Kraków 2012-10-12
Organizacja Lotniska.
Lotnisko
Większość infrastruktury lotniska wpływającej na bezpieczeństwo pasażerów jest dla nich nieznana. Na pierwszym miejscu jest infrastruktura pola wzlotów. To jest ta strefa po której kołują, startują i ładują samoloty. Mamy na niej; sieć dróg startowych i dróg kołowania, systemy łączności i nawigacji, systemy oświetlenia ( ścieżki schodzenia, świateł progowych i nawigacyjnych, świateł oświetlenia drogi startowej i dróg kołowania, system znaków poziomych, system tablic-znaków pionowych ). Obszar ten jest szczególnie chroniony nie tylko przed osobami postronnymi, ale także przed zwierzętami. Często zatrudnia się sokolników, którzy przeganiają ptaki, będące sporym zagrożeniem dla silników samolotów. Wyżej wspomniane urządzenia wymagają odpowiednich służ utrzymania. A więc odśnieżania, zamiatania, koszenia trawy. Specjalistów od oświetlenia i urządzeń nawigacyjnych.
Istotną służbą na lotnisku jest Lotniskowa Straż Pożarna. Wyposażona od dziesięcioleci w specyficzny sprzęt, którego poza lotniskiem nie spotkamy. Ich wozy bojowe są produkowane przez wyspecjalizowane fabryki. Gabaryty tych samochodów są takie, że na ulicach miast się nie mieszczą. Zabierają nawet 50 tysięcy litrów wody i jadą z prędkością 100 km/h.
Kolejnym jest płaszczyzna postojowa samolotów z peronami. To tutaj pasażer wchodzi na pokład. Jednocześnie to tutaj tankuje się samoloty, obsługuje się je w catering i załadowuje bagaż oraz towary. Ponieważ w tym miejscu działa w jednym czasie nawet 100 pracowników lotniska i obsługi samolotu, dlatego procedury są niezwykle dokładne.
Ciekawym miejscem, o którym przeciętny pasażer nie ma pojęcia to stanowisko kontroli samolotu. Jeśli okazałoby się, że w samolocie została podłożona bombo lub jest w nim terrorysta i zakładnicy, samolot jest odstawiony na to stanowisko. Tu dokonuje się pertraktacji z zamachowcem lub poszukuje podłożonego ładunku. Jest to stanowisko odległe i otoczone wałami ziemnymi lub murami.
Terminal, dawniej zwany portem lotniczym lub dworcem lotniczym. Obecnie to budynek o wielkiej kubaturze lub zestaw kilku obiektów. Wyposażony we wszystkie niezbędne urządzenia do obsługi pasażera i czuwania nad jego bezpieczeństwem. Począwszy od hal, poczekalni, różnych stanowisk, systemu informatycznego, na tarasie widokowym, sklepach i toaletach kończąc. To systemy korytarzy i dróg przejścia, to schody, schody ruchome, windy, drzwi. Wszystko podzielone na strefy. Dostępne ogólnie, dla wybranych pasażerów, dla personelu lotniska i linii lotniczych lub tylko dla służb ochrony lotniska. Wszystko zabezpieczone systemami alarmowymi i przeciwpożarowymi. To systemy wentylacji i klimatyzacji. To systemy dróg i wyjść ewakuacyjnych. To przegrody i drzwi o podwyższonym stopniu zapalności oraz systemy oddymiania.
I wreszcie system komunikacji, który łączy lotnisko z centrum miasta lub aglomeracji. To kolej, autobus, TAXI, samochody prywatne. Są parkingi i miejsca chwilowego postoju.
Lotnisko to jeden z najbardziej skomplikowanych organizmów. Równie skomplikowany jak sam samolot.
Pasażer
Pasażer na lotnisku, w samolocie i na lotnisku docelowym.
Pasażer na lotnisku na lotnisku powinien czuć się komfortowo, bezpiecznie, a jeśli nie to przynajmniej niezagubiony. W końcu to dzięki niemu funkcjonuje lotnisko i utrzymują się linie lotnicze.
Dlatego przed przybyciem na lotnisko pasażer powinien znać podstawowe informacje. Bez problemu interesujące go zagadnienia znajdzie na stronach internetowych lotniska, z którego będzie odlatywał i linii lotniczej, z której usług będzie korzystał. Zaoszczędza to nieprzewidzianych kłopotów, dodatkowych opłat, czy wręcz niemożności odbycia podróży.
Pierwsza rzecz, którą wykonuje pasażer, jest to kupno biletu. Minęły już czasy, kiedy po bilet trzeba było udawać się do placówki linii lotniczej. Teraz bilety kupujemy przez Internet lub robią to za nas firmy turystyczne, z których usług korzystamy. Czasami bilet możemy kupić na lotnisku, jeśli jest tam placówka danej linii lotniczej i zwykle jest to połączone z odprawą.
Wiele towarzystw lotniczych oferuje obecnie już odprawy on-line (chek on line) poprzez Internet. Takiej odprawy można dokonać zwykle na dwa tygodnie przed lotem, do 4 godzin przed lotem. Internetowo drukujemy sobie kartę pokładowa, która jest w rzeczywistości biletem. Dzięki temu pasażer już omija na lotnisku jedno okienko.
Dojeżdżając na lotnisko, dobrze jest pamiętać, iż jest to granica państwa. Po przybyciu na lotnisko, a konkretnie po wejściu na terminal odlotów, bez trudu odnajdziemy wielki kolorowy ekran. Na nim podawane są podstawowe informacje. Zajdziemy tam to co jest dla nas ważne. Numer lotu, linia lotnicza, dokąd, czas odlotu, a dokładnie zamknięcia gate (bramki) i numer stanowiska check-in. Warto sprawdzić te dane z tymi na karcie pokładowej. Jeśli mamy kłopot to udajmy się do punktu informatycznego lub zadzwońmy pod numer informatyczny. Często jest on podawany w naszym narodowym języku.
Następnie udajemy się do stanowiska chek-in, czyli odprawy biletowo-bagażowej. Stanowiska check-in otwierane są na 2 godziny, a w przypadku lotów transatlantyckich na 3 godziny przed określoną w rozkładzie godziną odlotu samolotu. Stanowiska check-in są zamykane na około 45 minut przed planowaną godziną lotu. Przy stanowisku check-in, po okazaniu ważnego biletu i dowodu tożsamości ( oraz ewentualnie innych wymaganych dokumentów: wiza, świadectwa szczepień, itp.), pasażer otrzymuje kartę pokładową ( boarding pass ), upoważniającą go do wstępu na pokład samolotu. Jak wspomniałem wyżej w większości linii lotniczych kartę pokładową wydrukujemy już w domu, a typowego biletu nie będziemy mieli. Przecież są komputery. Dawniej na tym stanowisku odbywało się wszystko. Teraz praktycznie oprócz sprawdzenia karty pokładowej i nadania bagażu nic więcej się nie dzieje. Ale zwykle na tym stanowisku pasażerowie się mocno pocą. Dlaczego? Bo boją się, że mają coś niewłaściwego w bagażu, bagaż jest za duży lub za ciężki, przewożą przedmioty niedozwolone. Dobra rada! Nie wdajmy się w dyskusje lub głupio nie żartujmy. Bo nie dojść, że nie polecimy, to jeszcze nas aresztują. Pamiętajmy, że to wszystko dla bezpieczeństwa zwykłych podróżnych. Szczególnie zachowajmy spokój przy liniach EL AL., linie Izraelskie. Pamiętajmy, iż oni są w stanie wojny z połową świata. Ich służby nasze fanty z walizki mogą po prostu wysypać. Jeśli nic nie mamy na sumieniu bądźmy spokojni. Lecąc do USA, lub innych krajów wymagających wizy, należy przygotować do sprawdzenia paszport z wizą. Przy odprawie agent obsługi naziemnej przekazuje kartę pokładową ( boarding card ) z dołączonymi do niej potwierdzeniami nadania bagażu. Przy stanowisku check-in pasażer może zgłosić wywożone towary, od których przysługuje mu zwrot podatku VAT. Po potwierdzeniu stosownych dokumentów przez pracowników Urzędu Celnego, należy się udać do biura Currency Express po odbiór należnej kwoty za zwrot podatku VAT.
Jest jeszcze coś takiego, jak szybka odprawa ( Self Check-in ). W Polsce tylko na lotnisku Okęcie. Pasażerowie LOT, Lufthansy, Finnair, Norwiegian, KLM, Air France mogą odprawić się samodzielnie na znajdujących się w Terminalu Lotniska Chopina stanowiskach automatycznej odprawy pasażerskiej ( Self Check-in ). Jednak w dobie powszechnego Internetu ten system nie ma przyszłości.
Co dalej dzieje się z naszym bagażem? Otóż poddawany jest on dalszym szczegółowym badaniom, czyli kontroli bezpieczeństwa. Nawet bez jego otwierania. Przechodzi przez różne bramki, gdzie jest prześwietlany różnymi promieniami i wykrywaczami. Obecnie na lotnisku przed dotarciem do stanowiska check-in możemy własny bagaż zafoliować. Nie chodzi o to by nam go nie porysowali. Tylko, aby do niego coś nie podrzucono. Przemytnik może wykorzystać nasze roztargnienie, bo lecimy za Wielką Wodę pierwszy raz. Bagaż może być poddany kontroli celnej. Zdarza się, że jakiś pasażer jest ponownie wywoływany przez megafony. Zwykle wówczas sprawa dotyczy jego bagażu. Dopiero po tej całej drodze trafi do luków bagażowych w samolocie.
Jeśli mamy tylko bagaż podręczny i kartę pokładową, to stanowisko check-in omijamy.
Kontrola Bezpieczeństwa.
Przejście przez kontrolę bezpieczeństwa to drugi etap naszej drogi do samolotu. Kontrolę wykonują funkcjonariusze straży granicznej oraz służby ochrony lotniska. Do kontroli musimy się przygotować. Wszystkie metalowe i elektroniczne przedmioty wkładamy do specjalnego pojemnika; zegarek, klucze, pasek od spodni, telefon komórkowy, aparat fotograficzny, laptop, tablet. Za pojemnikiem kładziemy bagaż podręczny i wierzchnie okrycie. Okazujemy dokumenty. Przechodzimy przez bramkę. Powinniśmy to zrobić normalnym krokiem z rękoma uniesionymi w górę. Wykonuje wszystkie polecenia służby celnej lub ochrony lotniska. Podczas kontroli bezpieczeństwa na lotnisku pasażerowie proszeni są o przekazanie do sprawdzenia plastikowych toreb z opakowaniami zawierającymi substancje płynne. (Te substancje mogą posłużyć napastnikom za materiał wybuchowy, paraliżujący lub żrący). Możemy także zostać poproszeni o zdjęcie obuwia i prześwietlenie ich w urządzeniu rentgenowskim.
Dalej pasażerowie lecący poza strefę Schengen przechodzą odprawę paszportową lub paszportowo-wizową. Lista państw członkowskich Układu z Schengen; Austria, Belgia, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Włochy, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Malta, Holandia, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria, Norwegia i Islandia.
Teraz jesteśmy w strefie wolnocłowej lotniska. Zwykle do odlotu jest jeszcze sporo czasu. Więc możemy udać się na zakupy, posilić się w barze, poczytać gazetę, książkę lub obserwować i fotografować samoloty stojące na płycie lotniska. Lecz pamiętajmy, że są jeszcze takie dziwne kraje gdzie jest zakaz fotografowania, tak jak to było w Polsce do 1989r.. Bywa jednak że pasażerowie ustawiają się od razu w kolejce do odpowiedniej bramki (gate). Nikomu miejsca w samolocie nie braknie, lecz w liniach nisko-kosztowych miejsca na pokładzie nie są numerowane. Wiec kolejność w kolejce może ułatwić zajęcie wygodniejszego dla nas miejsca w samolocie. Można sobie wykupić pierwszeństwo wejścia na pokład, uzyskać status pasażera specjalnej troski lub inne charakterystyczne przywileje dla danej linii lotniczej.
Po zapowiedzi personelu obsługi naziemnej o gotowości przyjęcia pasażerów na pokład samolotu, pasażer zobowiązany jest do okazania swojej karty pokładowej (boarding pass) oraz dokumentu tożsamości. I w tym miejscu może okazać się, że nie zostaniemy wpuszczeni na pokład, bo mamy niewymiarowy podręczny bagaż lub dwie torby zamiast tylko jednej. Dalej udajemy się wyznaczonym korytarzem do rękawa i na pokład samolotu lub korytarzem do podstawionego specjalnego autobusu. Ten autobus nie jest po to by ulżyć nam w chodzeniu. Zwykle samoloty stoją niedaleko i 100 m to żadna droga. Ale ze względów bezpieczeństwa. Po prostu wszyscy pasażerowie są w jednym ( lub kilku autobusach ) i nikt nie błąka się po płycie postojowej.
W samolocie.
W samolocie przeważnie mamy numerowane miejsce. Na przykład 12B – to miejsce w 12 rzędzie, drugie od lewej burty. Co ważne, na miejscach w pobliżu wyjść awaryjnych mogą siedzieć tylko osoby o pełnej sprawności fizycznej i dobrze znające język angielski. Jeśli tak nie jest, to przewoźnik łamie przepisy. Jeśli tylko zajmiemy miejsce bezwzględnie musimy zapiąć pasy. Kiedy tylko wszyscy pasażerowie zajmą swoje miejsca, zgłasza się kapitan witając wszystkich na pokładzie i podając najistotniejsze dla podróżnego informacje; przedstawia się i drugiego pilota, podaje czas przelotu, pogodę panującą na lotnisku docelowym i tym podobne. Potem personel pokładowy przystępuje do prezentacji zachowania w sytuacji awaryjnej; prezentuje jak prawidłowo zapiąć pasy, demonstruje używanie masek powietrznych, kamizelek ratunkowych, lokalizacji wyjść awaryjnych. Zawsze te informacje są podawane w języku angielskim i języku z kraju którego startujemy. Czasami, jeśli wiadomo o narodowości większości pasażerów to w ich języku. Zawsze pasażer ma do dyspozycji niewielką kolorową książeczkę z tymi informacjami, bądź jest ona na kolorowej planszy na zagłówku fotela przed oczami podróżnego. W tym momencie samolot jest już wysoko i zmierza do celu. Bezwzględnie wykonujemy polecenia personelu pokładowego.
Po wylądowaniu.
Po wylądowaniu siedzimy tak długo dopóki nie zostanie podstawiony trap i nie zostaną przez personel pokładowy otwarte drzwi. Przechodzimy do rękawa lub podstawionego autobusu. Potem znajdziemy się w terminalu przylotowym, który nie łączy się z częścią odlotowa. Zwykle przejście przez część przylotową jest nieskomplikowane i nie zawiera żadnych bramek. Kierujemy się w stronę napisów; odbiór bagażu / wyjście. Ale może być tak samo jak przed startem i przejdziemy takie samo sito. Zależy to od kraju do którego przybyliśmy, a przede wszystkim z jakiego kraju. Możemy także zostać skierowani do stanowiska celnego, aby uiścić opłaty za ponad-ulgowe towary. Zwykle prowadzi tam linia czerwona. Jeśli nie mamy nic do oclenia prowadzi nas linia zielona.
Zasady
Podróżując do innego kraju UE, należy pamiętać o kilku wymogach bezpieczeństwa dotyczących bagażu i przyjmowania na pokład:
Wszystkie płyny przewożone w kabinie pasażerskiej samolotu, takie jak napoje, pasty do zębów, kremy lub żele kosmetyczne należy przewozić w przezroczystej plastikowej torbie o maksymalnej pojemności 1 litra, a pojemność żadnego pojemnika nie może przekraczać 100 ml. Pojemniki na płyny o pojemności przekraczającej 100 ml należy umieścić w odprawianym bagażu. Tego ograniczenia nie stosuje się do leków oraz jedzenia dla dzieci.
Wszystkie ostre przedmioty, których można by użyć jako broni, są zabronione w kabinie pasażerskiej. Mogą to być przedmioty codziennego użytku, jak korkociągi czy nożyczki, które należy spakować w odprawianym bagażu.
Ładunki wybuchowe i materiały łatwopalne - na przykład fajerwerki lub farby w sprayu, chemikalia i substancje toksyczne, takie jak kwasy - są zakazane na pokładzie samolotu.
Do samolotu nie wolno wnosić żadnej broni palnej lub białej.
Ze względów bezpieczeństwa wszystkie przewożone przedmioty są skanowane lub w inny sposób sprawdzane przed ich wniesieniem do strefy bezpieczeństwa na lotnisku.
Drzwi do kokpitu są zamykane, żeby nie mogły się tam dostać osoby nieupoważnione.
Wszystkie linie lotnicze, które obsługują trasy rozpoczynające się lub kończące w UE, muszą spełniać normy bezpieczeństwa. Jeżeli podróżujesz poza Europą i chcesz dowiedzieć się więcej o bezpieczeństwie lotniczym, możesz zapoznać się z czarna lista przewoźników lotniczych. Linie lotnicze umieszczone na tej liście nie spełniają unijnych wymogów dotyczących bezpieczeństwa i w związku z tym nie mogą latać w europejskiej przestrzeni powietrznej. Podobna lista obowiązuje na terenie Ameryki Północnej.
Działania przyszłościowe.
Wadą lotnictwa jest to, że potrzebuje dużych nakładów oraz dobrze wykwalifikowanej kadry, mogącej ją obsługiwać. Dlatego też w pełni ewoluować on może tylko w najbogatszych krajach świata.
Jednym z najważniejszych problemów transportu lotniczego jest zapewnienie bezpieczeństwa lotów, dlatego też rozbudowuje się wciąż systemy nawigacyjne, lotniska, czy urządzenia kontroli lotów.
Kierunkiem zmierzającym do zwiększenia bezpieczeństwa jest opracowanie koncepcji systemu zarządzania bezpieczeństwem, który będzie zmieniał podsystemy: Przetwarzania i analizy zebranych informacji umożliwiającego bieżące badanie stanu bezpieczeństwa, tendencji zmian oraz prognozy zagrożeń. Oceny skuteczności przedsięwzięć profilaktycznych i ratowniczych, bank wiedzy o zdarzeniach, narażeniach, stanie bezpieczeństwa oraz o wpływie poszczególnych czynników na bezpieczeństwo. Systemy kontroli osób, bagażu, itd. Ochrona obiektów infrastruktury lotniskowej i lotniczych urządzeń naziemnych. Wzmocnienie systemów bezpieczeństwa przeciwpożarowego obiektów, w tym techniczne środki operacyjne Lotniskowej Straży Pożarnej. Wzmocnienie bezpieczeństwa obiektów infrastruktury lotniskowej.
Opracował Karol Placha Hetman