Kalwaria Zebrzydowska 2023-10-06
Stacja kolejowa Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona.
Współrzędne geograficzne 49.871N 19.688E. Elewacja 295 m.
Kalwaria Zebrzydowska to jest niewielkie miasto w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim. Miasto zostało założone w 1617 roku, przez wojewodę krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego. Miejscowość prawa miejskie miała od samego początku, ale utraciła je w 1896 roku i ponownie otrzymała w 1934 roku. Obecnie Kalwaria Zebrzydowska ma powierzchnię 5,5 km kwadratowego (2011 rok). Ponieważ obszar miasta jest górzysty, dlatego jego elewacja wynosi 335 - 527 m. Miasto położone na Pogórzu Wielickim, u stóp góry Żar, nad rzeką Cedron. Populacja miasta wynosi 4 454 mieszkańców (2012 rok). Przez Kalwarię Zebrzydowską przebiega droga krajowa Nr 52 Głogoczów – Bielsko-Biała oraz droga wojewódzka Nr 953 Kalwaria Zebrzydowska – Skawina.
Miasto Kalwaria Zebrzydowska jest znane z sanktuarium pasyjno-maryjnego OO Bernardynów, wokół którego rozrosło się miasto. Budowę świątyni rozpoczęto w 1602 roku. Klasztor i Bazylika Matki Boskiej Anielskiej wzniesiona jest w stylu manieryzmu niderlandzkiego, następnie rozbudowana w stylu barokowym, przechodzącą w styl rokoko. Obecność sanktuarium przyciąga roczne tysiące pielgrzymów Religii Rzymsko - Katolickiej. Magnesem jest cudowny obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej oraz dróżki kalwaryjskie. W Kalwarii są 42 kaplice i kościoły, które wchodzą w skład; Dróżki Pana Jezusa (28 stacji) oraz Dróżki Matki Boskiej (24 stacje).
Dodatkowo, miasto ma doskonałe walory turystyczne. Miasto jest punktem wyjścia na szlaki turystyczne, prowadzące między innymi do Makowa Podhalańskiego oraz na Koskową Górę. Atrakcyją jest także sąsiednia miejscowość - Lanckorona, z atrakcyjną zabudową, ruinami zamku oraz ciekawą historią. Kalwaria Zebrzydowska i sąsiednie miejscowości to jest duży ośrodek przemysłu meblowego. Co roku organizowane są Targi Meblowe, na których rzemieślnicy prezentują własne wyroby.
Stacja kolejowa Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona.
W mieście są dwie stacje kolejowe: Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona oraz Kalwaria Zebrzydowska. Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona to jest stacja kolejowa w Kalwarii Zebrzydowskiej, w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim. Przez stację Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona przebiegają dwie linie kolejowe; Nr 97 i Nr 117.
W okresie 1884-1918 stacja nosiła nazwę Kalwarya, w okresie 1918-1935 nazwę Kalwarja, w okresie 1935-1938 nazwę Kalwarja Lanckorona, w okresie 1938-1942 nazwę Kalwaria Lanckorona, w okresie 1942-1945 nazwę Kalwaria Landskron, w okresie 1945-1991 nazwę Kalwaria Lanckorona, a od 1991 roku obowiązuje nazwa Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona. W grudniu 1990 roku, podjęto decyzje o zmianie nazwy stacji na Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona. Nowa nazwa w rozkładzie jazdy pojawiła się w czerwcu 1991 roku.
Pierwszy pociąg, ze stacji w Kalwarii Zebrzydowskiej odjechał w dniu 16 grudnia 1884 roku i był to pociąg towarowo-osobowy.
Stacja kolejowa Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona jest stacją regionalną. W 2017 roku, stacja obsługiwała do 150 pasażerów w ciągu doby. W 2022 roku, stacja obsługiwała do 300 pasażerów w ciągu doby. Było to spowodowane wieloma modernizacjami, zwłaszcza na szlaku Kraków Główny - Kalwaria Zebrzydowska. Pamiętajmy, że szlak ten jest częścią linii Kraków - Zakopane. W październiku 2023 roku, ze stacji Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona odjeżdżało 18 pociągów w ciągu doby. Można było odjechać do stacji: Bielsko Biała Główna, Kraków Główny, Sucha Beskidzka, Zakopane.
Dworzec został zbudowany jako typowy obiekt kolejowy za czasów zaboru austriackiego. W budynku umieszczono kasę biletowo-bagażową, poczekalnię, restaurację, pomieszczenia służb kolejowych. Na pietrze znalazły się mieszkania. Toalety umieszczono w osobnym budynku. W pobliżu zbudowano typowy blok mieszkany dla pracowników kolejowych i ich rodzin. W kolejnych latach, do budynku dworca dobudowano boczne skrzydła. Kasa w budynku dworca została zamknięta w dniu 1 marca 2010 roku.
Obecnie stacja dysponuje dwoma peronami. Peron 1 jest peronem wyspowym i ma dwie krawędzie. Peron 2 znajduje się po drugiej stronnie równi stacyjnej, od dworca. Peron 2 ma jedną krawędź. Peron obsługuje głównie pociągi na kierunku Bielsko Biała.
Przejście nadziemne zostało wykonane w 60-latach. Ostatnio, pomost został wyremontowany i wyposażony w windy dla pasażerów na wózkach inwalidzkich, pasażerów z małymi dziećmi i podróżnych z większym bagażem i rowerami. W czasie elektryfikacji stacji, semafory kształtowe zostały wymienione na semafory świetlne. Na stacji jest waga wagonowa (40 000 kg). Rampa ładunkowa jest czołowo-boczna. Ze stacji Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona do stacji Kalwaria Zebrzydowska jest tylko 1,68 km.
Linia kolejowa Nr 97 Skawina – Żywiec.
Linia kolejowa Nr 97 Skawina – Żywiec ma długość 82, 708 km. Prędkość dopuszczalna wynosi 100 km/h. Linia jest zelektryfikowana siecią trakcyjną 3kV DC. Elektryfikację przeprowadzono etapami; 17 lipiec 1974 rok (Skawina – Sucha Beskidzka), 29 wrzesień 1983 rok (Sucha Beskidzka – Lachowice), 26 październik 1989 rok (Lachowice – Żywiec). Sieć trakcyjna jest typu C120-2C oraz jest przystosowana, w zależności od odcinka, do maksymalnej prędkości do 110 km/h; obciążalność prądowa wynosi 1 725 A. Linia jest jednotorowa i została uruchomiona w XIX wieku, w 1884 roku. Linia powstała jako część Galicyjskiej Kolei Transwersalnej, kiedy Rzeczypospolita Polska była pod zaborami. W 60-latach, linia została wyposażona w SHP.
Łącznica - Linia kolejowa Nr 621.
Od 2017 roku, trwały prace projektowe dla modernizacji linii Nr 97. Planowania jest budowa nowego przystanku osobowego Radziszów Centrum. W Kalwarii Zebrzydowskiej planowana była także łącznica pomiędzy linią Nr 97 i linią Nr 117. Dzięki temu możliwy będzie ruch pociągów osobowych na szlaku Skawina - Wadowice, bez zmiany konieczności czoła pociągu na stacji Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona. Pociągi będą omijać stację Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona, a pasażerowie będą korzystać z przystanku osobowego Kalwaria Zebrzydowska. W rzeczywistości będzie to odtworzenie łącznicy, która istniała. Pozostał nasyp po łącznicy, która miała długość około 290 m. Ślad po torowisku jest porośnięty samosiejkami. Przy budowie łącznicy, po starym śladzie, prędkość pociągów wyniesie do 40 km/h. Inwestycja nie byłaby kosztowna i obejmowałaby montaż dwóch zwrotnic oraz automatycznego systemu sterowania. Teren nadal należy do kolei. W czerwcu 2023 roku, łącznica została ukończona. Otrzymała numer linia Nr 621. Linia ma długość 480 m. Koszt inwestycji wyniósł 22,5 miliona złotych. Część środków pozyskano z Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”. Oddanie łącznicy kolejowej do eksploatacji planowane jest w rozkładzie jazdy od grudnia 2023 roku. W zasadzie jest to odbudowa łącznicy: istniała ona w tym miejscu, ale została rozebrana w 60-latach XX wieku. Nowa łącznicą ma inny profil, który spełnia obecne normy kolejowe. Łuk jest znacznie bardziej łagodny i pozwala na prędkość maksymalną pociągu do 80 km/h. Łącznicą jest zelektryfikowana.
Linia kolejowa Nr 117 Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona – Bielsko Biała Główna.
Linia kolejowa Nr 117 Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona – Bielsko Biała Główna, ma długość 59,195 km. Linia została zelektryfikowana siecią 3kV DC, w 1990 roku. Prędkość maksymalna wynosi 80 km/h.
Linia została zbudowana w okresie 1885–1888. Linia jest jednotorowa. Linia przebiega na kierunku wschód - zachód i obejmuje województwa; Małopolskie i Śląskie. Linia jest drugorzędna i służy głównie mieszkańcom i turystom. Linia została otwarta w dniu 1 czerwca 1888 roku i wchodziła w skład Galicyjskiej Kolei Transwersalnej. Po wielkiej wojnie światowej, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Beskidy został podzielone pomiędzy Czechy, Słowację i Polskę. W efekcie stacje w Zwardoniu i Cieszynie, stały się stacjami granicznymi. Dla Polski, stacje Bielsko Biała i Żywiec stały się bardzo ważnymi. Układ kolejowy ostatecznie został zatwierdzony po podziale Śląska Cieszyńskiego; w Cieszynie, na rzece Olza, utworzono posterunek graniczny. Pamiętajmy, że w tym czasie, nie były ukończone wszystkie planowane linie kolejowe w Beskidach.
Linia Nr 117 jest techniczne bardzo trudna i kręta. Generalnie biegnie wzdłuż Drogi Krajowej Nr 52 oraz rzek Kleczanka i Bulówka. Linia przecina dwie rzeki: Skawa i Soła. Na szlaku nie ma tuneli, tylko są dwa większe mosty. Na rzece Skawa jest dwuprzęsłowy most kratownicowy, o długości 61 m. Drugi most o długości 67 m jest na rzece Soła i jest cztero-przęsłowy, z jednym dłuższym przęsłem kratownicowym. Znawcy tematu, czasami krytykują przebieg szlaku, bo uniemożliwia rozwijanie prędkości większej niż 80 km/h. Problem w tym, że szlak wytyczono wzdłuż miejscowości i głównych dróg kołowych i dobrze służy mieszkańcom, pozwalając dojechać do Krakowa, Katowic, Zakopanego. Kolej ułatwiła rozwój lokalnego przemysłu i turystyki.
W 60-latach XX wieku, zabroniono na szlaku używać pociągów; z dwoma lokomotywami, w układzie pchającym oraz lokomotyw z układem osi Co’Co’.
W 1999 roku, na odcinku Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona - Wadowice, potok pasażerów wynosił; około 500 pasażerów na dobę, a na odcinku Wadowice - Bielsko Biała, około 2 500 pasażerów na dobę.
W wyniku cięć na PKP, w 2010 roku, wstrzymano ruch pociągów osobowych na odcinku Kalwaria Zebrzydowska - Wadowice oraz Wadowice - Bielsko Biała. W 2014 roku, po częściowych naprawach przywrócono ruch osobowy dla pociągów w okresie wakacyjnych. Ale prędkość tych pociągów wynosiła 40-60 km/h. Kursował między innym pociągi; Górny Śląsk - Zakopane oraz Kraków - Żywiec. Od 2016 roku, przewoźnicy; PolRegio, Koleje Śląskie i InterCity, uruchamiają testowo pociągi osobowe w sezonie letnim i zimowym. Okazało się, że istnieje duże zainteresowanie podróżnych. Niemniej jednak konieczna jest większa modernizacja tej bardzo malowniczej trasy.
W 2018 roku, PLK ogłosiło przetarg na remont odcinka Kalwaria Zebrzydowska - Kęty, o długości 36,400 km. Ale w maju 2019 roku, przetarg został unieważniony. Ogłoszono nowy przetarg z jednoczesnym podziałem szlaku na odcinki; Kalwaria Zebrzydowska - Wadowice, Wadowice - Kęty. W wyniku długich rozmów, w temacie zakresu modernizacji, firma Skanska przystąpiła do remontu odcinka Kalwaria Zebrzydowska - Wadowice. W ramach remontu ma być wykonana łącznica w Kalwarii Zebrzydowskiej między liniami Nr 97 i Nr 117. Łącznicę zbudowano w czerwcu 2023 roku. Wszystkie prace mają być zakończone wiosną 2024 roku. Przyjmuje się, że cały szlak będzie zmodernizowany do 2027 roku. Obecnie (październik 2023 rok), ruch na odcinku Kalwaria Zebrzydowska - Wadowice obsługują autobusy.
W trakcie modernizacji wykonuje się następujące prace; Wymiana podkładów drewnianych na podkłady struno-betonowe lub podkłady stalowe typu „Y”. Wymienia się przytwierdzenia śrubowe typu „K”, na przytwierdzenia sprężyste, zwykle typu SB-3. Wymienia się szyny stykowe na szyny bezstykowe.
Opracował Karol Placha Hetman