Głogów 2022-02-27
PKP Głogów.
Miasto Głogów.
Głogów to miasto w Polsce położone w województwie dolnośląskim i jest siedzibą powiatu głogowskiego. W 2020 roku, Głogów liczy 66 120 mieszkańców. Współrzędne geograficzne Głogowa to 51°39′33″N 16°04′50″E. Powierzchnia Głogowa wynosi 35,11 km2. Miasto usytuowane jest na obszarze Legnicko - Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Miasto rozwija się wzdłuż lewego brzegu rzeki Odry.
W tym miejscu osada istniała już w IX wieku, na wyspie Tumskiej w rozlewisku Odry. Miasto zostało założone przez Piastów Śląskich. Głogów prawa miejskie otrzymał w 1253 roku. Patronem miasta jest św. Mikołaj. Został on patronem miasta z chwilą zbudowania tu kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja w XIII wieku.
Głogów w języku łacińskim to Glogovia, w języku niemieckim to Glogau, a w języku czeskim Hlohov. Nazwa nawiązuje do ciernia lub kolca, a ostatecznie krzaku głogu. Już w XIII wieku, o mieście mówiono, że jest miastem głogu. W ciągu kolejnych wieków nazwa ewoluowała w różne formy pisowni. Nawet w języku niemieckim od XVIII wieku, nazwę miasta zapisywano jako Glogow.
Nikt nie kwestionuje, że Głogów został założony jako jedna z najstarszych osad Polskich, przez słowiańskie plemię Dziadoszan. Mieszko I rozbudował gród na Ostrowie Tumskim. Wielokrotnie Głogów próbowały zdobyć plemiona niemieckie. Przez wiele lat Głogów był stolicą Księstwa Głogowskiego. W XIII wieku, zbudowano tutaj pierwszy murowany zamek obronny. Po dynastii Piastów Ślaskich w Głogowie panowali Jagiellonowie. Po Jagiellonach miasto weszło pod panowanie Habsburgów. W XVII wieku, podczas wojny trzydziestoletniej, Głogów był niszczony przez wojska pruskie, francuskie, rosyjskie, szwedzkie i austriackie.
Fortyfikacje miasta Głogowa na wiele lat zahamowały rozwój miasta. Część fortyfikacji usunięto z końcem XVIII wieku. Pierwszym przemysłem który rozwiną się w Głogowie to było drukarstwo. W XIX wieku, w mieście uruchomiono: fabrykę pieców, maszyn, zegarów i browar.
W okresie od 11 lutego do 1 kwietnia 1945 roku, podczas bratobójczych walk rosyjsko - niemieckich Głogów został zniszczony w 95 %. Stare Miasto legło w gruzach w 100 %. Dopiero we wrześniu 1945 roku, rosjanie przekazali miasto administracji polskiej. Już w maju 1945 roku, do Głogowa przybyli Polacy, zajmując w większości ruiny. Stare Miasto nie zostało całkowite odbudowane do chwili obecnej (2022 rok). Rozwój miasta nastąpił od 1967 roku, kiedy podjęto decyzje o budowie huty miedzi.
Lotnictwo w Głogowie.
W Głogowie nie ma żadnego lotniska. Okolice Głogowa to także lotnicza pustynia. Najbliżej są trzy lotniska aeroklubowe: Lubin (37 km), Leszno (44 km) i Zielona Góra - Przylep (57 km). Prywatne lądowiska są w miejscowościach: Lasocin, Przyborów i Dąbrowno. Jest także lądowisko dla lotni w miejscowości Góra na wschód od Głogowa. Wszystkie lądowiska leżą w odległości ponad 30 km od Głogowa.
W czasach PRL (obecności wojsk rosyjskich w Polsce) z Głogowa odprawiano pociągu wojskowe do Szprotawy, które obsługiwały duże rosyjskie lotnisko koło Szprotawy. Odległość 43 km. Współrzędne geograficzne 51.33N 15.35E.
Było także lotnisko wojskowe we wsi Łysiny koło miejscowości Wschowa. Lotnisko we wsi Łysiny zostało założone w okresie 1954 - 1955 przez Wojsko Polskie z przeznaczeniem na lotnisko polowe / zapasowe. Lotnisko było odległe o 22 km od Głogowa przy drodze wojewódzkiej Nr 278. Współrzędne geograficzne 51.82N 16.20E. Posiadało nawierzchnię gruntową (trawa) o długości aż 2 000 m. W 1956 roku, lotnisko przekazano armii rosyjskiej. Rosjanie wykorzystywali je dla ćwiczeń śmigłowców, do końca 80-lat XX wieku. Planowano zbudować tutaj RWY o nawierzchni betonowej, ale prac nie ukończono. Po wycofaniu się wojsk rosyjskich z Polski w 1993 roku, lotnisko przekazano Wojsku Polskiemu, które teren przekazało Przedsiębiorstwu Lasy Państwowe.
Transport drogowy.
Głogów ma gęsta sieć drogową. Przez Głogów przebiega droga krajowa Nr 12: Łęknica – Żary – Głogów – Leszno – Kalisz – Radom – Lublin – Berdyszcze (Dorohusk). Do Głogowa dochodzą drogi wojewódzkie Nr: 292, 319, 329, 330. W Głogowie jest największe rondo drogowe w Europie, leżące w ścisłym centrum miasta.
PKP Głogów.
Stacja kolejowa w Głogowie powstała w 1846 roku. Pierwszy pociąg odjechał w stronę Żagania w dniu 1 października 1846 roku. Był to efekt początkowego pominięcia Głogowa w systemie kolei normalnotorowej. Na stacji Żagań szlak z Głogowa łączył się z głównym wówczas szlakiem Wrocław - Berlin.
W granicach administracyjnych miasta znajdują się cztery czynne stacje kolejowe: Stacja Głogów to główny dworzec kolejowy miasta i regionu. Stacja Głogów Huta. Stacja Krzepów. Stacja Głogów Wróblin (dawniej Wróblin Głogowski). Najważniejszą linią kolejową biegającą przez Głogów jest linia międzynarodowa C-E 59, relacji Szczecin – Głogów – Wrocław – południe Europy. Jej najważniejszy, dwu-torowy, zelektryfikowany odcinek Szczecin – Wrocław (linia kolejowa Nr 273) posiada długość 356 km. Jest to tak zwana „Nadodrzanka”. W 1945 roku, linia miała Nr 242/325, następnie Nr 265/355, a obecnie Nr 273.
Drugą linią jest linia kolejowa Nr 14, prowadząca z Żar przez Wschowę do Leszna. W 1945 roku, linia miała Nr 312/322, następnie Nr 350, a obecnie Nr 14. Jest ona niezelektryfikowana, ale eksploatowana. Linia Nr 14 rozpoczyna się na stacji Łódź Kaliska i bieganie w kierunku zachodnim do granicy Polski (388,58 km) i dalej na teren Niemiec. Linia jest jedno- i dwu-torowa i częściowo zelektryfikowana. Jest na niej system SHP. Poszczególne odcinki szlaku powstawały w czasach pruskich i księstwa warszawskiego stopniowo, jako fragmenty różnych linii. Pierwszym odcinkiem był odcinek Głogów - Żagań, czyli w zachodniej części Dolnego Ślaska, uruchomiona w dniu 1 października 1846 roku. Inwestorem było Dolnośląska Kolej Boczna. Odcinek do Leszna uruchomiono w dniu 18 maja 1858 roku. Jednocześnie otwarto most kolejowy na Odrze w Głogowie. Inwestorem była Kolej Wrocławsko - Poznańsko - Głogowska. W dniu 31 grudnia 1871 roku, uruchomiono odcinek Żagań – Żary i dalej do Forst w NRF. W dniu 1 października 1888 roku, uruchomiono szlak kolejowy z Leszna do Ostrowa Wielkopolskiego i do Skalmierzyc, w dniu 14 lutego 1896 roku, na ówczesnej granicy niemiecko - rosyjskiej. Co ciekawe, na terenie Księstwa Warszawskiego do Łodzi Kaliskiej, rosjanie zbudowali dwa tory. Jeden o rozstawie 1 435 mm (normalnotorowe) i 1 524 mm (szerokotorowe).
Szlak kolejowy Nr 372.
W 1945 roku, linia miała Nr 317, następnie Nr 354, a obecnie Nr 372.
W dniu 4 grudnia 1885 roku, otwarto linię kolejową nr 372. Linia prowadziła do Góry Śląskiej i dalej do Bojanowa. Kierunek wschodni. Łączyła stacje: Odrzycko, Serby Wschód, Wików Głogowski, Drożyna, Niechlów, Strumenna. Po drugiej wojnie światowej linia została odbudowana. Prowadzono na niej ruch lokalny, towarowy i pasażerski. Ruch pasażerski wstrzymano na niej w 1991 roku. Sporadyczny ruch towarowy prowadzono do 2010 roku. Z powodu budowy drogi kołowej Nr S5, koło Bojanowa, rozebrano fragment torów, bo nie zbudowano wiaduktu. Planowana jest rewitalizacja szlaku, która wiąże się z budową wiaduktu kolejowego nad drogą Nr S5.
Szlak kolejowy Nr 305.
W 1945 roku, linia miała Nr 322, następnie Nr 347, a obecnie Nr 305.
W dniu 1 października 1913 roku otworzono linię kolejową Nr 305, o długości 42,50 km. Była to linia prowadząca do Sławy Śląskiej i dalej do Kolska. Po drugiej wojnie światowej linia została odbudowana. W dniu 1 stycznia 1991 roku, zamknięto linię dla ruchu pasażerskiego Grodziec Mały – Sława Śląska, a w dniu 1 stycznia 1993 roku, ruch pasażerski na odcinku Sława Śląska – Kolsko. Ruch towarowy wstrzymano w 2000 roku. W 2001 roku, podjęto decyzje o likwidacji linii.
Stacja Głogów.
Początkowo dworzec w Głogowie był drewniany. Powstały w 1846 roku, dworzec znajdował się na terenie obecnych bocznic kolejowych po wschodniej stronie obecnego nadziemnego przejścia nad torami przy ulicach Elektryczna i Krochmalna. Dworzec spłoną dwukrotnie w 1862 i 1892 roku. Następnie dworzec przeniesiono na wschodnia część stacji na obecnym Peronie 2. Nowoczesny dworzec w stylu modernistycznym został zbudowany w 1935 roku. Dworzec zbudowano po południowej części stacji przy ulicy 1 Maja i Placu 1000 lecia. Tutaj także umieszczono pocztę, a po 1945 roku, Pocztę Polską.
Z uwagi na ukształtowanie tereny z budynku dworca poprowadzono dwa przejścia nadziemne. Przejścia te są całkowite zabudowane na wzór przejść fabrycznych. Są to konstrukcje stalowe z dachem i przeszklonymi ścianami. Przejście od strony zachodniej służy podróżnym dla dostania się na cztery perony. Przejście od strony wschodniej sięga tylko do Perony 2 i jest przejściem pocztowo - bagażowe. W 2019 roku, wykonano remont kompleksowy kładki dla podróżnych. Zamontowano windy dla pasażerów. Założono nowe oświetlenie, położono nową nawierzchnię przeciwpoślizgową, zamontowano informację w alfabecie Braille’a, nowe oszklenie i pomalowano nową kolorystyką. W tym samym czasie zdemontowano drugą, nie używaną kładkę pocztowo - bagażową. Koszt zmian wyniósł 4,4 miliona złotych.
W 30-latach XX wieku, powstały cztery wysokie perony.
Po zniszczeniach wojennych budynek dworca odbudowano w 1959 roku. Obecnie budynek dworca nadal służy podróżnym. Budynek jest zadbany i okresowo odnawiany. Ostatni generalny remont dworca został zakończony w 2013 roku. Są tutaj kasy biletowe, poczekalnia, kioski gastronomiczne i sklepiki. W dniu 5 lutego 2020 roku, zamontowano automaty biletowe Kolei Dolnośląskich.
W 1945 roku, o stację toczyły się ciężkie walki. Rosjanie zajęli dworzec dopiero w dniu 30 marca 1945 roku. Stacja została zniszczona w około 40 %; dworzec, pomosty; pasażerski i towarowy, lokomotywownia. Zniszczono obie wieże wodne. Odbudowa ze zniszczeń wojennych trwała jeszcze w 1960 roku. Układ torowy odbudowano w 80 %.
Warto wspomnieć, że mosty kolejowe na rzece Odra odbudowano dopiero po 1950 roku. W efekcie węzłem kolejowym na prawym brzegu Odry były stacje Odrzycko i Grodziec Mały. Łączyły się tu trzy linie kolejowe: Nr 312 do Leszna, Nr 317 do Góra Śląska i Bojanów oraz Nr 322 do Kolska. (Numery linii z 1945 roku).
W 60-latach XX wieku, stacja Głogów była dużym węzłem kolejowym. Istniały duże warsztaty naprawy taboru kolejowego. Była lokomotywownia z obrotnicą parowozów. Liczne tory towarowe obsługujące hutę miedzi i inne zakłady produkcyjne. Kombinat KGHM Polska Miedź ma duży system torów kolejowych, który jest obsługiwany przez stację kolejową Wróblin Głogowski. PKP obsługuje także bocznice dużych zakładów Famaba SA fabryka maszyn budowlanych.
Około 1975 roku, zelektryfikowano szlak Nr 273. Tak więc stacja Głogów jest częściowo zelektryfikowana. Szlak Nr 14 pozostał niezelektryfikowany. Peron 1 i Peron 2 obsługuje pociągi na szlaku Nr 273, w kierunku Zielonej Góry i Wrocławia. Oba perony są zadaszone. Na peronach można zobaczyć oryginalną przedwojenną nawierzchnię. Peron 3 i Peron 4 obsługuje pociągi lokalne do Leszna i Żagania. Nie są one zadaszone. Semafory na stacji Głogów są świetlne. Semafory kształtowe zostały zniszczone podczas wojny. Wszystkie nastawnie na stacji zostały zbudowane lub odbudowane po 1945 roku. Na stacji Głogów nigdy nie było przejścia podziemnego. W pobliżu stacji jest jedno przejście podziemne pod torami, od ulicy Poczdamskiej do ulicy Topolowej. Jednak z uwagi na częste podtopienia i zły stan techniczny zostało ono trwale zamknięta.
W 2019 roku, stacja Głogów obsługiwała około 1 500 pasażerów na dobę.
Perony.
Peron 1 i Peron 2 obsługuje pociągi na szlaku Nr 273, w kierunku Zielonej Góry i Wrocławia. W dniu 13 marca 2020 roku, na Peronie 1 i 2 oddano do użytku dwie windy do dyspozycji pasażerów. Peron 1 ma długość 320 m. Jego kształt zmienia się wraz z długością. Peron jest zadaszony, historyczną już konstrukcją. Na Peronie 1 można zobaczyć oryginalną przedwojenną nawierzchnię. Peron 2 ma długość 370 m i jest najszerszym peronem w Głogowie. Tutaj był budynek dworca. Peron 2 także jest zadaszony. Zadaszenie jest oryginalne z 30-lat XX wieku.
Peron 3 i Peron 4 obsługuje pociągi lokalne do Leszna i Żagania. Nie są one zadaszone, a tory przy nich niezelektryfikowane. Peron 3 jest jednokrawędziowy. Obsługuje pociągi od toru ze strony północnej. Jego długość to 345 m. Peron 3 obsługiwał ruch relacji Forst-Baršć – Leszno – Krotoszyn – Ostrów Wielkopolski – Łódź Kaliska. Peron 4 jest dwukrawędziowy i ma długość 180 m. Peron 4 obsługuje ruch pociągów lokalnych do Wschowy, Leszna, Nowej Soli i Zielonej Góry.
Tradytor kolejowy w Głogowie.
Tradytor kolejowy w Głogowie to charakterystyczna budowla znajdująca się na szlaku kolejowym Nr 273, w północno - wschodniej części miasta. Jest położony między fortyfikacjami Głogowa, a rzeką Odra. Tradytor kolejowy w Głogowie położony jest niedaleko Fortu Stern, nad Odrą. Obiekt został zbudowany w okresie 1881 - 1889. Współrzędne geograficzne 51.66N, 16.10E.
Tradytor to element fortyfikacji przeznaczony do prowadzenia ognia bocznego. W twierdzy to jest schron bojowy dla dział do ostrzału przedpola lub między pola. Tradytor kolejowy to obiekt wojskowy przeznaczony dla schronienia pociągów pancernych i innych, dla uzupełnienia zaopatrzenia pociągu i lokomotywy (nawęglenia i nawodnienia), która porusza pociąg. Tradytor kolejowy jest niewidoczny dla atakującego. Jest także zabezpieczony przed rozpoznaniem z powietrza. Jest osłaniany przez sąsiednie obiekty twierdzy, wykorzystując często ogień krzyżowy z minimum dwóch budowli. Tradytor kolejowy jest nazywany także „milczącą baterią artyleryjską”, bo wchodzi do walki, kiedy wróg odstępuje od twierdzy lub kiedy rozpoczeły się walki we wnętrzu twierdzy.
Tradytor kolejowy w Głogowie jest budowlą wielokomorową i dwukondygnacyjną. Całość została wykonana z cegły i żelbetonu. Umieszczono tutaj magazyny amunicyjne, skład węgla, zbiornik wodny, składy żywności i obiekty socjalne. Wjazd od strony Rudna - Gwizdanów zaopatrzono w stalowe bramy. W obiekcie można było ukryć pociągi pancerne, towarowe, osobowe i specjalne. Obiekt został poważnie zniszczony wiosną 1945 roku, podczas walk niemiecko - rosyjskich. W obiekcie są dwa tory kolejowe. Tor od strony rzeki Odra jest użytkowany, a tor od strony miasta jest aktualnie nieprzejezdny (2021 rok). Konstrukcja żelbetonowa wymaga naprawy lub rozbiórki.
Opracował Karol Placha Hetman