Kraków 2021-03-08
Historia
Samolot Zlin Z-26 Trener to samolot przeznaczony do szkolenia i treningu. Został opracowany w 1947 roku w fabryce Zlin (Moravan Otrokovice) w nowo utworzonym państwie, Czechosłowacja. Pierwszy lot wykonano we wrześniu 1947 roku. Produkcja seryjna trwała od 1949 roku, do 1974 roku. Łącznie zbudowano 1 457 egzemplarzy, w różnych wersjach i odmianach. Do napędu wykorzystano silnik produkcji Czechosłowackiej Walter Minor 4-III, o mocy 105 KM (78 kW), a później silnik Walter Minor 6-III, o mocy 160 KM (118 kW).
Samolot Zlin Z-26 opracowano na potrzeby podstawowego szkolenia pilotów samolotów. Samolot miał zastąpić konstrukcje Bücker Jungmann i Bestmann. Samolot był produkowany w okresie 1949 - 1974, w sześciu podstawowych wersjach: Z-26, Z-126, Z-226, Z-326, Z-526, Z-726. Samolot był wykorzystywany do akrobacji, holowania szybowców, jako samolot dyspozycyjny i łącznikowy. Głównymi zaletami samolotu była jego prosta konstrukcja, szybkie opracowanie oraz dostępność dobrych rodzimych silników.
Produkcja seryjna samolotów Zlin Z-26 i pochodnych trwała od 1949 roku, do 1974 roku, ale inne źródła podają, że produkcja seryjna rozpoczęła się już w 1947 roku, a ostatni egzemplarz zmontowano w 1977 roku. Samolot Zlin Z-26 okazał się udany i trafił na eksport do: Austrii, Kuby, NRD, Egiptu, Iraku, Mozambiku i Jemenu.
Konstrukcja
Samolot Z-26 to dwumiejscowy, jednosilnikowy samolot szkolno-treningowy. Konstrukcja mieszana lub całkowite metalowa. Podwozie stałe z kołem ogonowym. Później zastosowano główne podwozie chowane w locie.
Skrzydła początkowo były wykonane z drewna. W trakcie produkcji i z uwagi na dostępność duraluminium skrzydła budowano jako metalowe. Zastosowano profil NACA 2418 przy kadłubie i NACA 4412 na końcu skrzydła.
Początkowo samolot miał stałe, niechowane podwozie. Począwszy od wersji Zlin Z-326 samolot otrzymał chowane podwozie główne.
Silnik.
Walter Minor 4-III, o mocy 105 KM (78 kW) lub Walter Minor 6-III, o mocy 160 KM (118 kW). Silnik jest rządowy, z wiszącymi tłokami.
Dane T-T Zlin Z-726:
Rozpiętość 9.875 m (32 ft 5 in). Długość 7.975 m (26 ft 2 in). Wysokość 2.06 m (6 ft 9 in). Powierzchnia nośna 14.89 m2 (160.3 sq ft). Masa własna 700 kg (1,543 lb). Masa maksymalna 1,000 kg (2,205 lb). Prędkość maksymalna 236 km/h (147 mph, 127 kn). Prędkość przelotowa 216 km/h (134 mph, 117 kn). Prędkość lądowania 98 km/h (61 mph, 53 kn). Zasięg 440 km (270 mi, 240 nmi). Pułap użyteczny 4,500 m (14,800 ft). Prędkość wznoszenia 5 m/s (980 ft/min).
Dane T-T Zlin Z-26:
Rozpiętość 10,30. Długość 7,50. Wysokość 2.05 m). Powierzchnia nośna 14.90 m2. Masa startowa 760 kg. Masa maksymalna 980 kg. Prędkość maksymalna 200 km/h. Prędkość przelotowa 190 km/h. Prędkość lądowania 95 km/h. Zasięg 600 km. Pułap użyteczny 4 700 m. Prędkość wznoszenia 5 m/s.
Zestawienie
W Polsce samoloty Zlin Z-26 i pochodne, były eksploatowane od 1952 roku do 1974 roku, a wiele egzemplarzy przebudowanych na jednomiejscowe maszyny do akrobacji lata do dnia dzisiejszego (2021 rok). Prezentowany w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie egzemplarz, o numerze fabrycznym 640 i rejestracji SP-ARM, należy do pierwszej wersji produkcyjnej. Został on zakupiony przez Polskę w partii 38 egzemplarzy w 1952 roku i był w eksploatacji do 1974 roku. Wylatano na nim 1 271 godzin. Do zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego został przekazany przez Aeroklub Krakowski.
Opracował Karol Placha Hetman