Kalisz Pomorski 2019-06-21
Lotnisko Jaworze koło Kalisza Pomorskiego.
Współrzędne geograficzne: 53.311N 15.712E. Elewacja 346 ft.
W Polsce jest pięć miejscowości o nazwie Jaworze. Ta która nas interesuje leży w Województwie Zachodniopomorskim w Powiecie Drawskim w Gminie Kalisz Pomorski (Sołectwo Prostynia). Współrzędne geograficzne 53°18′59″N 15°41′26″E. Jaworze leży na zachód od Kalisza Pomorskiego (około 15 km) i Prostyni (około 6 km). Mimo, że w pobliżu Jaworza przebiega Droga Krajowa Nr 10 (Piła-Szczecin), to dojazd do miejscowości jest tylko wąskimi drogami lokalnymi. Dojazd koleją jest także problematyczny. Można z Kalisza Pomorskiego przyjechać koleją (linia Nr 403) do miejscowości Zółwino, a z tamtąd jest jeszcze 3,5 km do lotniska, a 4 km do miejscowości Jaworze.
Wieś prawdopodobnie powstała w XVIII wieku i leżała na terenie Niemiec. W 30-latach XX wieku w tym rejonie założono ogromny poligon, który później otrzymał nazwę Poligon Drawski. Doprowadziło to do wysiedlenia części mieszkańców. Na terenie poligonu powstało wiele obiektów o charakterze militarnym. Między innymi, wśród lasów, w pobliżu Jeziora Trzebuń, zlokalizowano lotnisko. Otrzymało ono nazwę Gabbert. Przyjmuje się, że lotnisko zostało uruchomione w 1937 lub 1938 roku.
W 1939 roku, Niemcy wykorzystali lotnisko do ataku na Rzeczpospolitą Polskę. Z lotniska startowały między innymi samoloty Heinkel He 111 i Messerschmitt Me-109. Lotnisko było intensywnie wykorzystywane w okresie od 1939-09-01 do 1939-09-10. W dniu 1939-09-11 jednostki lotnicze przeniesiono na wschód, z frontem.
Po drugiej wojnie światowej, wielcy tego świata zdecydowali, że Zachodnio-Pomorskie zostało przydzielone Polsce, jako Ziemie Odzyskane. Cały teren Poligonu Drawskiego pozostał białą plamą na mapach Polski. Wieś Jaworze nie była przeznaczona dla osadników. Prawo do zamieszkiwania otrzymał tylko leśniczy z rodziną, któremu w 60-latach podciągnięto linię telefoniczną. Był to jedyny cywilny telefon w rejonie. Kilka rodzin osadniczych zajęło domy po tubylcach, ale nigdy nie uzyskali prawa do meldunku.
W 60-latach XX wieku, lokalne drogi były często rozjeżdżane przez czołgi, które ze stacji kolejowej Prostynia, po rozładunku z eszelonów, jechały na poligon.
W 60-latach XX wieku, lotnisko zostało zajęte przez Lotnictwo Wojska Polskiego. Zbudowano kilka obiektów: budynek sztabowo-koszarowy, magazyn, wiatę samochodową, skład paliw i smarów. Czasowo bazowały tutaj jednostki śmigłowcowe i transportowe. Lądowały tutaj głównie samoloty PZL An-2. Bazowały tutaj śmigłowce z 37. Pułku Śmigłowców Transportowych z Leźnicy Wielkiej. W 70-80-latach XX wieku, lotnisko podlegało pod dowództwo jednostki w Balicach, 13. Pułk Lotnictwa Transportowego.
Pod koniec 60-lat, nad Jeziorem Trzebuń zaczęto organizować ośrodek wypoczynkowy dla kadry wojskowej i ich rodzin. Później ośrodek przekształcił się w Wojskowy Dom Wypoczynkowy „Wilga”. WDW „Wilga” zasłynął w stanie wojennym, kiedy stał się miejscem internowania niektórych, wybranych opozycjonistów. WDW „Wilga” był ośrodkiem „wymiany doświadczeń” między komunistami, a „niezależną” opozycją. Internowani byli tutaj (a w zasadzie wypoczywali) między innymi: Bronisław Geremek, Bronisław Komorowski, Stefan Niesiołowski.
W 90-latach, Jaworze pojawiło się na mapach. W 2007 roku, wieś liczyła 5 mieszkańców.
W rejonie jest kilkanaście jezior. Ich wody są czyste i dlatego jest tutaj raj dla wędkarzy. Największe jest Jezioro Trzebuń. Z tego jeziora w 1999 roku, wydobyto niemiecki myśliwiec Messerschmitt Me-109, który rozbił się po starcie z lotniska w Jaworzu w 1939 roku. Samolot odrestaurowano. Możliwe, że na dnie jeziora są jeszcze inne samoloty.
Trzeba pamiętać, że na tych terenach nadal ćwiczą żołnierze. Dlatego drogi są okresowo zamykane.
Lotnisko Jaworze.
Współrzędne geograficzne N53°18'41.7" E15°42’42.7”.
Elewacja 346 ft.
Na mapach lotniczych określone jako lądowisko, i to trudne. Trawa nie koszona. Należy je traktować jako lądowisko awaryjne. Nie używane przez Wojsko Polskie od 90-lat XX wieku.
Opracował Karol Placha Hetman