Łask 2012-06-21
Lotnisko wojskowe w Łasku.
Współrzędne geograficzne: 51.551N 19.181E. Elewacja 193 m.
Lotnisko Łask - położenie.
Lotnisko znajduje się w odległości około 5 km na południowy-wschód od Miasta Łask. Leży pomiędzy drogami Nr 44, a Nr 483 we wsi Brodnica. Współrzędne geograficzne 51,33 N, 19,10 E, na wysokości 193 m npm. Posiada drogę startową o nawierzchni betonowej, o wymiarach 2 500 m x 60 m, o orientacji 11/29. Lotnisko w całej swojej historii pełniło funkcję lotniska wojskowego.
Historia Miasta Łask.
Miejscowość Łask była wzmiankowana w dokumentach średniowiecznych już w 1356 roku. Łask prawa miejskie uzyskał w 1422 roku. Łask był to znany ośrodek rzemieślniczo-handlowy. Spokojnie rozwijał się do połowy XVII wieku, kiedy Rzeczypospolitą Polskę próbowali zająć Szwedzi. Po tych wojnach trudno było odzyskać utraconą świetność. W 1793 roku, Łask znalazł się w zaborze pruskim. Od 1807 roku, stał się częścią Księstwa Warszawskiego, a od 1815 roku, był w składzie Królestwa Polskiego. Z uwagi na korzystne warunki do uprawiania handlu, od końca XVIII wieku, do Łasku napłynęło sporo ludności żydowskiej. W 1870 roku, Łask utraciły prawa miejskie, które zabrali zaborcy. W 1903 roku, Miasto Łask uzyskało pierwsze połączenie kolejowe. Około 1905 roku, w Mieście powstał pierwszy zakład przemysłowy. W okresie wielkiej wojny światowej, gdy obszar powiatu zajęły wojska okupacyjne, zniesiono dotychczasowy podział administracyjny. Powiat Łaski przestał istnieć. Został on podzielony między sprzymierzone wojska: część północna należała do powiatu łódzkiego pod okupacją armii germańskiej, część południowa do powiatu piotrkowskiego pod okupacją austro-węgierską. Granica między zaborcami przebiegała na linii Dłutów - Ldzań – Buczek - Marzenin - ujście Widawki.
W 1918 roku, Łask jak i cała Rzeczypospolita Polska odzyskał niepodległość. W II Rzeczypospolitej Polskiej powstało nowe Województwo Łódzkie (1919 rok), Powiat Łaski znalazł się w jego granicach. W Powiecie zamieszkiwało około 160 000 osób, a w samym Łasku około 5 000 mieszkańców. Zmiany administracyjne trwały jeszcze przez kilka lat. Niektóre nazwy miejscowości zostały zmienione. Ostatecznie w powiecie znajdowały się dwa Miasta: Łask i Pabianice oraz 18 gmin. W 1937 roku, liczbę mieszkańców Łasku obliczono na 6 700. W okresie międzywojennym nadal rozwijał się w Łasku drobny przemysł i rzemiosło. Jednak w latach dwudziestych w wyglądzie Miasta nie zaszły większe zmiany. W latach trzydziestych skanalizowano część Łasku, unowocześniono elektrownię, poprawiono estetykę ulic i chodników przez między innymi ułożenie betonowych chodników.
Suwerenność Polski jednak nie trwała długo, bo w dniu 1.09.1939 roku, armia germańska napadła na Rzeczypospolitą Polskę. Okupacja niemiecka wprowadziła nowy podział administracyjny. Ziemia Łaska należała do Rajchu w obrębie tak zwanego Kraju Warty. Do 1941 roku, w okręgu rejencyjnym Kalisz, a potem rejencyjnym Łódź. W Łasku, jak i w wielu innych miastach administracja niemiecka utworzyła getto dla ludności wyznania mojżeszowego. Podczas okupacji wymordowano tysiące Polaków. W 1945 roku, Łask liczył około 3 000 mieszkańców. W 1945 roku, nastąpiła zamiana okupacji germańskiej, na okupację sowiecką. Służba bezpieczeństwa (Urząd Bezpieczeństwa) wymordowała kolejnych setki Polaków, patriotów.
W wyniku powojennej reformy administracyjnej, Miasto Łask znalazło się w granicach Województwa Łódzkiego. Po wojnie granice i podział na gminy pozostały przedwojenne. Powiat dzielił się na 18 gmin, a te po 1954 roku, na gromady. W wyniku reformy administracyjnej z 1954 roku, Powiat Łaski liczył 1 160 km kwadratowych z dwoma Miastami Łaskiem i Zelowem.
W 1975 roku, w Polsce przeprowadzono kolejną reformę administracyjną i Miasto Łask znalazło się w Województwie Sieradzkim. W 1998 roku, przeprowadzono kolejną reformę i Miasto ponownie znalazło się w Województwie Łódzkim. Łask jest Miastem Powiatowym, a jednocześnie siedzibą Gminy Miejsko-Wiejskiej Łask. Niestety nowy podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej nie uwzględnił opinii mieszkańców, powiązań historycznych, kulturowych oraz osadniczo-przestrzennych łączących gminę Dobroń z Łaskiem wyłączając ją z Powiatu Łaskiego. W rezultacie obszar powiatu został zmniejszony do 617,7 km kwadratowych.
Miasto Łask obecnie.
Miasto Łask należy do Województwa Łódzkiego. Położone jest w centralnej Polsce, na Wysoczyźnie Łaskiej, nad Rzeką Grabią. W 2008 roku, łask liczył 18 500 mieszkańców. Miasto leży 35 km od Łodzi. Jednocześnie w pobliżu są inne duże miasta Województwa Łódzkiego; Pabianice, Wieluń, Bełchatów, Zduńska Wola i Sieradz. Łask przestrzennie skład się z dwóch terenów przemysłowo-magazynowych, siedmiu osiedli mieszkaniowych i rozproszonej zabudowy jednorodzinnej.
Przez Miasto przebiegają ważne szlaki komunikacyjne. Drogi krajowe; DK 12 (Łęknica – Leszno - Kalisz – Łask – Piotrków Trybunalski – Dorohusk), DK 14 (Łódź – Łask – Walichnowy – i dalej do Wrocław). Drogi Wojewódzkie; Nr 473: Łask – Koło, Nr 481: Łask – Wieluń, Nr 483: Łask – Częstochowa, Nr 484; łączy drogę wojewódzką NR 483 w Buczku z DK 91 w Kamieńsku. Miasto Łask dysponuje własną siecią autobusów komunikacji miejskiej ZKM. W sumie jest osiem linii autobusowych.
Łask. Budowa Lotniska.
Obecność w pobliżu innych większych miast spowodował, że Łask długo nie był Miastem Garnizonowym. W wyniku: wojny w Korei (1950-1953), blokady Berlina i przyjęcia RWN do NATO; Moskwa zmusiła Polskę do zbrojeń ponad potrzeby obronne. Sowieci nakazali nam między innymi znacznie rozbudować wojskowe lotnictwo. Wiązało się to z; formowaniem nowych jednostek, budową nowych lotnisko i produkcją samolotów bojowych. Dlatego zaczęto poszukiwać nowych terenów pod budowę lotnisk. W 1950 roku, Wojsko Polskie zainteresowało się terenami położonymi na południe od Miasta Łask. Teren ten dobrze wpisywał się w system lotnisk obrony aglomeracji miast Łodzi i Warszawy.
Pierwsze decyzje o rozpoczęciu budowy Lotniska obok Łasku zapadły w 1950 roku. Lotnisko budowano zgodnie z typowymi wówczas planami. Czyli; jedna główna droga startowa o długości minimum 1 900 m i szerokości 60 m. Równoległa główna droga kołowania, która także mogła być wykorzystywana dla startów samolotów. Indywidualne stanowiska postoju samolotów, rozśrodkowane. Skład bomb i amunicji. Skład paliw. Bocznica kolejowa, która była głównym szlakiem dostarczania zaopatrzenia. I ubogie zaplecze socjalne dla kadry i żołnierzy służby zasadniczej.
Warto pamiętać, że początkowo Lotnisko było nazywane Mauryca lub Brodnica. Od nazw miejscowości na których terenach zlokalizowano obiekt. Przyszła kadra budowanego Lotniska miała to szczęście, że mimo służby w Zielonym Garnizonie, mogła zostać zakwaterowana w Mieści Łask (liczącym wówczas około 6 000 mieszkańców), a w niewielkiej odległości jest wielkie Miasto Łódź.
Lotnisko było budowane siłami wojskowymi, przez Batalion Budowy Lotnisk, złośliwie nazywany „bibole”. Na marginesie dodamy, że, w 50-latach w Polsce funkcjonowało około 12 Batalionów Budowlanych, w tym 3 specjalizujące się w budowie lotnisk. Większość Batalionów Budowlanych rozformowano w 1957 roku. Nie wiadomo dokładnie, kiedy zakończono budowę Lotniska. Wiadomo jednak że, od 1951 roku, formowano 31. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego, który był pierwszym gospodarzem Lotniska.
31 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego. 1951-1957 rok.
Decyzja o powstaniu 31. PLM zapadła z końcem 1950 roku. Podobnie jak 13. PLM, został utworzony na bazie składu osobowego 1. PLM, który wówczas bazował na Lotnisku Bemowo (Babice). Wszystkie trzy pułki stanowiły 5. DLM OPL Warszawa – 1. PLM Bemowo, 13. PLM Łęczyca, 31. PLM Łask. Faktyczne formowanie 31. PLM rozpoczęto w 1952 roku, choć historia pułku podaje 1951 rok. Pierwszym dowódcą 31. PLM został sowiet mjr pil. Sergiusz Piepielin. Nominacje odebrał z końcem 1951 roku. Był to czas kiedy wojsko sowieckie w Polskiej Armii miało dużo do powiedzenia. Pamiętajmy, że w maju 1945 roku, bandydta Stalin powiedział – „Naszą największą zdobyczą jest Polska.” Przewaga mjr pil. Sergiusz Piepielin, była taka, że on już pilotował samoloty z napędem turboodrzutowym. Przypuszczalnie przeszedł on szkolenie na Lotnisku Brzeg nad Odrą, w sowieckiej bazie na terenie Polski. Wojsku Polskiemu brakowało przeszkolonych pilotów. Większość kadry pułku stanowili podoficerowie i oficerowie z 1. PLM.
Nie wiadomo dokładnie, kiedy 31. PLM został przebazowany z Lotniska Bemowo na Lotnisko Łask. Z dostępnych informacji wiadomo, że był to proces rozciągnięty w czasie, a jego zakończenie nastąpiło na pewno do 1956 roku. Pierwsze pododdziały zostały ulokowane na Lotnisku Łask w 1952 roku, jeszcze w czasie trwania budowy. Już jako jednostka JW. 1824. Były to; kompania wartownicza, łączności, wojskowa administracja koszar.
W 1954 roku, obowiązki dowódcy 31. PLM przejął mjr pil. Władysław Hermaszewski (Starszy brat generała pilota-kosmonauty Mirosława Hermaszewskiego), który już w 1955 roku, został powołany na inne, ważniejsze stanowisko. W 1955 roku, dowódcą 31. PLM został ppłk pil. Henryk Michałowski, który tę funkcje pełnił do 1961 roku. (Henryk Michałowski był później między innymi dowódcą Wojsk Lotniczych w stopniu generała dywizji).
Samoloty. Pułk od samego początku był wyposażany wyłącznie w myśliwce z napędem turboodrzutowym. Początkowo 31. PLM miał zostać przeszkolony na samoloty myśliwskie Jak-23, których produkcję planowano podjąć w PZL Mielec. Jednak na przełomie 1951-1952, do Polski dostarczono 60 myśliwców MiG-15. Dlatego zdecydowano o wyposażeniu 31. PLM w samoloty MiG-15. Jednocześnie w PZL Mielec przygotowywało się do ich licencyjnej produkcji. Ostatecznie podstawowym samolotem był maszyny MiG-15 oraz Lim-1/2.
Niefortunne wydarzenie.
W dniu 7.11.1957 roku, nastąpił kolejny przypadek dezercji Polskiego pilota przy użyciu samolotu Lim-2 nr 1B 19-019 / 1919. Tym razem z 31. PLM w Łasku. Pilot tej jednostki por. Bogdan Kożuchowski uprowadził samolot o numerze burtowym 1919 do Szwecji. Był to czas, kiedy system komunistyczny był już dobrze przygotowany do odpowiedniego reagowania na tego typu przypadki. Działania podjęto niezwłocznie i były one dotkliwe. Oczywiście dla tych, którzy pozostali w kraju. Jednostkę ukarano przeorientowaniem zadań, wymianą sprzętu i zmianą podległości strukturalnej. Pułk wycofano ze struktur 5. DLM OPL OK. Pułk został podporządkowany pod szkolnictwo wojskowe i stał się 31. Lotniczym Pułkiem Szkolno-Bojowym. Pośrednim efektem było także nie powstanie pułku szkolnego w Tomaszowie Mazowieckim. Pułk pozbawiono samolotów Lim-2. Wprowadzono natomiast wyeksploatowane już MiG-15.
Na szczęście ten przypadek dezercji był ostatnim w lotnictwie myśliwskim LWP. Jednocześnie już od 1958 roku, wyroki sądowe dotyczyły wyłącznie uciekinierów. Odpowiedzialnych - nazwijmy to - moralnie, karano dyscyplinarnie, ostrzeżeniem, rzadko przeniesieniem na niższe stanowisko. Do końca natomiast karze więzienia towarzyszyło pozbawienie praw obywatelskich, co dotkliwie odczuwały pozostawione w kraju rodziny.
Rozwińmy tą sprawę, aby lepiej zrozumieć konsekwencje kolejnych decyzji. Bylibyśmy w błędzie, jeśli o wszystko obwinilibyśmy porucznika Bogdana Kożuchowskiego. Połowa lat 50-tych to okres powolnych, ale korzystnych przemian w Polsce. Społeczeństwo zaczynało upominać się o słuszne prawa. Jeden z największych zbrodniarzy w historii ludzkości – komunista Józef Stalin już nie żył. W Poznaniu doszło do „Wypadków Poznańskich” (28.06.1956 rok), które podniosły stan napięcia w Polsce. Zdawano sobie sprawę, że musi dojść do przemian. Władze partyjne gorączkowo szukały wyjścia z pogarszającej się sytuacji. Od dnia 19.10.1957 roku, odbywało się VIII Plenum Komitetu Centralnego PZPR. Dzień przed plenum (18.10.1957 roku) do Warszawy przyleciał niespodziewanie Nikita Chruszczow (komunista – car na Kremlu). Realną stała się groźba interwencji armii radzieckiej stacjonującej w Polsce, a jej oddziały zaczęły przemieszczać się w kierunku Warszawy, pod pretekstem ćwiczeń. Do oporu przygotowywały się Polskie Wojska Wewnętrzne podlegające Komitetowi do spraw Bezpieczeństwa Publicznego, w odróżnieniu od większości Armii Polskiej podległej Konstantemu Rokossowskiemu (faktycznemu dowódcy Armii Polskiej i radzieckiej na terenie Polski). W dniu 21.10.1957 roku, plenum zadecydowało o przywróceniu do władzy Władysława Gomułki i wybrano go na stanowisko pierwszego sekretarza KC PZPR. Jego wybór oraz zapowiedzi reform zostały entuzjastycznie przyjęte przez wielu obywateli. Władysław Gomułka obiecał sowietom, że Polska nigdy nie zejdzie z drogi komunizmu. Rosjanie wrócili do koszar. Więźniowie polityczni zostali wypuszczeni na wolność. W Wojsku Polskim znaczna część kadry rosyjskiej otrzymała rozkazy powrotu do CCCP. Polscy oficerowi zaczęli realizować własne, Polskie plany szkolenia. Do wojska powróciło wielu żołnierzy zawodowych walczących podczas wojny na Zachodzie.
W Lotnictwie Wojskowym starano się podnieść poziom wyszkolenia, a przez to i bezpieczeństwo lotów, aby uniknąć maksymalnie niepotrzebnych tragedii, katastrof i wypadków. Kończył się okres szkolenia Polskich pilotów jako „mięsa armatniego”. Postawiono na nowoczesne i wszechstronne wyszkolenie lotników. Aby zrealizować te cele, należało rozbudować szczebel pośredni między szkołami Lotniczymi (Dęblin i Radom), a jednostkami bojowymi. Dobrym pomysłem było powołanie do istnienia kilku jednostek szkolno-bojowych. Już nie szkoła, a jeszcze nie stu procentowy pułk bojowy. Opracowano plan i zaczęto wprowadzać go w życie. Utworzono dwa nowe rodzaje pułków lotniczych; Pułki Szkolne i Pułki Szkolno-Bojowe. Pułk Szkolno-Bojowy miał powstać między innymi w Tomaszowie Mazowieckim, odległym od Łasku zaledwie o 70 km, w kierunku wschodnim.
Incydent, jakiego dopuścił się porucznik Bogdan Kożuchowski był dobrym pretekstem do zmniejszenia wydatków na wojsko. Choć w sumie zmniejszenia niewielkiego. Pułk Lotniczy w Tomaszowie Mazowieckim nie powstał, a kara nałożona na 31. PLM w Łasku, spowodowała jego degradacje do roli jednostki szkolnej. Wymiana samolotów na starsze i znacznie bardziej wyeksploatowane, była tylko pokłosiem wcześniejszych decyzji. Coś ze starymi samolotami należało zrobić.
Pamiętajmy także, iż w 5. DLM OPL OK, funkcjonowały trzy pułki; 1. PLM, 13. PLM i 31. PLM, a chcąc zmniejszyć obciążenie budżetu Polski i jednocześnie być w zgodzie z postanowieniami Układu Warszawskiego i rozkazami z Moskwy, doprowadzano do istnienia dywizji w składzie dwóch pułków.
31 Lotniczy Pułk Szkolno – Bojowy. 1958-1963 rok.
Z początkiem 1958 roku, 31. PLM został przemianowany na 31. Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy. Dowódca ppłk pil. Henryk Michałowski pozostał na swoim stanowisku i doszedł do stopnia generała dywizji. Pułk w takim stanie funkcjonował do 1963 roku. Nie jesteśmy do końca pewni, czy te zmiany były dla 31. Pułku tak bardzo dotkliwe? Summa summarum, służba w Łasku stała się spokojniejsza i mniej stresująca. Zadania stały się mniej stresujące. Można było poświęcić więcej uwagi bezpieczeństwu lotów. Zmniejszono także zapas amunicji i bomb. Od 1958 roku, do Łasku przybywali nowi piloci prosto ze szkół w Dęblinie i Radomiu. Tu doskonalili swoje umiejętności i wykonywali swoje pierwsze zadania szkolno-bojowe. 31. Pułk Szkolno-Bojowy w okresie 1957-1963 roku, wyszkolił 162 pilotów samolotów z napędem turboodrzutowym. W 1963 roku, nowym dowódcą Pułku został ppłk pil. Janusz Kowalski, który pełnił tę funkcję do 1963 roku. (Janusz Kowalski był później między innymi wojewodą siedleckim i miał tytuł naukowy doktora).
Z końcem 1963 roku, 31. LPSzk-B został rozformowany, co nie oznacza, że Ziemia Łaska straciła lotników.
2 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego. 1963-1967 roku.
Z początkiem 60-lat, 2. PLM w Czyżynach z powodu swojej lokalizacji, pomiędzy dwoma wielkimi miastami Krakowem, a Nową Hutą, zaczął być uciążliwy dla wielkiej aglomeracji. Na fali przemian w Lotnictwie Polskim 2. PLM został przeniesiony z Lotniska Czyżyny - Rakowice na Lotnisk Łask. Stało się to na mocy Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego Nr 062/Org z dnia 18.04.1963 roku.
W maju 1963 roku, drogą powietrzną przebazowano samoloty na Lotnisko Łask, a pozostały sprzęt i personel eszelonami. W Czyżynach pozostała część sprzętu, już znacznie wyeksploatowanego, który stał się eksponatami nowo powstałego Muzeum Lotnictwa i Astronautyki. Wojsko z Lotniska Czyżyny korzystało niemal do 1970 roku.
Można zadać pytanie – Dlaczego 2. PLM nie został przeniesiony na Lotnisko Balice, z którego sporadycznie korzystał? Otóż zapadła decyzja o ulokowaniu na Lotnisku Balice nowego 55. Pułk Lotnictwa Transportowego, który w 1967 roku, został przekształcony w 13. Pułk Lotnictwa Transportowego.
W Łasku 2. PLM był zlepkiem sprzętu pozostałego w spadku po 31. LPSzk-B i sprzętu 2. PLM. Podobnie było z kadrą zawodową. Dowódcą jednostki w Łasku był nadal ppłk pil. Janusz Kowalski. Nie przeszkadza to jednak w realizowaniu zadań stawianych przed pułkiem.
W 1966 roku, 2. PLM (Łask) wziął udział w wielkich uroczystościach uświetniających 1000-Lecie powstania Państwa Polskiego. Należy o tym pamiętać, iż w dniu 14.04.966 roku, (w X wieku), w Wielką Sobotę Książę Polski Mieszko I razem ze swoimi poddanymi przyjął Sakrament Chrztu. W ten sposób Polska weszła w kulturę łacińską. Wszystkie pułki lotnicze brały udział w wielu pokazach. Także 2. PLM. Kulminacją była wielka defilada powietrzna nad Warszawa, w dniu 22.07.1966r roku. Dzień 22 lipca był wówczas świętem państwowym dla uczczenia obwieszczenia manifestu PKWN. Trzeba wiedzieć, że komuniści robili wszystko, aby poniżyć uroczystości kościelne, które odbyły się w Gnieźnie i na Jasnej Górze. Wojskowa defilada złożona z około 1 000 samolotów, które tworzyły przeróżne, nieraz bardzo skomplikowane szyki. Pułk z Łasku wziął między innymi udział w formacji zwanej jodełka, którą tworzyło 36 samolotów Lim-5.
W 1967 roku, nastąpiły kolejne zmiany w Lotnictwie Polskim. 2. PLM w Łasku został rozformowany, a w jego miejscu sformowano 10. PLM. Był to czas głębokiego komunizmu. Rządzącym zależało bardzo, aby podkreślić sowieckie korzenie Polskich Jednostek Lotniczych.
10 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego. 1967-1999 rok.
W 1968 roku, 10. PLM był już w pełni sformowany i podlegał pod Dowództwo WOPK i był w strukturach 1. Korpusu razem z 1. PLM z Mińska Mazowieckiego, 13. PLM z Łęczycy oraz 42. Eskadrą Lotniczą Łącznościowo-Transportową.
Brak jest informacji ile i jakie myśliwce użytkował 10. PLM w Łasku do momentu przybycia pierwszych samolotów MiG-21. Były to na pewno myśliwce Lim-2, SB Lim-2, Lim-5 i Lim-5 P. Wiadomo, że w dziewięciu pułkach lotniczych w WOPK, w pięciu pułkach LO i w czterech pułkach szkolnych w 1970 roku, na stanie było jeszcze 257 myśliwców Lim-2, 202 myśliwców Lim-5, 81 myśliwców Lim-5 P oraz 200 szkolno-bojowych SB Lim-1 / 2. Dowódcą 10. PLM był wówczas ppłk dypl. pil Józef Radoń. W Pułku tym służył także późniejszy dowódca WLOP gen broni pil Jerzy Gotowała.
Prawdziwa rewolucja sprzętowa nastąpiła w 1968 roku. Pułk zaczął przyjmować naddźwiękowe MiG-21. Pierwsze na stan samoloty (6 egzemplarzy) MiG-21 PF pułk przejął w marcu 1968 roku, z 3. PLM. Kolejne 6 egzemplarzy MiG-21 PF przejęto w kwietniu 1968 roku, z 1. PLM w Mińsku Mazowieckim. Wśród tych 12 maszyn były; 761506, 761608, 761610, 761614, 761708, 761712. W sierpniu 1970 roku, przyjęto na stan kolejne 10 samolotów MiG-21 PF. W 1971 roku, przyjęto na stan kolejne 7 samolotów MiG-21 PF pochodzących z 13. PLM i 39. PLM. W kolejnych latach przyjmowano pojedyncze egzemplarze. W okresie od marca 1980 roku, do października 1980 roku, przyjęto 8 samolotów MiG-21 PF z 39. PLM. Ostatniego MiG-21 PF przyjęto na stan Pułku w dniu 9.03.1984 roku.
Z samolotami MiG-21 PF, w 10. PLM rozstał się definitywnie w 1989 roku, kiedy to kilka maszyn bezpośrednio skasowano na lotnisku, a resztę przekazano do BSP (baza sprzętu powietrznego) w Mierzęcicach.
Opis zdjęcia: Na kadłubie samolotu jest godło 1. PLM Mińsk Mazowiecki.
Na terenie wojskowego osiedla mieszkaniowego w Łasku powstał Klub Garnizonowy. Jego uroczyste otwarcie nastąpiło w dniu 5.10.1968 roku. Klub został udostępniony zarówno żołnierzom jak i pozostałym mieszkańcom Łasku. Znajdują się w nim między innymi: biblioteka, kino, kawiarnia. Mają tu swoje siedziby organizacje i stowarzyszenia współpracujące z wojskiem. Koła zainteresowań. Klub jest ważnym animatorem kultury, nie tylko w wojsku.
W 1972 roku, z 1. Korpusu ubył 13. PLM z Łęczycy, który został rozformowany. Powodem jego rozformowania było liczne już wprowadzenie do służby śmigłowce, które także lokowano w Łęczycy.
W 1974 roku, w lotnictwie myśliwskim WOPK nastąpiła reorganizacja. Polegała ona na przejściu ze struktury trzy-eskadrowej na dwu-eskadrową. W pułkach powstały dwie eskadry, po 18 samolotów bojowych. Była to słuszna decyzja. Uprościła szkolenie i wykonywanie zadań bojowych. Zmniejszała także obciążenie krajowego budżetu.
Od 1972 roku, Polskie Lotnictwo Wojskowe zaczęło przyjmować na stan naddźwiękowe myśliwce MiG-21 MF. W 10. PLM w Łasku samoloty MiG-21 MF oraz MiG-21 UM zagościły stosunkowo późno. Przeszkolenie na nowy typ przeprowadzono w oparciu o sprzęt z 28. PLM i 34. PLM z których czasowo wypożyczono samoloty; 10 samolotów MiG-21 MF i 2 samoloty MiG-21 UM. Było to w okresie od lutego do maja 1978 roku. Na własne samoloty Pułk w Łasku musiał poczekać do 1981 roku, kiedy to z 26. PLM z Zegrza Pomorskiego otrzymano 20 samolotów MiG-21 MF. (Do 26. PLM w Zgierzu Pomorskim trafiły nowe samoloty MiG-21 bis). Były to głównie samoloty wyprodukowane w zakładach w Gorki. 10. PLM eksploatował te maszyny do 1989 roku, kiedy to przekazał je do 11. PLM we Wrocławiu. W miejsce MiG-21 PF wprowadzono MiG-21 MF z rozformowanego 2. PLM Kraków w Goleniowie, a także z 41. PLM z Malborka.
Opis zdjęcia: Na kadłubie samolotu widoczne jest godło 10. PLM w Łasku. Samolot był eksploatowany na lotnisku w Łasku.
Kolejną wersją samolotu MiG-21 był MiG-21 M i choć maszyny te były w Polsce od 1969 roku, to do Łasku zostały dostarczone dopiero w 1985 roku. W sierpniu i wrześniu 1985 roku, do 10. PLM trafiły dwa samoloty MiG-21 M nr 96 A 1901, 96 A 1913, które wcześniej służyły w 26. PLM.
W 1986 roku, na samolotach MiG-21 PF pojawiło się godło będące znakiem rozpoznawczym 10. PLM i 1. Eskadry. Godło zostało zaprojektowane przez starszego chorążego sztabowego Wiesława Turowieckiego w kwietniu 1986 roku. Swoją symboliką nawiązuje do poprzednika, czyli 2. PLM i jego czasów stacjonowania na Lotnisku Czyżyny w Krakowie. Przedstawia czarnego wawelskiego smoka w czapce krakowiaka. Smok w lewej ręce trzyma tarczę w postaci biało-czerwonej szachownicy z herbem Miasta Łask. Z prawej uniesionej ręki ciska czerwoną błyskawicę. Godło został zatwierdzone przez ówczesnego dowódcę 10. PLM pułkownika dyplomowanego pilota Władysława Dąbkowskiego. Od tego momentu było umieszczane na kadłubie, po obu jego stronach między chwytem powietrza, a numerem burtowym. Po kilku latach powędrowało na szczyt usterzenia pionowego. Trzeba pamiętać, że to godło było jednym z pierwszych malowanych na samolotach typu MiG-21.
Uprzedzając fakty musimy jeszcze napisać, o kolejnym godle 10. PLM. W 1993 roku, następuje zmiana symboli w Polskim Wojsku. Między innymi znak Polskiego Lotnictwa Wojskowego – Biało-Czerwona szachownica uzyskuje zamianę barw na zgodną z heraldyką. I to było słuszne. Jednak, niestety nie wiedzieć czemu, dla 10. PLM opracowano zupełnie nowy znak. Przedstawia on srebrnego orła, na tle złotego wieńca laurowego, z szachownicą i wieńcem laurowym w dziobie. Na górze, kolejny wieniec laurowy z cyfrą 10. Znak stał się godłem 10. PLM. 1. Eskadra malowała smoka wawelskiego. 2. Eskadra przyjęła nowy znak: Stylizowanego orła w czapce krakowiaka.
Choć samoloty MiG-21 PFM były w Polsce użytkowane od 1966 roku, to do 10. PLM trafiły stosunkowo późno. Samoloty MiG-21 PFM do 10. PLM przyleciały w dniu 23.12.1987 roku. Pierwsze dwa nosiły nr 94 A 4013, 94 A 4203. W następnym roku (1988 roku) wcielono kolejne MiG-21 PFM, łącznie 17 samolotów. Następne 7 maszyn przyjęto w lutym 1988 roku, także z 62. PLM. Kolejne dostarczono z 39. PLM. W 1989 roku, Pułk przyjął w spadku po 2. PLM Goleniów kolejne 20 myśliwców, a wśród nich 3 maszyny MiG-21 PFM typu 94 N, o nr; 94 N 7810, 94 N 7811, 94 N 7812. Samoloty MiG-21 PFM wycofano ze służby w Polsce w 1997 roku.
W okresie 1989 - 1990, Lotnisko Łask stało się widownią cięcia na złom kilku maszyn typu MiG-21 PF, aby zademonstrować wolnemu światu jednostronną redukcje uzbrojenia i Polskie nie agresywne zamiary. Zgodnie z jednostronnym planem działania Ministerstwa Obrony Narodowej Rzeczypospolitej Polski, zmierzającego do obniżenia potencjału militarnego i poziomu wydatków na zbrojenia. W dniu 15.01.1990 roku, na teren 10. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego Obrony Powietrznej Kraju zaproszono kilku dziennikarzy i fotoreporterów. Uwiecznili oni na zdjęciach proces trwałego zniszczenia samolotów.
W 1991 roku, na stanie 10. PLM było; 22 myśliwce MiG-21 PFM / M / MF i 5 szkolno-bojowych MiG-21 UM. W okresie 1991 - 1996, 10. PLM w Łasku przejął prawie połowę pozostających w użyciu MiG-21 MF.
Od 1996 roku, 10. PLM przypisany został w struktury 3 KOP (korpus obrony powietrznej). W sierpniu 1998 roku, dowództwo wojsk lotniczych zdecydowało się na kolejną rotację pozostających w eksploatacji samolotów MiG-21. W październiku 1998 roku, do 3. PLM (eks 62 PLM) w Krzesinach trafiły samoloty MiG-21 MF z 41. PLM w Malborku. Czyli po raz drugi w Krzesinach zagościły MiG-21 MF.
W 1999 roku, rozformowano 11. PLM z Wrocławia. Wszystkie jego sprawne samoloty MiG-21 MF przekazano do 3. PLM i 10. PLM w Łasku. Dzięki temu wszystkie będące jeszcze w użyciu MiG-21 MF skupiono w tych dwóch pułkach.
Należy pamiętać, że podstawowym typem myśliwca użytkowanym przez 35 lat w 10. PLM był MiG-21 w wersjach PF, PFM, M, MF, U, UM, czyli 6 wersji z 10 wersji jakie kupiła Polska. 10. PLM użytkował także samoloty szkolno-treningowe PZL TS-11 Iskra.
Jednostka w Łasku na przestrzeni lat wychowała wielu pilotów, którzy w jej składzie zdobywali najwyższe lotnicze laury, a sam Pułk był wielokrotnie wyróżniany. Żołnierzy Pułku cechował zawsze patriotyzm. Świadczy o tym ofiara krwi 16 pilotów, którzy zginęli śmiercią lotnika podczas szkolenia.
W 1994 roku, w 50. rocznicę sformowania, jednostka otrzymała sztandar nowego wzoru ufundowany przez społeczeństwo Łasku. Wejście Polski w struktury Paktu Atlantyckiego zmieniło doktrynę obronną Polski w efekcie, czego powstała nowa struktura sił zbrojnych.
Ostatnim dniem służby 10. PLM był dzień 31.12.2000 roku, w jego miejsce powołano 32. Bazę Lotniczą oraz 10. Eskadrę Lotnictwa Taktycznego.
Dowódcy Pułku:
Mjr pil. Michał Kożewnikow 1944-1945 (sowiet). Ppłk pil. Wasyl Bystrow 1946 (sowiet). Ppłk pil. Edward Chromy 1947-1951 (później miedzy innymi Komendant ITWL). Ppłk pilot Tadeusz Olędzki 1951-1953. Ppłk pil. Andrzej Rybacki 1953-1954 (W 1950 roku, był jednym z pierwszych pilotów przeszkolonych na samoloty z napędem turboodrzutowym, później między innymi dowódca 2 KOP. gen. bryg.). Ppłk pilot Henryk Rzemienicki 1955-1961. Ppłk pilot Albin Daniłowicz 1961-1963 (później między innymi szef CSD). Ppłk pilot Janusz Kowalski 1963-1966 (później między innymi wojewoda siedlecki). Ppłk pilot Józef Radoń 1966-1972. Ppłk pilot Maciej Brzeziński 1972-1978 (później dowódca 2. Ośrodka Kierowania Ruchem Lotniczym). Ppłk pilot Zbigniew Dubiński 1978-1980 (później między innymi pracował w CSD). Płk pilot Władysław Dąbkowski 1980-1985 (później pracował w WLOP). Ppłk pilot Marek Ciszewski 1986-1989 (później Stały Przedstawiciel RP przy NADC). Ppłk pil. Stanisław Kohden 1989-1992 (później pracował w WLOP). Ppłk pilot Waldemar Stajniak 1992-1997 (później pracował w WLOP). Mjr pilot Jan Śliwka 1997-1999 (później w 2. BLT)). Mjr pilot Dariusz Pacek 1999-2000 (później dowódca 32. Bazy Lotniczej).
Samoloty myśliwskie MiG-21 w Łasku.
Podstawowym typem myśliwca użytkowanym w Łasku był MiG-21. Poniżej przedstawiamy samoloty, które na pewno użytkowano w 10. PLM w Łasku.
MiG-21 PF: nb 1506 / 761506, nb 1608 / 761608, nb 1610 / 761610, nb 1614 / 761614, nb 1708 / 761708, nb 1712 / 761712. Łącznie 6 samolotów.
MiG-21 PFM: nb 4013 / 94 A 4013, nb 4106 / 94 A 4106, nb 4203 / 94 A 4203, nb 7810 / 94 N 7810, nb 7811 / 94 N 7812, nb 7812 / 94 N 7812, nb 0702 / 94 A 0702. Łącznie 7 samolotów.
MiG-21 M: nb 1810 / 961810, nb 1901 / 961901, nb 1913 / 961913. Łącznie 3 samoloty.
MiG-21 MF: nb 6804 / 966804, nb 7809 / 967809, nb 7907 / 967907, nb 7913 / 967913, nb 9010 / 969010, nb 9011 / 969011, nb 9107 / 969107. Łącznie 7 samolotów.
MiG-21 UM: nb 9311 / 516999311.
Znane są 24 samoloty. Samoloty typu MiG-21 zakończyły służbę w Łasku w styczniu 2003 roku. Większość z nich czasowo składowano na Lotnisku Łask.
Próby ulokowania lotnictwa cywilnego na Lotnisku Łask.
Próby ulokowania lotnictwa cywilnego na Lotnisku Łask trwały od połowy 90-lat XX wieku. Z uwagi na to, że w aglomeracji łódzkiej brakowało portu lotniczego mogącego przyjmować samoloty pasażerskie wymagające drogi startowej o długości 2 500 metrów, dążono do wykorzystania wojskowego Lotniska Łask do celów cywilnych. W ten sposób powstał plan rozbudowy lotniska i utworzenia w Łasku portu lotniczego dla Polski środkowej, obsługującego Łódź, Piotrków Trybunalski, Bełchatów, Sieradz, Turek, Zduńską Wolę.
Biuro Studiów i Projektów Lotniskowych określiło prognozy ruchu dla lotniska w Łasku. Według tych prognoz, w 2010 roku, mogło tu być obsługiwanych od 150 do 200 tysięcy pasażerów rocznie, a w 2030 roku – 500 000. Ideą przystosowania do ruchu pasażerskiego tego lotniska zajmowała się spółka "Port Lotniczy Łódź", która istniała od 1998 roku. Jednak, z uwagi na rozbudowę portu lotniczego Łódź imieniem Władysława Reymonta, gdzie wydłużono drogę startową (RWY) do 2 500 metrów, zbudowano terminal 2 i planuje się terminal 3. Działania na lotnisku w Lublinku spowodowały, że wykorzystanie lotniska w Łasku do celów cywilnych uległy całkowitemu wstrzymaniu. Dodatkowo stacjonujące od 2008 roku, samoloty wielozadaniowe F-16 Jastrząb, nie mogłyby współistnieć z lotnictwem komercyjnym. Lotnisko Łask nie może być cywilno – wojskowe. Spółka Lotnisko Łask uległa rozwiązaniu.
Na powierzchni 68 km kwadratowych, w około 32. BLot, od 2010 roku, nie można inwestować na przykład w obiekty rekreacyjne, a dotychczasowi mieszkańcy będą mogli ubiegać się o odszkodowania. Wszystko z powodu hałasu emitowanego przez 16 maszyn F-16 tu stacjonujących. Tak zdecydowali Radni Samorządowi. Na temat hałasu w Krzesinach napisaliśmy już wielokrotnie. W Łasku sytuacja się powtarzała. Co ciekawe, kiedy Władze Lokalne starały się o uruchomienie Lotniska w Łasku jako cywilno-wojskowego, jakoś hałas im nie przeszkadzał. Lecz kiedy Spółka Lotnisko Łask uległa likwidacji (Wojsko Polskie nie chciało podzielić się obiektem) to bardziej kreatywni ludzie zwietrzyli inny interes. Większości tym ludziom, hałas ponad trzydziestu myśliwców MiG-21, od 1968 roku do 2003 roku, nie przeszkadzał.
Opracował Karol Placha Hetman