Kraków 2013-06-28
Airbus A 330-200
Airbus A 330-200 to nowoczesny samolot pasażerski, dalekiego zasięgu, opracowany przez Francję we współpracy innych krajów Zachodniej Europy. Samolot zbudowano jako następcę samolotu Airbus A 300, pierwszego europejskiego samolotu szeroko-kadłubowego. Samolot A 330, pierwszy lot wykonał w dniu 2 listopada 1992 roku. Od dnia 12 kwietnia 2013 roku, był użytkowany w Polsce.
Opis zdjęcia: Samolot pasażerski A 330 przebudowany na samolot transportowo-tankujący. Samolot przystosowany jest do tankowania samolotów bojowych przewodem sztywnym oraz przewodem giętkim.
Rozwój Airbus A 330.
Airbus A330 jest szeroko-kadłubowym, dwusilnikowym, samolotem komercyjnym budowanym przez firmę Airbusa, która jest oddziałem EADS. Wersje A 330 mają zasięg 7 400 km do 13 430 km (4 000 NM - 7 250 NM) i może pomieścić do 335 pasażerów w układzie dwu-klasowym lub transportować 70 000 kg (150 000 funtów) ładunków.
Pierwszym samolotem firmy Airbus był A 300, który planowano rozwijać w kilku kierunkach. Najbardziej obiecujący był kierunek, który doprowadził do powstania rodziny samolotów A 320. Był to pierwszy samolot komercyjny ze sterowaniem fly-by-wire. Jednak firma wciąż dążyła do stworzenia samolotu większego od A 300, zdolnego konkurować z samolotem McDonnell Douglas DC-10 oraz Lockheed L-1011 TriStar. Aby można było konkurować z tymi samolotami, należało przewoźnikom zaoferować lepszą ekonomikę, co miało przełożyć się na 25 % mniejsze zużycie paliwa. Rozwinięto prace w dwóch kierunkach; samolot cztero-silnikowy (zrealizowany w formie A 340) i samolot dwusilnikowy. Podstawą miał być szeroki kadłub, czyli w obecnej nomenklaturze z dwoma korytarzami (przejściami). Koszt programu został zmniejszony, bo dla wersji 2-silnikowej i 4-silnikowej opracowano jedno skrzydło. Ponieważ w tym momencie obowiązywały przepisy stanowiące, że w przelotach nad Atlantykiem, samolot ma posiadać minimum 3-silniki, dlatego skoncentrowano się na przyszłym A 340, odkładając prace nad A 330. Trzeba także pamiętać, że imperialne interesy Francji nie zmieniły się od wieków. I nadal jest to Północna Afryka i Ameryka Południowa, a więc, trzeba było rozwijać samolot 4-silnikowy.
Pierwsze specyfikacje TA9 (A 330) i TA11 (A 340), statku powietrznego, który może pomieścić 410 pasażerów w układzie jedno-klasy, pojawiły się w 1982 roku. Bagażnik miał mieścić 30 kontenerów typu LD3, co było wynikiem dwukrotnie większym od samolotów L-1011 TriStar i DC-10. W czerwcu 1985 roku. zdecydowano, że samolot będzie miał układ sterowania fly-by-wire (FBW), a zamiast wolantu joystick. Były to elementy przejęte z A 320. Poza tym, konstruktorzy dążyli do unifikacji kokpitu, co w przyszłości ma ułatwić szkolenie załóg.
Dla A 330 przewidziano silniki Rolls-Royce serii Trent 700, o ciągu 2 x 311 kN oraz silniki firmy Pratt & Whitney PW4168, także o mocy 2 x 311 kN.
Pierwszym przewoźnikiem, który zamówił samoloty A 330 była linia Swissair, która złożyła zamówienie w dniu 12.05.1986 roku. Co ciekawe, wielu operatorów zamawiało jednocześnie wersje A 330 i A 340.
partnerzy zainwestowali w nowe obiekty. Przede wszystkim we Francji, UK i Niemczech. Ponieważ program znacznie przekroczył planowany budżet, dlatego zainteresowane rządy zgodnie wsparły finansowo program, łamiąc zasady wspólnoty europejskiej. (I gdzie tu wolny rynek?). Aby było głośno w prasie wokół programu, który się ślimaczył, w dniu 5.06.1987 roku, tuż przed Air Show w Paryżu, ogłoszono rozpoczęcie programu budowy Airbus A 340 i A 330. Portfel zamówień wynosił zaledwie 130 maszyn, obu typów.
W 1992 roku, wystąpiły kłopoty ze skrzydłem, które w zależności od wersji miało mieć podczepione 2 lub 4 silniki. Wyniki prób statycznych wypadły źle i należało skrzydło wzmocnić. Niektórzy operatorzy wycofali się wówczas z zamówień.
Roll out samolotu A 330 odbył się 14.10.1992 roku. W dniu 2.11.1992 roku, A 330 został oblatany i był to wówczas największy samolot komercyjny z dwoma silnikami. Lecz nie długo, bo wkrótce (12.06.1994 roku) pokonał go Boeing 777. Samolot miał całkowitą masę 181 840 kg w tym 20 980 kg aparatury badawczej. Lot trwał pięć godzin i piętnaście minut, podczas których prędkość, wysokość i inne konfiguracje lotu zostały przetestowane. W testach wzięło udział łącznie 6 maszyn, które spędziły w powietrzu 1 800 godzin. Samolot otrzymał certyfikat JAA i FAA w dniu 21.10.1993 roku. Operator Air Inter stał się pierwszym użytkownikiem A 330, w dniu 17.01.1994 roku.
W dniu 30.06.1994 roku, doszło do tragedii. Podczas lotu testowego w okolicach Tuluzy rozbił się A 330. Na pokładzie zginęła dwu osobowa załoga i pięciu inżynierów. (Wszyscy na pokładzie). Według dostępnych informacji, w locie testowano autopilota przy pracy jednego silnika Pratt & Whitney.
ETOPS, czyli zezwolenie na lot w odległości x minut od najbliższego lotniska, dla A 330 i A 340 zwiększano stopniowo, po bezawaryjnych kolejnych godzinach eksploatacji. Najpierw był ETOPS-90, a potem ETOPS-120 i ETOPS-180, po 50 000 godzinach lotu (1995 roku). W listopadzie 2009 roku, jedna z wersji samolotu uzyskał ETOPS-240 i była oferowana jako opcja.
Airbus A 330 w PLL LOT.
Pierwszy Airbus A 330 eksploatowany w PLL LOT.
Niespodziewane kłopoty z eksploatacją samolotów Boeing B 787 i w konsekwencji uziemienie przez FAA wszystkich tego typu maszyn, doprowadziło do jeszcze większych kłopotów naszego narodowego przewoźnika PLL LOT. Nawiasem mówiąc, firmy zarządzanej nieudolnie przez ekipę wytypowaną przez masońsko-liberalny Rząd Rzeczypospolitej Premiera Donalda Tuska.
Uzupełnienie floty PLL LOT było konieczne, bo przewoźnik korzystał tylko z czterech samolotów Boeing 767-300ER. Na siatkę powrócił Boeing SP-LPA, który był już na przeglądzie oddawczym do leasingodawcy. W dodatku, maszyna SP-LPG odleciała na przegląd do Szanghaju, w celu przeprowadzenia przeglądu typu C (ang. C-Check). Na tę chwilę rejsy dalekodystansowe obsługiwały trzy samoloty B 767: SP-LPA, SP-LPB i SP-LPE. Polskie Linie Lotnicze LOT próbując ratować chociaż połączenia Atlantyckie wyleasingował dodatkowo trzy samoloty; A 330, dwa B 767. W ten sposób uzupełniły flotę czterech pozostałych Boeing 767-300ER.
W dniu 28.03.2013 roku, ukazała się informacja prasowa, że PLL LOT wypożyczy na okres półtora miesiąca samolot A 330-200. Pierwszy lot odbył się w dniu 12.04.2013 roku, na rasie Warszawa-Chicago. Od połowy kwietnia 2013 roku, do końca maja 2013 roku, część lotów z Warszawy do Chicago i New York była wykonywana przez 306 miejscowy airbus A330. Był to pierwszy w historii A 330 użytkowany przez PLL LOT. Samolot wypożyczono od linii Hi Fly. Linie Hi Fly to portugalska firma, która specjalizuje się w leasingu samolotów. Ma siedzibę w Lizbonie. Jej flota składa się z 10 Airbusów; 2 A310, 3 A330-200, 1 A330-300, 2 A340-300 oraz 2 A340-500.
Airbus A 330-243 rejestracja CS-TFZ został zbudowany w marcu 2009 roku. Pierwszy lot wykonał w dniu 24.03.2009 roku. Samolot został pożyczony wraz z załogą. Personel pokładowy był mieszany; Portugalsko-Polski. Maszyna ma 18 miejsc w klasie biznes i 288 w klasie ekonomicznej. Samolot obsługiwał trasę Warszawa-Chicago i Warszawa-New York.
Samolot A 330-200 CS-TFZ latał w siatce połączeń PLL LOT do 7.06.2013 roku, blisko dwa miesiące, do momentu powrotu B 787 na trasy.
Konstrukcja
W A 330 jest samolotem komercyjnym, szerokokadłubowym, średniej wielkości, napędzany dwoma silnikami turbowentylatorowymi. Zbudowany w układzie klasycznym. Metalowy z elementami kompozytowymi.
Skrzydła zostały zaprojektowane i wyprodukowane przez BAE. Skos skrzydeł 30 stopni. Profil zoptymalizowany dla prędkości Ma 0,86. Grubość profilu 12,8 %. Wydłużenie płata 10,06. Skrzydła wyposażono w winglety o wysokości 2,74 m. Pierwotnie zaprojektowano rozpiętość 56 m (184 ft), później rozszerzono do 58,6 m (192 ft) i wreszcie do 60,3 m (198 ft).
Kadłub na zewnątrz ma średnicę 5,64 m (18,5 ft), a w kabinie szerokość wynosi 5,28 m (17,3 ft). Pozwala to na umieszczenie foteli w układzie 2-4-2 lub 3-3-3. Kadłub w wersji A330-200 ma długość 58.82 m (193 ft 0 in). Mieści max 380 pasażerów w układzie 1-klasowym, w układzie 2-klasowym 293 osoby, w układzie 3-klasowym 253 osoby. Bagażnik 136 m3. Kadłub w wersji A330-300 ma długość 63.69 m (208 ft 11 in). Mieści max 440 pasażerów w układzie 1-klasowym, w układzie 2-klasowym 335 osoby, w układzie 3-klasowym 295 osoby. Bagażnik 162.8 m3.
Usterzenie w układzie klasycznym z podziałem na stery i stateczniki, wykonane głównie z materiałów kompozytowych.
Podwozie trzy-punktowe. Przednia goleń dwukołowa. Podwozie główne wózki 4-kołowe. Podwozie jest przewidziane na max masę 230 900 kg, max masa startowa 230 000 kg. Dla A330-200 wartości te wynoszą; 233 900 kg, 233 000 kg.
Zespół napędowy. Do wyboru trzy typy silników; General Electric CF6-80E1, o ciągu 2 x 311 kN. Pratt & Whitney PW4000, o ciągu 2 x 320 kN. Rolls-Royce Trent 700, o ciągu 2 x 316 kN. Agregat APU Honeywell 331-350C.
Dane T-T Airbus A 330-200:
Rozpiętość 60,30 m. Długość 58,82 m. Wysokość 17,39 m. Powierzchnia nośna 361,6 m2. Masa własna 119 600 kg. Masa całkowita 182 000 kg. Masa maksymalna 240 000 kg. Masa ładunku 70 000 kg. Paliwo 139 090 litrów. Prędkość maksymalna Mach 0,86. Prędkość maksymalna 913 km/h. Zasięg maksymalny 13 900 km. Pułap 13 000 m.
Dane T-T Airbus A 330-300:
Rozpiętość 60,30 m. Długość 63,69 m. Wysokość 16,83 m. Powierzchnia nośna 361,6 m2. Masa własna 124 500 kg. Masa całkowita 187 000 kg. Masa maksymalna 240 000 kg. Masa ładunku 70 000 kg. Paliwo 139 090 litrów. Prędkość maksymalna Mach 0,86. Prędkość maksymalna 913 km/h. Zasięg maksymalny 11 900 km. Pułap 12 900 m.
Zestawienie
PLL LOT po raz pierwszy wypożyczył samolot A 330.
Airbus A 330-243 rejestracja CS-TFZ został zbudowany w marcu 2009 roku. Pierwszy lot wykonał w dniu 24.03.2009 roku. Maszyna należy do portugalskiej firmy Hi Fly. Samolot został pożyczony wraz z załogą. Personel pokładowy był mieszany; Portugalsko-Polski. Maszyna ma 18 miejsc w klasie biznes i 288 w klasie ekonomicznej. Samolot obsługiwał trasę Warszawa-Chicago i Warszawa-New York. Samolot A 330-200 CS-TFZ latał w siatce połączeń PLL LOT od 12.04.2013 roku do 7.06.2013 roku, blisko dwa miesiące, do momentu powrotu B 787 na trasy.
Opracował Karol Placha Hetman