosi 110 m x 150 m. Połączenie parkingu z peronami jest przy pomocy schodów oraz wind, z każdym peronem.
Perony są numerowane od strony zachodniej. Tak zawsze było. Perony są całkowicie zadaszone. Peron 1 ma długość 350 m. Tor Nr 9 i 11. Peron 2 ma długość 380 m. Tor Nr 5 i 3. Peron 3 ma długość 380 m. Tor Nr 1 i 2. Peron 4 ma długość 350 m. Tor Nr 6 i 4. Peron 5 ma długość 350 m. Tor Nr 10 i 12. Pomiędzy Peronem 1 i 2 przebiegają trzy tory i podobnie pomiędzy Peronem 4 i 5 przebiegają trzy tory. Łącznie przez stacje przebiega 12 torów.
Pod peronami są trzy tunele. W północnej stronie peronów jest tunel z pochylniami, który pełnił rolę tunelu bagażowego. Obecnie jest udostępniony dla podróżnych. Tunel środkowy należy do podziemnego dworca. Tunel południowy jest wyremontowanym najstarszym tunelem na stacji. W dworcu działają kasy biletowe, które są czynne całą dobę. Łącznie jest 28 kas. Na terenie dworca i galerii handlowej są także biletomaty.
Ruch pasażerski.
W 2017 roku, stacja obsłużyła 16 600 000 pasażerów, w 2018 roku, 15 100 000 pasażerów, w 2019 roku, 15 400 000 pasażerów, w 2020 roku, 8 300 000 pasażerów (spadek z powodu pandemii chińskiego wirusa), w 2021 roku, 11 800 000 pasażerów, w 2022 roku, 20 100 000 pasażerów. W 2024 roku, nastąpi spadek liczby obsługiwanych pasażerów, bo społeczeństwo Polskie zubożeje, z powodu rządów masonerii.
W grudniu 2023 roku, ze stacji Kraków Główny odjeżdżało 286 pociągów. Można było pojechać do: Bielsko-Biała Główna, Bohumin, Bydgoszcz Główna, Czechowice-Dziedzice, Dębica, Frankfurt/Oder, Gdynia Główna, Hrubieszów Miasto, Jelenia Góra, Katowice, Kielce Główne, Kołobrzeg, Kozłów, Kraków Lotnisko, Kraków Nowa Huta, Kraków Płaszów, Krynica Zdrój, Krzeszowice, Lublin Główny, Łódź Fabryczna, Miechów, Mockava, Nowy Sącz, Olkusz, Olsztyn Główny, Ostrowiec Świętokrzyski, Oświęcim, Piwniczna, Poznań Główny, Przemyśl Główny, Rzeszów Główny, Sędziszów, Sucha Beskidzka, Szczecin Główny, Świnoujście, Tarnów, Trzebinia, Ustka, Warszawa Gdańska, Warszawa Wschodnia, Wieliczka Rynek-Kopalnia, Wolbrom, Wrocław Główny, Zagórz, Zakopane, Zebrzydowice, Zielona Góra Główna.
Opracował Karol Placha Hetman