Warszawa 2023-04-08
Aero L-159 dla Wojska Polskiego.
Maszyna Aero L-159 jest to lekki samolot szturmowy i zaawansowanego szkolenia, który jest produkowany w Republice Czech. Samolot ma silnik Zachodni; Honeywell F-124-GA-100, o ciągu 28,20 kN oraz Zachodnią awionikę. Samolot jest jedno lub dwumiejscowy, w zależności od wersji.
Historia.
W 2010 roku, za panowania premiera Donalda Tuska, zrodziła się potrzeba zakupu lekkiego samolotu bojowego dla Wojska Polskiego. Wówczas to otwarto konkurs na samolot LIFT, który okazał się konkursem fikcją. Należy pamiętać, że dwa lata wcześniej, w 2008 roku, premier liberał Donald Tusk posłał 28 samolotów PZL Mielec I-22 Iryda na złom. Dokumentację samolotu PZL I-22 Iryda zabrało wojsko i zniszczyło. Odbitki dokumentacji w PZL Mielec spalono, a szablony i wzorniki zniszczono.
Maszyna PZL I-22 była prawdopodobnie ostatnim samolotem szkolno-bojowym opracowanym przez Polskich konstruktorów. Samolot, który z jednej strony był potrzebny, a z drugiej niechciany. Śledząc jego ponad 20-letnią karierę, odnosi się wrażenie, że powstał on z gwałtu i później dokonano na nim aborcji.
Program I-22 Iryda upadł dlatego, że znani z nazwiska, wysocy Polscy politycy, nie chcieli Polskiego samolotu. Najpierw blokowali dopływ funduszy, a następnie systematycznie likwidowali Polski Przemysł Lotniczy. O tym, że samolot był dobrą konstrukcją, świadczy fakt, że w ciągu swojej historii był trzynastokrotnie pod lupą różnych komisji i innych instytucji i żadna z nich nie nakazała przerwania dalszych prac. Nie wyłączając dwóch komisji powypadkowych (1987 roku i 1996 roku).
Warto wspomnieć, że Program Polskiego samolotu szkolenia zaawansowanego PZL I-22 Iryda kosztował od 1978 roku, czyli w ciągu 20 lat, według rożnych szacunków, od 600 mln zł do 500 mln dolarów, średnio podawane jest 300 mln dolarów, czyli 1,2 mld zł, choć liczbę tę trzeba uznać za przybliżoną. Należy się jednakże zgodzić z opiniami, że w porównaniu do innych programów odrzutowych samolotów szkolno-bojowych doprowadzonych do tego etapu, na jakim projekt Irydy zakończono, była to niska kwota. Blisko 28 egzemplarzy samolotów stało się niechcianymi dziećmi Polskiego Przemysłu. Zainteresowały się nim tylko nieliczne placówki muzealne i Miasto Mielec. Reszta samolotów została zezłomowana wiosną 2008 roku, w Kutnie. Gdyby samolot został w Wojsku Polskim, nie byłoby konieczne ogłaszanie konkursu na samolot LIFT. Samolot posiadał Polskie silniki K-15 i awionikę Zachodnią firmy Sagem (Francja).
Poziom LIFT.
Poziom LIFT, czyli Lead In Fighter Trainer, a w wolnym tłumaczeniu szkolenie przyszłych pilotów samolotów myśliwskich. Inaczej - Zintegrowany Systemu Szkolenia Personelu Lotniczego Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polski. W 2010 roku, jednym z oferowanych Wojsku Polskiemu samolotów była konstrukcja Czech Aero L-159 Albatros 2.
Historia samolotu z Czech Aero L-159 Albatros 2.
Samolot Aero L-159 (Aero Vodochody a.s.) to kontynuacja konstrukcji L-29 Delfin, a następnie L-39 Albatros.
Samolot Aero L-39 Albatros powstał w zakładach Aero Vodochody, kiedy jeszcze istniała Czechosłowacja. Pierwszy lot został wykonany w dniu 4 listopada 1968 roku. Produkcja samolotu była prowadzona w okresie 1971 - 1999. Pierwsze seryjne samoloty weszły na uzbrojenie Czechosłowacji, CCCP oraz państw Układu Warszawskiego, za wyjątkiem Polski. Pozostali użytkownicy: Afganistan, Bangladesz, Bułgaria, Etiopia, Irak, Kuba, Libia, Litwa, Nigerią, NRD, Rumunia, Syria, Tajlandia, Węgry, Wietnam, Kirgistan. Łącznie zbudowano 2 800 egzemplarzy.
Dane T-T Aero L-39 Albatros:
Silnik turboodrzutowy Progress AI-25TL, o ciągu 1 687 daN. Rozpiętość 9,46 m. Długość 12,13 m. Wysokość 4,77 m. Powierzchnia nośna 18,8 m2. Masa własna 3 565 kg. Masa użyteczną 1 535 kg. Masa startowa 5 100 kg. Masa uzbrojenia 1 100 kg. Zapas paliwa 1 255 litrów. Prędkość maksymalna 750 km/h. Prędkość przelotowa 680 km/h. Prędkość lądowania 175 km/h. Prędkość wznoszenia 22 m/s. Pułap 11 500 m. Zasięg 1 100 km.
Uzbrojenie: 1 działko 23 mm GSz-23 lub karabin maszynowy kal. 7,62 mm, pociski kierowane na podczerwień powietrze-powietrze K-13, 4 bomby lub bomby kasetowe, 4 zasobniki niekierowanych pocisków rakietowych, dodatkowe zbiorniki paliwa.
W 1993 roku, zbudowano samolot Aero L-139. Był to samolot L-39 C (bez uzbrojenia), który otrzymał Zachodnią awionikę i silnik Garrett TFE731. Pierwszy lot został wykonany w 1993 roku.
Kolejnym samolotem był Aero L-159 A, który następnie otrzymał dodatkowe oznaczenie ALCA, czyli "Advanced Light Combat Aircraft”. Samolot powstał we współpracy z firmami działającymi w USA, między innymi firmą Boeing. Poprawiono konstrukcję samolotu i umieszczono w nim większe zbiorniki paliwa. Przebudowano przednią część kadłuba, aby pomieścić nowe wyposażenie, w tym radar dopplerowski Galileo Grifo. Do napędu zastosowano silnik Honeywell F-124-GA-100, o ciągu 28,20 kN.
Na bazie samolotu Aero L-159 ALCA została stworzona wersja jednomiejscowa, która była już typowo szturmowa i zaawansowanego szkolenia. Samolot oznaczono L-159 T1/B. Całe uzbrojenie samolotu jest przenoszone na 6 zaczepach pod skrzydłami i jednym pod kadłubem samolotu. Masa uzbrojenia 2 340 kg.
Samolot L-159 ALCA "Advanced Light Combat Aircraft” pierwszy lot wykonał w dniu 4 sierpnia 1997 roku. Jego produkcja trwała w okresie 1997 - 2004, a po przerwie w 2015 roku. Samolot jest użytkowany w Czechach i w Iraku. Dodatkowo firma Draken International z USA, która świadczy usługi na rzecz Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych, w dniu 30 września 2015 roku, odebrała pierwszy egzemplarz Aero L-159 z 21 egzemplarzy zamówionych maszyn. Samoloty są używane do symulowania przeciwnika w ćwiczeniach wojskowych. Dodatkowo, firma Lewis Fighter Fleet LLC z USA, która w 2013 roku, za pośrednictwem EADS CASA nabyła 3 samoloty L-159 A.
W 2010 roku, Czesi zaoferowali Polsce możliwość stworzenia samolotu AERO L-159 B PL, który byłby dostosowany do potrzeb Wojska Polskiego. Jednak z początkiem lipca 2011 roku, z przetargu Czesi się wycofali.
Dane T-T Aero L-159 Alca:
§ Silnik Honeywell F-124-GA-100, o ciągu 28,20 kN. Rozpiętość 9,54 m. Długość 12,72 m. Wysokość 4,77 m. Masa własna 4 320 kg. Masa uzbrojenia 2 340 kg. Prędkość maksymalna 960 km/h. Pułap 13 200 m. Zasięg 1 570 km.
Opracował Karol Placha Hetman