15 Samodzielna Eskadra Lotnictwa Rozpoznawczego MW Siemirowice. 1955r.-1988r.

Siemirowice 2011-03-12

15 Samodzielna Eskadra Lotnictwa Rozpoznawczego Marynarki Wojennej.

1955r.-1988r.

Lotnisko Siemirowice.

Tupolew Tu-2. 2019 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
Tupolew Tu-2. 2019 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

Godło 15 SELR zaprojektowane przez por. pil. Piotra Łagosza w 1983 roku
Godło 15 SELR zaprojektowane przez por. pil. Piotra Łagosza w 1983 roku

15 Samodzielna Eskadra Lotnictwa Rozpoznawczego była Polską jednostką lotniczą wykonującą zadania na rzecz Polskiej Marynarki Wojennej i Polskiego Lotnictwa Wojskowego. Jednostka swoje lotnicze tradycje wzięła z bogatych dziejów Polskiego Lotnictwa Morskiego z okresu II Rzeczypospolitej Polskiej.

Musimy pamiętać, że od 1944 roku, Polska była krajem zależnym od CCCP, którzy nie dopuścili do reaktywowania żadnej Polskiej jednostki lotniczej, pokonanej przez zarazę germańską podczas wojny obronnej w 1939 roku. Mało tego, nie dopuścili do przebazowania żadnej Polskiej jednostki lotniczej powstałej podczas drugiej wojny światowej na Zachodzie. Zwłaszcza, że drugą wojnę światową, wspólnie rozpoczęła armia germańska i sowiecka. Kolejną sprawą, o której powinien pamiętać czytelnik, był fakt, że dyktator Józef Stalin był wyłącznie wodzem lądowym. Słabo rozumiał lotnictwo, a w ogóle nie znał morza. Nie dziwmy się więc, iż przez cały okres istnienia CCCP ( związek socjalistycznych republik sowieckich, co pisano CCCP, a w Polskim tłumaczeniu – cep cepa cepem pogania ), ich lotnictwo morskie i marynarka wojenna były słabe. Dlatego Polskie Lotnictwo Morskie odrodziło się powoli i wiecznie nie pasowało do systemu ustalonego na Kremlu.

W 1948 roku, zorganizowano pierwszą eskadrę lotniczą Marynarki Wojennej. Sformowano ją na Lotnisku Wicko Morskie, które było odległe od głównych centrów gospodarczych na Polskim Wybrzeżu.

W 1949 roku, na bazie tej eskadry sformowano 30. Pułk Lotniczy MW. Stało się to na podstawie Rozkazu Ministra Obrony Narodowej Nr 0235/ Org z dnia 22 listopada 1949 roku. 30. Pułk Lotniczy Marynarki Wojennej zorganizowano jako JW. 5576, według etatu Nr 35/118. Miejscem stacjonowania stało się Lotnisko w Słupsku, które sowieci po pięciu latach od zakończenia wojny zwrócili Polsce. Pułk rozpoczął działalność w dniu 25 marca 1950 roku, a miał na stanie wyłącznie samoloty z napędem tłokowym, pochodzące z produkcji wojennej. Wśród nich należy wymienić Ił-2 M3, Jak-9, Pe-2 FT, Tu-2, Po-2. Samoloty bombowo-rozpoznawcze stacjonowały głównie na Lotnisku Słupsk, a myśliwskie na Lotnisku Wicko Morskie. Pułk zajmował się przede wszystkim szkoleniem młodych pilotów i lotników Marynarki Wojennej. Póżniej zaczęto przygotować się do wykonywania zadań bojowych. W 1950 roku, 30. PL MW otrzymał sztandar ufundowany przez społeczeństwo Miasta Katowice.

W dniu 3 maja 1951 roku, czyli po roku pobytu w Słupsku, 30. PL MW został przeniesiony na Lotnisko Babie Doły. Nieznacznej poprawie uległ sprzęt, jakim dysponował Pułk, lecz liczba typów wzrosła, co nie sprzyjało płynnej eksploatacji i remontom. Pułk posiada na uzbrojeniu samoloty: Ił-2, Ił-10, Jak-9, Jak-11, Tu-2, Pe-2, An-2, Po-2.

W 1952 roku, 30. Pułk Lotniczy Marynarki Wojennej został przebazowany na Lotnisko Gdańsk Wrzeszcz. Lotnisko Gdańsk Wrzeszcz nie istnieje już od wielu lat, a ostatnie po nim ślady znikły w 2005 roku. W tym czasie, Pułk był jedyną Polską jednostką lotniczą Marynarki Wojennej. Pułk działał tylko na wschodniej części Polskiego wybrzeża, gdyż zachodnią część „broniły” jednostki sowieckie. W skład Pułku wchodziły trzy eskadry: myśliwska, szturmowa i rozpoznawcza. ( Według innych źródeł; dwie myśliwsko-szturmowe i jedna dalekiego rozpoznania ). Eskadra rozpoznawcza eksploatowała samoloty typu Tu-2. Dynamiczny rozwój Polskiego Lotnictwa Wojskowego, spowodowany wojną w Korei, praktycznie ominął Polskie Lotnictwo Morskie. Dopiero druga połowa 50-lat przyniosła zmiany.

15 Samodzielna Eskadra Lotnictwa Rozpoznawczego. 1955 rok.

W 1955 roku, Eskadra Rozpoznawcza została wydzielona ze składu 30. PL MW i przyjęła nazwę - 15. Samodzielna Eskadra Rozpoznawcza, JW 4557. Oznaczenie to szybko ulega zmianie na 15. Samodzielną Eskadrę Lotnictwa Rozpoznawczego. Wszystko to działo się na podstawie Rozkazu z dnia 10 września 1955 roku. Zmiany te były głównie spowodowane przyjęciem na wyposażenie nowych samolotów typu Ił-28 i Ił-28 R, z napędem turboodrzutowym. Tworzenie nowej 15. Samodzielnej Eskadry Lotnictwa Rozpoznawczego MW ( 15 SELR MW ) trwało ponad jeden rok. Pierwszym jej dowódcą został kapitan marynarki pilot Hilary Zarucki. Pełnił on poprzednio funkcje dowódcy 16. Eskadry Lotnictwa Łącznikowego MW. W tym okresie ( od października 1955 roku ) wyznaczony personel latający i techniczny przechodził już szkolenie na nowe samoloty. Szkolenie odbywało się przy 15. Dywizji Lotnictwa Bombowego, na lotnisku w Modlinie. Na głównego instruktora został wyznaczony pomocnik dowódcy 2. Eskadry w 35. PLB – kpt. pil. Edmund Jałocha. W grudniu 1955 roku, po zakończeniu przeszkolenia teoretycznego, personel Eskadry przystąpił do wykonywania lotów na samolotach szkolno-bojowych UIł-28. Zaszczyt wykonania pierwszego samodzielnego lotu na nowym typie samolotu, w dniu 16 grudnia 1955 roku, przypadł załodze w składzie: kapitan marynarki pilot Hilary Zarucki, porucznik marynarki nawigator Tadeusz Pawlaczek i strzelec/radiotelegrafista porucznik marynarki Henryk Kuza.

Dotychczas użytkowane samoloty Tupolew Tu-2 stopniowo przekazywano do 19. Lotniczej Eskadry Holowniczej w Słupsku. Jesienią 1955 roku, przebazowano ostanie dwa samoloty.

W 1956 roku, 15. SELR ( Samodzielna Eskadra Lotnictwa Rozpoznawczego ) została przebazowana na Lotnisko Siemirowice. To tutaj, na Lotnisku Siemirowice wylądowały pierwsze samoloty Ił-28, wchodzące na wyposażenie Eskadry. Rok później ( 1957 rok ) także 30. PL MW z Lotniska Gdańsk Wrzeszcz została przebazowana na Lotnisko Siemirowice i przeformowana w 30. Pułk Lotnictwa Szturmowego MW ( samoloty Jak-11 i Lim-2 ). Lotnisko Gdańsk Wrzeszcz zostało zlikwidowane.

W maju 1956 roku, kadrę Eskadry przeszkolono na rozpoznawczy wariant Ił-28 R i niezwłocznie przebazowano z Modlina na lotnisko w Babich Dołach. Już 30 czerwca 1956 roku, sześć samolotów Eskadry uczestniczyło w defiladzie nad Gdynią z okazji Dni Morza i Marynarki Wojennej.

Tymczasem zakończyły się przygotowania do sformowania 15. SELR MW. Powstała ona na podstawie zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP nr 0144/org z 8 sierpnia 1956 roku. Eskadra liczyła 113 wojskowych i jednego kontraktowego pracownika cywilnego. Na miejsce formowania wyznaczono Babie Doły zaś na miejsce bazowania miejscowość Łebunia koło Lęborka, czyli Lotnisko Siemirowice. Było to nowe lotnisko, wybudowane od podstaw na potrzeby Lotnictwa MW. W początkowych planach lotnisko miały zajmować samoloty sowieckie. Początkowo trudno było określić nazwę nowej bazy. W pierwszych dokumentach ( jak wyżej ) pojawia się nazwa miejscowości Łebunia, później zdecydowano się na Cewice – pobliską siedzibę władz lokalnych. Faktycznie jednak najbliższą lotniska jest osada Siemirowice, gdzie wzniesiono pierwsze bloki osiedla wojskowego ( oficerskiego, garnizonowego ). Do dziś wojskowi używają zamiennie obu tych nazw, choć najbardziej znana to Siemirowice.

Lotnisko Siemirowice został wybudowane przez Wojsko Polskie dla jednego z pułków CCCP, bazujących w Polsce. Jednak sowieci dokonali wymiany na lotnisko położone na Ziemiach Zachodnich w Polsce.

Lotnisko Siemirowice posiadało betonową RWY o długości 2 000 m i szerokości 60 m. Dla samolotów zbudowano 20 indywidualnych miejsc postoju. Ponadto istniał magazyn MPS z bocznicą kolejową oraz magazyn techniczny, akumulatornia i kompresornia. Miejscowy garnizon pozwalał zabezpieczyć bazowanie pułku lotnictwa myśliwskiego z batalionem obsługi lotnisk i dywizjonem ślepego lądowania.

Rzut powietrzny Eskadry przebazował się do Siemierowic ( Cewic ) w dniu 1 października 1956 roku. Już na nowym miejscu, do końca roku, zakończono podstawowe szkolenie w zakresie lotów w dzień oraz w trudnych warunkach atmosferycznych. Natomiast proces formowania jednostki zakończono ostatecznie w połowie 1957 roku.

Ił-28 R nb 72. 2019 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
Ił-28 R nb 72. 2019 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

Struktura 15. SELR przedstawiała się następująco: dowództwo, sekcja polityczna, sztab, sekcja inżynieryjno-eksploatacyjna i trzy klucze lotnicze. Na wyposażeniu były samoloty: 2 Ił-28, 3 Ił-28 R, 1 UIł-28 oraz łącznikowy Po-2. Eskadra miała wykonywać zadania obejmujące dwa zakresy działań. Pierwszy z nich obejmował operacyjne rozpoznanie prowadzone w okresie przygotowania do operacji, natomiast drugie i podstawowe zadanie polegało na ustaleniu ugrupowania sił przeciwnika, charakteru jego działania oraz warunków, które umożliwiłyby efektywne użycie sił i środków Marynarki Wojennej w głębi jego ugrupowania. W ramach taktycznego rozpoznania załogi Eskadry miały za zadanie prowadzenie rozpoznania określonych obiektów na morzu i w bazach, połączone z ich fotografowaniem. Dotyczyło to także fotografowania skuteczności użytych własnych środków ogniowych przeciwko wykrytym obiektom przeciwnika.

Lotnictwo rozpoznawcze wykonywało te zadania przy wykorzystaniu obserwacji wzrokowej, fotografowania oraz za pomocą środków radiolokacyjnych. Wprowadzenie na uzbrojenie samolotów rozpoznawczych Ił-28 R z pokładowym radiolokatorem PSBN ( zasięg działania od 15 do 100 km ) pozwoliło Eskadrze na wykonywanie rozpoznania na akwenie morskim we wszystkich warunkach atmosferycznych, niezależnie od pory doby. Możliwości taktyczno-techniczne tych samolotów pozwalały na prowadzenie rozpoznania w promieniu do 950 tan, przez trzy godziny ( uwzględniając 20% zapas paliwa ). Chō (jap. 町) – japońska jednostka długości lub powierzchni. Jako jednostka długości 1 chō wynosi około 109,09 metra. 1 chō = 10 tan. Samoloty eskadry prowadziły codzienne działania rozpoznawcze po wyznaczonych trasach nad Bałtykiem. Były to poszukiwania na nakazanym kierunku.

Z tego okresu pochodzą interesujące wspomnienia jednego ze strzelców-radiotelegrafistów. – „Pierwszą, poważną przygodę lotniczą przeżyłem jeszcze w tym samym roku, podczas lotu nocnego na bombowym Ił-28 R. Start nastąpił z lotniska w Goleniowie, a zadanie polegało na obserwacji jednostek pływających w okolicy wejścia do cieśnin duńskich. Samolot prowadził porucznik marynarki pilot Stefan Skubel, a nawigatorem był porucznik manrynarki Stanisław Olejkowicz. Gdzieś w okolicach cieśnin na ekranie celownika radiolokacyjnego PSBN-M widać było bardzo dużo jasnych punktów, co nawigator zinterpretował jako dużą grupę okrętów. W rzeczywistości były to wyładowania atmosferyczne. Po wejściu w chmurę samolot "stracił wszystkie przyrządy" - w kabinie zrobiło się ciemno, a pilot nic nie widział oprócz małej busoli magnetycznej. Był to efekt przypadkowego wejścia samolotu Ił-28 R do centrum chmury burzowej, na pułapie około 2 000 m, w silny prąd wstępujący”.

15 Eskadra nie miała być jednak wyłącznym gospodarzem siemirowickiego garnizonu. Na to samo lotnisko rozkazem organizacyjnym dowódcy MW nr 014/Org z dnia 13 maja 1956 roku, polecono do 10 sierpnia 1956 roku, przebazować 30. Pułk Lotnictwa MW i 50. Batalion Obsługi Lotnisk. Stworzenie zaplecza bytowego dla kadry i żołnierzy służby zasadniczej, wymusiło rozbudowę infrastruktury mieszkaniowej, handlowej i rekreacyjnej. Mimo to, służba w tym „zielonym garnizonie" oddalonym od większych ośrodków miejskich nie była lekka. Jeszcze w następnej dekadzie zdarzały się zimy, podczas których baza i osiedle były „odcięte od świata", nawet na dwie doby. Równocześnie trwało intensywne szkolenie załóg.

Niestety, pierwszy rok funkcjonowania Eskadry przyniósł też pierwszą stratę. W dniu 4 października 1956 roku, na skutek awarii instalacji tlenowej, podczas lotu szkolno-bojowego na wysokości 11 000 m, stracił przytomność nawigator załogi podporucznik marynarki nawigator Franciszek Dudek. Mimo szybkiego powrotu na lotnisko, akcja reanimacyjna nie uratowała życia lotnika.

W 1958 roku, minęły trzy lata od początku eksploatacji samolotów Ił-28 w lotnictwie morskim. Nad dobrymi wynikami szkolenia lotniczego zaciążyła niestety kolejna tragedia. W dniu 11 stycznia 1958 roku, podczas lotu na rozpoznanie pogody, zderzył się z ziemią samolot SIł-28 nr S-3 ( U-3 ). Na miejscu zginęła cała załoga w składzie: instruktor komandor porucznik pilot Hilary Zarucki ( d-ca Eskadry ), podporucznik marynarki pilot Walenty Urbanowicz, strzelec starszy marynarz Jan Czubiński.

Od dnia 18 marca 1958 roku, stanowisko dowódcy jednostki objął kapitan marynarki pilot Leon Jędrzejczyk. Los zgotował mu także tragiczny koniec służby. W dniu 18 marca 1959 roku, równo w rok po objęciu obowiązków dowódcy Eskadry, kpt. mar. pil. Leon Jędrzejczyk, a wraz z nim por. mar. nawig. Aleksander Czyżykowski i strzelec rtg. mar. Adam Bochenek, zginęli śmiercią lotnika, gdy ich samolot Ił-28 R rozleciał się w powietrzu po zbyt energicznym manewrze nad macierzystym lotniskiem. Obowiązki dowódcy jednostki objął jako czasowo pełniący obowiązki dotychczasowy szef sztabu kpt. mar. dypl. Czesław Głuszcz.

Jednak czasowe problemy nie wstrzymały szkolenia. Do zadań jednostki doszły: wykrywanie okrętów przeciwnika i naprowadzanie na nie okrętowych grup uderzeniowych, fotografowanie z powietrza, wreszcie holowanie rękawa do strzelań przeciwlotniczych z okrętów. W grudniu 1959 roku, jednostka została włączona do stałego dyżurowania w „Alarmowym Zespole Ratowniczym MW" utrzymując jedną załogę w stałej gotowości do niesienia pomocy okrętom na Bałtyku.

O poziomie wyszkolenia może świadczyć fakt, że załoga w składzie: ppor. mar. pil. Władysław Baron, ppor. mar. nawig. Zenon Nowotczyński i bosman zawodowy Edmund Loroch otrzymała proporzec „Przodującej Załogi Lotnictwa Morskiego".

W 1959 roku, po raz kolejny zorganizowano z okazji święta komunistycznego wielką defiladę lotniczą. Nie mogło na niej zabraknąć także bombowców typu Ił-28. Do defilady swoje bombowce wystawiły wszystkie jednostki dysponujące tymi samolotami. W dniu 22 lipca 1959 roku, zaprezentowano duży romb złożony z 16 samolotów Ił-28 oraz kolumnę pięciu rombów po 4 samoloty. Łącznie w powietrzu pokazano 36 samolotów Ił-28.

Ił-28 nb 65. 2017 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
Ił-28 nb 65. 2017 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

Ił-28 w lotnictwie morskim. 1960r.-1970r.( 15. SELR, 19. EH ).

Wzrastające umiejętności personelu 15. SELR spowodowało przesunięcie ciężaru wykonywanych zadań. Od 1961 roku, wszystkie loty na współdziałanie na morzu, zaczęto traktować jako taktyczno - bojowe, a od maja do końca października 1961 roku, 70 % lotów wykonywano nad morzem. Jakość wykonywanych lotów i rozpoznań ustawicznie wzrastała. Wszystkie załogi zostały dopuszczone do wykonywania lotów w nocy, w trudnych warunkach atmosferycznych. Coraz częściej załogi współdziałały z okrętami na morzu ( w tym także z Marynarką Wojenną NRD ) i lotnictwem myśliwsko-szturmowym.

We wrześniu 1961 roku, jedna z załóg eskadry po raz pierwszy brała udział w zawodach Lotnictwa Rozpoznawczego WL i OPL OK, co pozwoliło zdobyć nowe doświadczenie w lotach rozpoznawczych na korzyść wojsk lądowych i innych rodzajów lotnictwa, oraz zwalczania celów naziemnych.

W 1962 roku, rozpoczęto szkolenie załóg na samolotach Ił-28 na potrzeby Eskadry Holowniczej. W sierpniu 1962 roku, obydwie siemirowickie jednostki lotnicze ( działając jednak z lotniska Słupsk – Redzikowo ) uczestniczyły w dwustronnych ćwiczeniach sojuszniczych flot.

W 1964 roku, podjęto działania zmierzające do zwiększenia możliwości foto-rozpoznania. Przeprowadzono pomyślne próby fotografowania przy pomocy nowoczesnych aparatów szczelinowych, wykonując zdjęcia na małej wysokości i przy dużej prędkości. Do Eskadry przybyli przedstawiciele ówczesnego Inspektoratu Lotnictwa w celu analizy i wymiany doświadczeń z zakresu obróbki i fotografowania na materiałach barwnych, pracujących w podczerwieni i strefowo - spektralnych. Odbyło się również ćwiczenie na współdziałanie z Brygadą Kutrów Torpedowych i lotnictwem myśliwsko - szturmowym w zakresie wykrycia i naprowadzania własnych grup uderzeniowych na wykryte okręty.

Zdarzały się też prawdziwe loty bojowe, mające na celu wykrycie i rozpoznanie okrętów wywiadu elektronicznego państw NATO, operujących na granicy Polskich wód terytorialnych. W powietrzu napotykano także obce samoloty, szczególnie Atlantic Bundesmarine, co zazwyczaj było okazją do wzajemnego wzbogacenia albumu służbowych fotografii. Wśród ćwiczeń tego okresu, zwracają uwagę działania w pozorowanych warunkach użycia broni jądrowej, ze szczególnym naciskiem na procedury dezynfekcji ludzi i sprzętu.

Urozmaiceniem rytmu szkoleń były pokazy i defilady lotnicze. Szczególnie pamiętne były obchody Święta Morza w 1965 roku, kiedy załoga komandor porucznik pilot E. Jałochy, otwierała defiladę powietrzną, prowadząc szyk złożony z jednego Ił-28, któremu towarzyszyły cztery Iskry przybyłe z Radomia. Lotnictwo MW zademonstrowało też „taflę" Ił-28 i kotwicę Lim-ów co było dla społeczeństwa atrakcyjnym pokazem siły i wyszkolenia lotnictwa MW. Niezwykłym widowiskiem była wieczorna iluminacja okrętów stojących na redzie gdyńskiego portu przy pomocy bomb oświetlających zrzuconych przez załogę kapitana marynarki pilota E. Tylaka. 

W 1966 roku, pojawiła się potrzeba reorganizacji Eskadry. Dotychczasowy sprzęt stopniowo się wykruszał, na zastąpienie Ił-28 nowoczesnymi samolotami nie zanosiło się. W tej sytuacji przyjęto rozwiązanie doraźne. Wprowadzono na uzbrojenie, z początkiem 1967 roku, samolotów rozpoznania taktycznego z rodziny SB Lim-2. W konsekwencji jednostka, przemianowana na 15. Eskadrę Lotnictwa Rozpoznawczego MW. Eskadra rozrosła się ilościowo, ale nie było postępu jakościowego. Powołano do życia trzy klucze lotnicze na samolotach SB Lim-2 Art ( SB Lim-2 A ) Pierwsze „Arty" przybyły do Siemierowic w październiku 1967 roku.

SB Lim-2 A nb 2004. 2013 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
SB Lim-2 A nb 2004. 2013 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

70-lata XX wieku.

Tymczasem zbliżał się kres eksploatacji Ił-28. W dniu 29 grudnia 1977 roku, uroczyście zakończono eksploatację bojową samolotów Ił-28 w Polskich Wojskach Lotniczych. Szkolenie na nich zakończono 27 sierpnia 1978 roku. W dniu 23 grudnia 1978 roku, zakończono eksploatację Ił-28 w Lotnictwie Marynarki Wojennej, a dokładnie w 15. ELR ( SELR ) w Siemirowicach. Dnia 2 października 1979 roku, miały miejsce ostatnie w Polsce loty samolotów Ił-28 lotników morskich, a dokładnie 19. EH w Słupsku. Oficjalnie ostatnim lotem był lot wykonany na poligon w Nadarzycach przez załogę w składzie; kpt. pil. W. Woźniak, kpt. nawig. I. Klepacki, strzelec rtg. st. bosman H. Matacz.

Kilka samolotów ze Słupska ( co najmniej 4 ) przeleciało do Nadarzyc, gdzie służyły jako cele naziemne na poligonie. W kolejnych miesiącach pozostałe sprawne Ił-28 rozprowadzono na lotniska w całej Polsce z przeznaczeniem jako cele na poligonach lub jako eksponaty do muzeów i zbiorów wojskowych. Niestety, mimo zapotrzebowania, ten dobry, w swoich latach, samolot nie doczekał się następcy.

W 80-latach XX wieku, 15. SELR posiadała na wyposażeniu 10 egzemplarzy SB Lim-2 A i 2 egzemplarze SB Lim-2.

Z powodu braku nowego sprzętu, w 1988 roku, 15. SELR została rozformowana. Eskadrę rozwiązano w dniu 1 lipca 1988 roku. Sprzęt i personel został wcielony do 7. Pułku Lotnictwa Specjalnego. Tak się zaczął kolejny okres Polskiego Lotnictwa Marynarki Wojennej.

Stacjonowanie:

Lotnisko Gdańsk Wrzeszcz; 10.09.1955r. – 1.10.1956r. Lotnisko Siemirowice ( Cewice ); 1.10.1956r. – 1.07.1988r. Z tym, że Eskadra wielokrotnie wykonywała zadania z nieodległego Lotniska Słupsk.

Eskadra była nazywana jako 15. Samodzielna Eskadra Lotnictwa Rozpoznawczego, do momentu jej rozformowania. Często dodawano określenie – Marynarki Wojennej. Od 1967 roku, po wprowadzeniu do uzbrojenia samolotów SB Lim-2 A, często pomijano określenie – Samodzielna.

Samoloty użytkowane w jednostce:

Ił-28 R ( podstawowy ); 1955r.-1979r. Ił-28; 1955r.-1979r. Ił-28 U ( S Ił-28 ); 1955r.-1979r. UTI MiG-15. SB Lim-2; 1967r.-1988r. ( SB Lim-2 Art, SB Lim-2 A / M ). PZL TS-11 Iskra. Polikarpow Po-2. Antonow An-2.

Samolot wojskowy PZL An-2. 2018 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
Samolot wojskowy PZL An-2. 2018 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

Godło Eskadry.

W konkursie na odznakę Eskadry, ogłoszonym w 1983 roku, pierwsze miejsce zajął projekt por. pil. Piotra Łagosza z motywem sowy siedzącej na szachownicy z kotwicą, który został oficjalnie przyjęty. Inspiracją było godło 307. Nocnego Dywizjonu Myśliwskiego Lwowskiego.

Godło 15. Eskadry malowane na samolotach powstało latem 1983 roku. Opracował je i wykonał technik klucza eksploatacji samolotów SB Lim-2 A młodszy chorąży Ryszard Szymla wraz z chorążym Grzegorzem Sztermelem. Była nim sowa, której wzór chorąży Szymla zaczerpnął z bajki dla dzieci pt. „Sowa złotooka", z tą różnicą, że gałąź, na której siedział ptak zastąpiono kotwicą, by ją powiązać z lotnictwem morskim.

Pierwszym samolotem, który otrzymał nowe godło był TS-11 Iskra nb 1623; namalowano je na przedniej osłonie po obu stronach kadłuba. Na drugi dzień po namalowaniu godła Iskra została wyznaczona do oblotu pogody przed rozpoczęciem lotów. Oblotu miał dokonać dowódca eskadry kmdr por. pil. Zbigniew Smolarek. Sowa została zaakceptowana i zaczęto ją malować na pozostałych samolotach Eskadry. Do tego czasu nie było zezwolenia na malowanie jakichkolwiek godeł na samolotach w powojennym lotnictwie Polskim. Na SB Lim-2 umieszczono ją po obu stronach statecznika pionowego obok szachownicy. Była m.in. na samolotach 3304, 2001, 0709, 3303, 7039. Pierwotnie wszystkie sowy były namalowane jednolitym zestawem kolorów, jednak w późniejszym okresie po dokonywanych pracach okresowych i remontach barwy poszczególnych elementów uległy zmianom. Wynikało to m.in. z trudności w doborze kolorów, a także fantazji starszych mechaników. Stąd poszczególne sowy znacznie się od siebie różniły.

Opracował Karol Placha Hetman