Poznań 2019-02-18
Lotnisko Ławica - Poznań.
Część 4.
Lotnisko Ławica 1939 - 2019.
Agresja zarazy niemieckiej na Rzeczypospolita Polskę, w dniu 1 września 1939 rok. W chwili agresji zarazy niemieckiej na Rzeczpospolitą Lotnisko Ławica było silnym ośrodkiem obrony kraju. Stacjonowały tu; 131., 132. Eskadra Myśliwska, 34. Eskadra Rozpoznawcza, 33., 36. Eskadra Obserwacyjna. Działały one w ramach Armii Poznań. W dniu 31 sierpnia 1939 roku, eskadry były już rozśrodkowane na lotniskach polowych. Eskadry dzielnie stawiły czoła agresorowi, urządzając kilka zasadzek. Około 5 września 1939 roku, podstawowe siły zostały przegrupowane w rejon Warszawy. W dniu 17 września 1939 roku, pozostałe siły lotnicze ewakuowały się do Rumuni. Lotnisko Ławica został zajęte przez germańców. Geramańcy po raz kolejny zamienili miasto Poznań w jedną z najsilniejszych twierdz. Ustalili w jego rejonie aż cztery linie obrony.
Nowa okupacja Poznania.
Kiedy zbliżał się front sowiecki, w Wielkopolsce panowały bardzo niskie temperatury (-20 stopni C). W 1945 roku, walki o Poznań trwały niemal cały miesiąc. Germańcy poddali się na długo po czasie, kiedy pierwsi sowieccy żołdacy przekroczyli Odrę.
W dniu 21 stycznia 1945 roku, moskale zajęli Swarzędz. W dniu 22 stycznia 1945 roku, germańcy nakazali Polakom opuścić Poznań. Polecenie to zostało zignorowane. Do zajęcia Poznania dyktator Stalin wyznaczył 8. Armię Gwardii, której dowódca otrzymał rozkaz zdobycia miasta w dniu 24 stycznia 1945 roku. Moskale postanowili zdobyć miast z marszu, co się jednak nie udało. Ponieważ germańcy do 20 stycznia 1945 roku, nie pozwolili ludności cywilnej opuścić miasta, dlatego podczas walk w jego granicach pozostała ponad połowy cywili. Miasto zostało okrążone 25 stycznia 1945 roku. W dniu 26 stycznia 1945 roku, do walik przeciw szwabom stanęły pierwsze oddziały Polskich mieszkańców Poznania.
Zacięte walki trwały o każdą ulice i każdy dom. Skutkowało to ogromnymi zniszczeniami infrastruktury. W dniu 14 lutego 1945 roku, poddała się zacięcie broniona Piła, co podłamało morale obrońców w Poznaniu. W dniu 17 lutego 1945 roku, germańcy zamknęli się w Cytadeli. Moskale przygotowując się do szturmu na Cytadelę, z głośników puszczali żałobne pieśni i komunikaty wzywające do poddania się, wskazując, że front już jest 200 km za Poznaniem. Do szturmu zgromadzono 1 400 dział (armaty, haubice, moździerze i katiusze). Pierwszy szturm przypuszczono w dniu 18 lutego 1945 roku. Rankiem 23 lutego 1945 roku, dowódca generał major Ernst Gonell, fanatyczny nazista, poddał Cytadelę i popełnił samobójstwo, leżąc na faszystowskiej fladze. Armia germańska była już karykaturą wielkiej, niepokonanej armii. Ostatni obrońcy to była miejscowa, germańska ludność, zebrana w pseudo kompanie. W Cytadeli był także batalion węgierski.
W wyniku walk, Poznań został zniszczony w 55 procentach. W bitwie wzięło udział 100 000 rusków i 5 000 Polaków. Po stronie szwabów było 17 000 obrońców, w tym 1 000 żołnierzy węgierskich. Wówczas w Poznaniu było 60 000 mieszkańców. W walkach zginęło ponad 5 000 moskali. Na cmentarzach, na Cytadeli i na cmentarzu na Miłostowie, pochowanych jest około 10 000 moskali, z czego połowa zmarła w szpitalach w wyniku odniesionych ran. Szwabów zginęło około 3 000, a rannych zostało około 8 000. Wszyscy żywi dostali się do niewoli, po czym trafili do łagrów lub zmarli w drodze.
Moskale opanowali w dniu 29 stycznia 1945 roku, także Lotnisko Ławica. Od marca 1945 roku, przybywały na nie kolejne lotnicze pułki myśliwskie, które brały udział w walkach o niedaleki już Berlin.
W nowej rzeczywistości. 1945 rok.
Tuż po II wojnie światowej Lotnisko zajęły wojska sowieckie. W dniu 13 kwietnia 1945 roku, PLL LOT uruchomiło trasę okrężną Warszawa-Łódź-Poznań-Katowice-Łódź-Warszawa, obsługiwane samolotami Lisunow Li-2. Biuro sprzedaży biletów PLL LOT zorganizowano w centrum Poznania pod adresem Plac Wolności 3. W tym czasie taryfa wynosiła 2 złote za kilometr. Pasażerowie z biura byli przewożeni na lotnisko autobusem i w ten sam sposób wracali z lotniska.
Z końcem 1945 roku, przy ulicy Polna i Rokietnicka uruchomiono Warsztaty Lotnicze, te same, które działały tu przed wojną oraz warsztaty na Lotnisku Ławica. Jednym z zająć pracowników była naprawa pozostawionego przez okupanta sprzętu. Udało się naprawić samolot Klemm 35 B. Został on oblatany w 1946 roku. Naprawiano także szybowce, wyciągarki, ściągarki i przyrządy pokładowe. Potem prowadzono tu produkcję podzespołów lotniczych.
Pierwszy Polski Pułk Lotniczy pojawił się na Lotnisku Ławica dopiero w dniu 12 kwietnia 1947 roku. Był to 7. Samodzielny Pułk Lotniczy Bombowców Nurkujących. Jedyna Polska jednostka bombowa tego okresu. Został powołany do istnienia na podstawie rozkazu Nr 019 z dnia 22 stycznia 1946 roku, Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego, a miejscem bazowania była Leźnica Wielka koło Łęczycy. Pierwszym Polskim dowódcą został mjr pilot Szczepan Ścibior. Właśnie w dniach 12-14 kwietnia 1947 roku, jednostka została przebazowana na Lotnisko Ławica.
Podstawowym samolotem eksploatowanym przez Pułk (przez okres ponad czterech lat) był bombowiec nurkujący Pe-2. Były to samoloty wyprodukowane podczas II wojny światowej. Na uzbrojenie Polski trafiła głównie wersja Pe-2 FT opracowana w 1942 roku.
W dniu 1 września 1949 roku, Pułk miał na stanie; 40 Pe-2, 4 UPo-2, 9 Po-2 / CSS (Polska wersja Po-2).
Z końcem 1949 roku, zapadły decyzje o nabyciu na uzbrojenie, jedynej Polskiej Jednostki Bombowej, nowych samolotów bombowych typu Tupolew Tu-2. Była to konstrukcja delikatnie mówiąc przestarzała, bo jego produkcję zakończono w 1948 roku, po zbudowaniu 2 527 maszyn.
Pierwsze bombowce Tu-2 pojawiły się w Polsce w styczniu 1950 roku. Jako pierwszy został przeszkolony personel kierowniczy 7. PLB; dowódca jednostki, jego zastępca do spraw pilotażu oraz dowódcy eskadr i ich zastępcy. W tym czasie dostarczono pierwszą partię samolotów Tu-2, a w parę tygodni później kolejne maszyny. Te samoloty pozwoliły na przezbrojenie 1 Eskadry z samolotów Pe-2 na Tu-2.
Przeszkalanie prowadzono na specjalnie przystosowanym Tu-2, wyposażonym w dwa zestawy sterownic. Na miejscu pilota siedział uczeń, a na miejscu nawigatora instruktor.
Kilka miesięcy później jednostka otrzymała samolot przejściowy Suchoj UTB-2 służący do nauki pilotażu bez widoczności ziemi i lotów nocnych.
W dniu 23 października 1950 roku, 7. Samodzielny Pułk Lotniczy Bombowców został przebazowany na Lotnisko Malbork. Nie oznacza to jednak, że samoloty Pe-2 i TU-2 opuściły całkowicie Lotnisko Ławica. Na Lotnisku pozostały dwie eskadry; szkolna i rozpoznawcza. Do zadań rozpoznawczych wykorzystywano oba typy samolotów. Ale było to tylko rozpoznanie wzrokowe. Lecz potrzeba posiadania typowo rozpoznawczych (wyposażonych w aparaty fotograficzne) samolotów była nagląca. Dlatego na podstawie Rozkazu Nr 0036/Org. Ministerstwa Obrony Narodowej z dnia 7 kwietnia 1951 roku, przystąpiono do formowania 21. Pułku Lotnictwa Zwiadowczego, jako JW. 1295. Pułk zorganizowano na bazie Eskadry Lotnictwa Zwiadowczego. Na Lotnisku Ławica Pułk bazował do maja 1954 roku, kiedy to został przebazowany na lotnisko Bielice koło Sochaczewa.
Samoloty Pe-2 nie cieszyły się w Wojsku Polskim dobrą opinią. Do 1949 roku, pomimo kilku wypadków na samolotach Pe-2, wszystko kończyło się bez ofiar śmiertelnych. Dużą zasługę w tym mieli piloci sowieccy, służący w Wojsku Polskim, którzy byli w większości weteranami II wojny światowej. Polscy lotnicy byli młodzi, z niewielkim nalotem, a przez to mniej doświadczeni i musieli wkładać dużo pracy w podnoszenie swoich umiejętności. Większość tych wypadków była spowodowana awariami silników WK-M-105, a w konsekwencji przymusowymi lądowaniami. Zaczynało to wywoływać niechęć Polskich lotników do latania na samolotach Pe-2.
W dniu 17 maja 1949 roku, lot wykonywała załoga Pe-2 w składzie; chorąży pilot Stefan Czapla z nalotem 200 godzin, nawigator starszy sierżant podchorąży Roman Kułak, strzelec-radiotelegrafista kapral Stefan Dąsal. Lot wykonywany na wysokości 400 m, po trasie prostokąta. Nie dolatując do czwartego zakrętu, pilot za wcześnie rozpoczął wykonywanie zakrętu, a pochylenie samolotu wzrosło do 70 stopni. Maszyna utraciła siłę nośną i uderzyła w ziemię. Pilot i nawigator ponieśli śmierć na miejscu, a strzelec-radiotelegrafista doznał ciężkich obrażeń. Jednoznacznych przyczyny nie ustalono. Za przyczynę uznano zbyt gwałtowne wprowadzenie samolotu w zakręt. Lecz możliwa jest także awaria lewego silnika, która tłumaczyłaby pozorne zbyt wczesne rozpoczęcie zakrętu. Loty na Pe-2 były zawieszone do 25 maja 1949 roku. Tragedia ta przyczyniła się do zaprzestania wykonywania ćwiczeń w bombardowaniu z lotu nurkowego.
Morale personelu wzrosło z chwilą rozpoczęcia dostaw nowych samolotów typu Tu-2, od dnia 10 października 1949 roku. Samoloty Pe-2 zostały praktycznie skierowane tylko do wykonywania rozpoznania fotograficznego. Szkolenie bombowe prowadzono tylko przy zrzucie bomb z lotu poziomego, do czego Pe-2 się nie za bardzo nadawał z powodu braku odpowiednich celowników.
W tym czasie fotografowano między innymi pogermańskie obiekty wojskowe w zachodniej części Polski, w tym lotniska; Kluczewo, Chojna i inne. Załogi zdobyły nowe cenne doświadczenia. Jednym z nich było to, że nawet latem, przy temperaturach ponad +20 stopni Celsjusza, trzeba zakładać zimowy strój, aby nie zmarznąć w nieogrzewanym samolocie.
Samoloty Pe-2 niezwykle szybko wykruszały się ze stanu. Z liczby ponad 100 maszyn w 1946 roku, zostało około 20 maszyn w 1950 roku. Samoloty Pe-2 stacjonowały już wówczas tylko na Lotnisku Ławica i były na stanie 21. PLZ oraz na Lotnisku Słupsk, skąd wykonywały loty na rzecz 30. PL MW.
Katastrofalny stan samolotów Pe-2, brak części zamiennych, a przede wszystkim nowych silników, nie zaowocował decyzją wycofania maszyn ze służby. Loty na nich wciąż wykonywano, więc o kolejne tragedie nie było trudno. I nie miał tu nic do powiedzenia talent Polskich mechaników.
Kolejna katastrofa wydarzyła się w dniu 16 stycznia 1951 roku, grzebiąc całą załogę. Przyczyną była jednoczesna awaria obu silników. W dniu 10 czerwca 1952 roku, doszło do kolejne katastrofy. Tym razem w centrum Poznania. Przyczyna jak powyżej. Była to największa katastrofa w dziejach Polskiego Lotnictwa Wojskowego z udziałem ludności cywilnej, do czasu zamachu Smoleńskiego w dniu 10 kwietnia 2010 roku. W 1952 roku, zginęło 10 osób. Katastrofa stała się głośna w 2008 roku, bo komuna ukrywała ją przez 56 lat. Świadkom nakazano milczenie. O tej katastrofie jest osobny artykuł. Według dostępnych informacji samoloty Pe-2 wycofano z eksploatacji w 1953 roku.
W ramach rozwoju Polskiego Lotnictwa Wojskowego, z początkiem 1950 roku, zdecydowano o powołaniu do istnienia kolejnych nowych jednostek lotniczych. W dniu 11 lipca 1950 roku, Minister Obrony Narodowej wydał rozkaz organizacyjny numer 070 / org. na podstawie, którego przystąpiono do sformowania 11. PLM Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju, jako JW 3779 z miejscem formowania na Lotnisku Poznań Ławica. Wyposażeniem były samoloty myśliwskie Jak-9. Bazą zaopatrzeniową stał się stacjonujący na Lotnisku Poznań Ławica 21. Batalion Obsługi Lotnisk.
Na dowódcę 11. PLM wyznaczono dotychczasowego zastępcę Komendanta OSL w Dęblinie ds. pilotażu podstawowego mjr pil. Zygmunta Ostrowskiego, byłego oficera PSP na Zachodzie, pilota 318. Dywizjonu Myśliwskiego, który objął to stanowisko z dniem 14 października 1950 roku.
Proces formowania 11. PLM był bardzo trudny. Brakowało personelu i sprzętu. Jednocześnie na Lotnisku Ławica funkcjonował 21. Pułku Lotnictwa Zwiadu, Eskadra Szkolna samolotów Pe-2 i 7. Pułk Lotnictwa Bombowego z samolotami Pe-2 i Tu-2. Na Lotnisku Ławica było naprawdę ciasno. Dlatego sowieci wyrazili zgodę na chwilowe przebazowanie 11. PLM na Lotnisko Krzesiny.
Brak jest informacji, czy wówczas na Lotnisku Krzesiny bazowała jakaś sowiecka jednostka. Lecz po przebazowaniu 7. PLB na Lotnisko Malbork cały 11. PLM powrócił na Lotnisko Ławica. Tu 11. PLM dokończył proces formowania i rozpoczął służbę w składzie dwóch Eskadr, dysponując samolotami Jak-9 M i Jak-9 P. Oprócz samolotów bojowych Pułk miał na swoim wyposażeniu samoloty szkolne Jak-9 W, Jak-11 oraz Po-2.
W kwietniu 1951 roku, 11. PLM po raz kolejny został przebazowany na Lotnisko Krzesiny, które nadal zarządzane było przez sowietów. Prawdopodobną przyczyną przebazowania była budowa nowej drogi startowej. Starą drogę zbudowano w okresie międzywojennym, zmodernizowano w okresie okupacji. Leżała na kierunku 09/27 (azymut 091/271). Nową wytyczono na kierunku 10/28 (azymut 099/279). Otrzymała wymiary 1 950 m x 50 m. Budowa nowej drogi została wymuszona wprowadzaniem na wyposażenie pierwszych w Polsce samolotów z napędem turboodrzutowym. Co prawda maszyny te można było eksploatować z gruntowych pasów startowych, ale szkolić należało na betonie lub asfalcie.
11 PLM nie został podporządkowany Dowództwu Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju, lecz podlegał bezpośrednio Dowództwu Lotnictwa Wojskowego. Powodem była specyfika Pułku. Mimo, iż z założenia miał to być typowy pułk myśliwski, to w rzeczywistości stał się jednostką przeszkalającą absolwentów OSL z Radomia na samoloty myśliwskie.
We wrześniu 1952 roku, wytypowany personel 11. PLM odbył przeszkolenie na samoloty z napędem turboodrzutowym. Podstawowym sprzętem miały być samoloty typu Jakowlew Jak-23.
Okazało się, iż plany rozwoju Lotnictwa Polskiego, są ponad możliwości wyniszczonego wojną kraju. Zdecydowano, że dywizje będą tylko dwu-pułkowe. Dlatego w dniu 19 listopada 1952 roku, ukazał się Rozkaz MON Nr 0078/org, według którego z dniem 31 grudnia 1952 roku 11. PLM wszedł w skład nowo powołanej 6. Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego we Wrocławiu wraz z 3. PLM stacjonującym na Lotnisku Strachowice. Pomimo to, nadal głównym zadaniem Pułku było szkolenie nowych adeptów szkoły w Radomiu.
W grudniu 1952 roku, do jednostki trafiły pierwsze samoloty o napędzie turboodrzutowym, szkolno-bojowe Jak-17 W Agata. Natomiast w lutym 1953 roku, przybyły pierwsze bojowe Jak-23, które były przekazywany z innych Polskich jednostek. Eksploatowane dotychczas tłokowe samoloty Jak-9 P sukcesywnie przekazywano do: OSL-5 w Radomiu, 21. PLZ i do zakładów remontowych. W marcu 1953 roku samoloty Jak-11 zostały zastąpione samolotami Jak-18, które były nowsze i bardziej pomocne w szkoleniu podstawowym przyszłych pilotów samolotów turboodrzutowych.
We wrześniu 1953 roku do 11. PLM trafiły pierwsze MiG-15 UTI. Były to samoloty pozyskane z innych Polskich jednostek. Był to duży krok w kierunku nowoczesności, w stosunku do bardzo już przestarzałych samolotów Jak-17 W Agata. Jednocześnie świadczyło to o rychłym przezbrojeniu Pułku w samoloty Lim-1 (MiG-15).
Nadszedł 1954 rok, który był czasem dużych zmian w Polskim Lotnictwie Wojskowym. Nie ominęły one także 11. PLM. Dopiero teraz (niema 10 lat od zakończenia II wojny światowej) sowici raczyli zwrócić Lotnisko Krzesiny stronie Polskiej. Choć należy pamiętać, że jeszcze do 1957 roku, sowici zajmowali wszystkie najważniejsze stanowiska dowódcze w Wojsku Polskim. Wówczas to 11. PLM został przebazowany na Lotnisko Krzesiny, jako miejsce jego stałego bazowania. Dla mieszkańców Poznania oznaczało to, mniejszą uciążliwość Lotniska Ławica.
Lotnisko Ławica nie utraciło swojego wojskowego charakteru. Choć nie bazowały już tutaj pułki bojowe. Tutaj umieszczono dowództwo 3. Korpus Lotnictwa Myśliwskiego, pod które podlegało; 6. DLM Wrocław – 3. PLM Starachowice, 11. PLM Krzesiny, 9. DLM Malbork – 29. PLM Orneta, 41. PLM Malbork, 11. DLM Świdwin – 4. PLM Goleniów, 40. PLM Świdwin.
Dla zabezpieczenia działań korpusu powołano do funkcjonowania 17. Eskadrę Lotniczą bazującą na Lotnisku Ławica.
Od 1957 roku, gospodarzem lotniska jest 8. Pułk Zabezpieczenia działający jako JW. 2266.
W 1960 roku, Poznań stał się siedzibą Dowództwa Lotnictwa Operacyjnego (ulica Kościuszki 92-98), czyli tej części Polskiego Lotnictwa Wojskowego, które wspólnie ze stacjonującymi w Polsce wojskami CCCP, w ewentualnym konflikcie zbrojnym, działałyby poza granicami Polski. O randze tego dowództwa niech świadczy fakt ilości podległych jednostek: 13 bojowych pułków lotniczych, 5 samodzielnych eskadr lotniczych oraz pododdziały zabezpieczenia, remontowe, medyczne, warsztaty, składnice, magazyny i oddziały lotniskowe.
Pod dowództwem było - Samolotów; 427 MiG-15/Lim-1/2, 235 MiG-17/Lim-5, 95 MiG-17 PF, 60 Lim-5 M/6/6 bis, 98 Lim-1 A/2 A, 33 MiG-19 P/PM, 67 Ił-28, 6 Ił-28 R, 291 UTI MiG-15/SBLim-1/2, 14 UIł-28, 100 Jak-11, 220 TS-8, 17 Li-2, 2 Ił-12, 17 Ił-14, 112 CSS-13, 62 Jak-12, 7 An-2. Śmigłowców; 41 SM-1, 2 SM-2. Inne; 4 dywizjony - Zestaw plot. S-75 Dźwina, 120 Armata 37 mm wz. 39, 1 000 Armata 85 mm wz. 39, 30 Armata 100 mm KS-19, 100 Stacje radiolokacyjne.
W 1969 roku, PLL LOT uruchomiły pierwsze stałe połączenie lotnicze z Poznania do Warszawy, z wykorzystaniem Lotniska Ławica. W sezonie letnim loty prowadzono dwa razy w tygodniu. W sezonie zimowym jeden raz w tygodniu. Trasę obsługiwały samoloty An-24. Do użytku oddano niewielki dworzec lotniczy, zlokalizowany przy ulicy Bukowskiej w południowo-wschodniej części Lotniska.
W 1971 roku, wydłużono drogę startową (RWY) z 1 950 m do 2 500 m. Modernizacja była spowodowana użytkowaniem przez Wojska Lotnicze samolotów transportowych An-26 i An-12.
W 1973 roku, PLL LOT z Poznania utrzymywał stałe połączenia z Warszawą, Krakowem i Rzeszowem. Były one obsługiwane przez samoloty Antonow An-24.
Wspomniane powyżej Dowództwo Lotnictwa Operacyjnego (zamienione na Dowództwo Wojsk Lotniczych), z niewielkimi zmianami, przetrwało do przemian społeczno-gospodarczych. W dniu 1 lipca 1990 roku nastąpiło połączenie Wojsk Lotniczych z Wojskami Obrony Powietrznej Kraju. Od tej pory wojskowe znaczenie Lotniska Ławica malało.
W dniu 25 sierpnia 1991 roku, na Lotnisku Ławica odbyły się pierwsze w Polsce międzynarodowe pokazy lotnicze Air Show – Poznań 1991. Zobacz osobny artykuł.
Początek 90-tych lat to próba ożywienia pasażerskiego ruchu komercyjnego prowadzonego z Lotniska Ławica. W dniu 28 marca 1993 roku, próbowano uruchomić połączenie Poznań – Düsseldorf , a w dniu 25 marca 1995 roku, połączenie Poznań – Drezno. Oba połączenia szybko zostały zawieszone. Pierwsze sprawdzone połączenie nawiązano w dniu 28 października 1995 roku, na trasie Poznań – Kopenhaga-Kastrup.
W dniu 10 sierpnia 1996 roku, odbyły się duże ćwiczenia NATO. Jednym z lotnisk bazowania było Lotnisko Ławica. Na nim lądował między innymi samolot transportowy Lockheed C-141 Starlifter.
W dniu 12 sierpnia 1996 roku, na Lotnisku wylądował wielki An-124 Rusłan, który przywiózł dwa kompresory dla Zakładów Górnictwa Nafty i Gazu. W dniu 11 sierpnia 1997 roku na Lotnisku ponownie gościł ten samolot.
W dniu 11 listopada 1997 roku, przekształcono Przedsiębiorstwo Port Lotniczy Ławica w Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Malutki terminal szybko stał się ciasny. Konieczna była jego rozbudowa. W dniu 23 września 1997 roku otwarto zmodernizowany dworzec lotniczy, którego powierzchnia użytkowa zwiększyła się do 2 400 m kwadratowych. Dzięki temu możliwe stało się odprawienie 100 000 – 200 000 pasażerów rocznie.
W dniu 12 grudnia 1997 roku, nastąpiło zakończenie budowy nowego parkingu na 200 samochodów.
Od dnia 28 października 1998 roku, uruchomiono loty do Hanoweru, a od dnia 28 października 2000 roku do Brukseli. Następnie w dniu 25 marca 2001 roku połączenie z Zieloną Górą, zawieszone 1 września 2004 roku.
Szybko okazało się że powiększony dworzec znów jest za ciasny. Dlatego w 2000 roku rozpoczęto budowę zapełnienie nowego terminalu. Projekt opracowało poznańskie biuro Studio ADS. Nowy terminal zlokalizowano na zachód od istniejących obiektów cywilnych Lotniska, także przy ulicy Bukowskiej. Architektonicznie przypomina rozpostarty spadochron.
Pierwszym etapem było otwarcie nowej płaszczyzny peronowej powiększonej do 36 200 m kwadratowych. Uroczyste otwarcie nowego, nowoczesnego terminalu nastąpiło 4 listopada 2001 roku. Powierzchnia terminala wynosiła 14 000 m2 a przepustowość 1,2 - 1,5 mln pasażerów rocznie. Lotnisko Ławica mogło obsługiwać w ciągu godziny jednocześnie 430 pasażerów w przylocie i 450 w odlocie, co daje 880 pasażerów na godzinę.
Terminal posiadał najwyższy standard kategorii „A" wg ICAO dla głównych pomieszczeń obsługi pasażera. W terminalu znajdowało się 16 stanowisk check-in oraz 5 gateów. Do dyspozycji pasażerów były klimatyzowane, przestronne sale odlotów i przylotów, biura podróży, restauracja z tarasem widokowym, bary, banki, sklepy, wypożyczalnie samochodów.
Dla odlatujący za granicę przygotowano bogatą ofertę zakupów w kilku sklepach wolnocłowych. Bardziej wymagający pasażerowie mogli miło spędzić czas w wydzielonym, ekskluzywnym salonie Business Executive Lounge. Dla specjalnych gości lotniska przeznaczyło komfortowo urządzone sale VIP. Terminal Pasażerski jest budynkiem inteligentnym, co oznacza, że systemy ogrzewania, klimatyzacji i monitoringu budynku oraz systemy alarmowy i przeciwpożarowy sterowane są automatycznie. Obiekt został przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych.
W dniu 2 lutego 2001 roku, na Lotnisku Ławica uruchomiono terminal cargo, w miejscu dawnego dworca.
W dniu 8 kwietnia 2002 roku, zaczęto obsługiwać połączenie z Wiedniem.
Lotnisko Ławica należy do tych gdzie szybko rozwijało się lotnictwo typu General Aviation. Dlatego w dniu 4 lipca 2003 roku oddano do użytku zmodernizowany terminala, dla obsługi tego ruchu. (W budynku pierwszego dworca lotniczego).
W dniu 14 sierpnia 2003 roku, wylądowała największy samolot An-225 Mrija.
W dniu 8 grudnia 2003 roku, przewoźnik Air Polonia uruchomił połączenie z Londynem. Później również z Brukselą, zawieszone po bankructwie przewoźnika. Air Polonia była pierwszą Polską liną nisko-kosztową. Jej bankructwo wiązało się z wycofaniem z przedsięwzięcia jednego z udziałowców, co było z góry zaplanowane.
W dniu 26 maja 2004 roku, Lotnisko Ławica otrzymało od Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego Certyfikat Lotniska Użytku Publicznego.
W dniu 2 grudnia 2004 roku, oddano do użytku nową drogę kołowania. Do tej pory kołowanie odbywało się po RWY. Tak więc ruch na polu wzlotów został usprawniony. (Drogi kołowania; "Alfa" długość: 255 m, szerokość: 23 m, nośność: PCN 49 R/A/W. Droga kołowania "Bravo" długość: 323, szerokość: 23 m, nośność: PCN 49 R/A/W.).
W 2005 roku, na Lotnisko Ławica weszli dwaj silni operatorzy nisko-kosztowi; Wizz Air (węgierski) i Ryanair (irlandzki).
Wizz Air uruchomił połączenia (do 2008 roku) do; Londynu-Luton, Dortmundu, Malmö-Sturup, Oslo-Torp Doncaster/Sheffield-Robin Hood, Glasgow-Prestwick, Sztokholmu-Skavsta, Rzymu, Mediolan-Bergamo.
W dniu 31 stycznia 2008 roku, Lotnisko Ławica stało się dla przewoźnika Wizz Air czwartą jego bazą w Polsce.
Ryanair uruchomił połączenia (do 2008 roku) do; Londynu-Stansted, Liverpool-John Lennon, Barcelona/Girona, Bristol, East Midlands, Edynburg.
Od 28 października 2007 roku, z Lotniska Ławica operowała firma Centralwings. Oferowała loty do: Edynburg, Paryża-Beauvais-Tillé, Rzymu-Ciampino.
W dniu 30 marca 2008 roku, firma British Airways uruchamia pierwsze połączenie do portu lotniczego Londyn-Gatwick, które jednak zlikwidowała w dniu 26 października 2008 roku.
W dniu 1 kwietnia 2008 roku Polski przewoźnik Jet Air uruchomił połączenie do Bydgoszcz-Szwederowo i Kraków-Balice, a następnie do Berlin-Tegel. Jet Air po wciągnięciu w germański OLT, prezentowany oficjalnie jako Polski OLT Expres, ulega likwidacji.
W listopadzie 2008 roku, były plany modernizacji drogi startowej, aby wydłużyć ją o 400 m w stronę Miasta Poznań i o 60 m w stronę Przeźmierowa.
W 2009 roku, Wojsko Polskie całkowicie opuściło Lotnisko Ławica. W dniu 23 grudnia 2009 roku Wojewoda Wielkopolski przejął wojskową część lotniska o powierzchni 18,35 ha od Agencji Mienia Wojskowego.
W kolejnych latach 2009 – 2011 przewoźnicy Wizz air i Ryanair uruchomili kolejne 5 połączeń z Poznania.
W dniu 2 kwietnia 2012 roku, OLT Express ogłosiła uruchomienie 6 nowych krajowych połączeń z Poznania do Wrocławia, Warszawy, Gdańska, Katowic, Szczecina oraz do Krakowa. Już w lipcu 2012 roku firma OLT Express zbankrutowała, a właściwie jej Polska część. Bo germańska nadal się dobrze miała. Sprawa wywołała skandal i oburzenie Polskiego społeczeństwa, tym bardziej, że jednym z szefów firmy był syn Premiera Polski Donalda Tuska. Tysiące Polaków pozostało z niezrealizowanymi biletami. Zostali po prostu okradzeni. Obecnie (2019 roku) sprawę bada Sejmowa Komisja do zbadania sprawy afery firmy Amber Gold, która była powiązana z firmą OLT Express.
Większość z operacji lotniczych na Ławicy, ok 70% stanowi ruch regularny, w dużej mierze oparty na tanich liniach lotniczych. Pozostałe 30% to operacje czarterowe, których popularność rośnie, ale zależy od kondycji biur podróży, a w zasadzie zasobności kieszeni Polskiego społeczeństwa.
Od dłuższego czasu obserwowano stały wzrost ilości operacji lotniczych i obsłużonych pasażerów. Już w 2008 roku liczba odprawionych pasażerów przekroczyła 1 mln (1 274 679), a ilość operacji lotniczych 23 609. Natomiast do listopada 2011 roku, liczba pasażerów odprawionych to 1 336 735. Terminal powoli dobijał do swoich nominalnych możliwości. Należało rozbudować terminal. Niestety główną przyczyną do rozbudowy były mistrzostwa Europy w piłce nożnej (2012 rok, Polska-Ukraina. Miecze prowadzono w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu i Gdańsku). Okazało się, że gdyby nie ta impreza, to Lotnisko nie zostałoby rozbudowane.
Rozbudowa trwała w okresie 2010 - 2013. Szacowany koszt blisko 200 milionów złotych. Najpierw zbudowano główną drogę kołowania, równoległą do DS (RWY). Nową drogę kołowania zaopatrzono w szybkie zjazdy. Pozwalają one na zjechanie samolotu z DS. (RWY) przy prędkości nieco poniżej 90 km/h. Z końcem drogi szybkiego zjazdu samolot ma prędkość około 30 km/h, co pozwala wykonać nawrót na główną DK o około 130 stopni.
Kolejną inwestycją stała się nowa płyta peronowa. Pozwoliła ona na zlokalizowanie dodatkowych 6 stanowisk postojowych dla samolotów wielkości Boeing B 737 i Airbus A 320.
I wreszcie trzecia inwestycja. Znaczne rozbudowanie istniejącego terminalu. Projekt rozbudowanego terminalu opracowało poznańskie biuro Studio ADS, które wcześniej zaprojektowali terminal oddany do użytku w 2001 roku. Charakterystyczna bryła z dachem o kształcie spadochronu powiększyła się o bliźniaczą konstrukcję strefy przylotów, a obie części terminalu - obecną i nową - łączy hala główna ze stanowiskami odprawy bagażowo-biletowej. Całkowita powierzchnia użytkowa 17 000 m kwadratowych. Koszt inwestycji to ponad 96 mln zł. W dniu 7 października 2011 roku odbyło się symboliczne wmurowanie kamienia węgielnego pod rozbudowywany terminal pasażerski na lotnisku Poznań-Ławica. W akcie wmurowania kamienia węgielnego, poświęconego przez Ks. Biskupa Zdzisława Fortuniaka, uczestniczyli: Piotr Florek – Wojewoda Wielkopolski, Marek Woźniak – Marszałek Województwa Wielkopolskiego oraz Ryszard Grobelny – Prezydent Miasta Poznania, jak również Zarząd Portu – Prezes Mariusz Wiatrowski oraz Grzegorz Bykowski, Członek Zarządu.
Terminal został oddany do eksplantacji w maju 2012 roku. Organizacyjnie dawna część terminalu stała się terminalem przylotowym, a nowa terminalem odlotowym. Rozbudowany terminal ma trzy kondygnacje, w tym jedną podziemną. Tu umieszczono między innymi sortownie bagażu. Terminal zawiera także nowe biura portu. W 2013 roku, zmodernizowano starą część terminalu, dostosowując ją do potrzeb przylatujących pasażerów.
Obecny terminal jest w stanie obsłużyć ponad 2 miliony pasażerów rocznie. Dzięki rozbudowie port będzie w stanie obsłużyć w ciągu godziny 1 900 pasażerów przylatujących i 1 100 odlatujących.
Powierzchnia całkowita 14 421 m2. Powierzchnia użytkowa 12 813 m2. Powierzchnia zabudowy 8 432 m2. Kubatura 87 430 m3.
Ponieważ podejście na kierunku 28 przebiega nad samym centrum Poznania, dlatego, co jakiś czas odzywają się głosy o koniczności przeniesienia lotniska. Wielu decydentom pasowałoby przeniesienie lotniska cywilnego do Krzesin, a usuniecie wojska z 31 Bazy Lotnictwa Taktycznego. Obecnie wydaje się to mało prawdopodobne z uwagi na duże koszty poniesione przez państwo Polskie na obu lotniskach.
17 Eskadra Lotnicza.
17 Eskadra Lotnicza funkcjonowała na Lotnisku Ławica w latach 1957-1999.
8 Pułk Zabezpieczenia.
8 Pułk Zabezpieczenia JW. 2266. (1957-1999 rok)
Przez wiele lat na podwyższeniu (okrągłym cokole) był ustawiony samolot Lim-5, na którym widniał nb 1988. Nie był to numer taktyczny samolotu tylko rok jego ustawienia. Samolot był pomalowany w kamuflaż zielono-brązowy, identyczny jak samoloty Lim-5 eksploatowane w ostatnim okresie służby w 45 PLM-B w Babimoście. Samolot był doskonałym tłem dla robienia pamiątkowych zdjęć przez żołnierzy. Samolot został zabrany z cokołu około 2011 roku.
76 Poznański Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej.
76 Poznański Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej zajął koszary na Ławicy w 2000 roku, po przeniesieniu z ulicy Rolnej w Poznaniu. (JW. 2094). Historycznie jednostka powstała w 1979 roku. Do jej głównych zadań należało zwalczanie środków napadu powietrznego oraz osłona obiektów administracyjnych, baz lotniczych i zgrupowań wojsk. Biorąc pod uwagę dyslokację Dywizjonu, jego zadaniami była ochrona aglomeracji poznańskiej, obrona Lotniska Ławica oraz 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego. Jednostka została rozformowana w dniu 31 grudnia 2011 roku. Stało się to na podstawie zmian w strukturach Sił Powietrznych, decyzją MON nr Z-37/Org./P1 z dnia 27 maja 2010 roku, następnie decyzją MON nr PF-68/Org./SSG/ZOiU-P1 z dnia 19 sierpnia 2010 roku oraz wykonawczym rozkazem Dowódcy Sił Powietrznych nr PF-211 z dnia 8 września 2010 roku.
31 Kórnicki Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej.
31 Kórnicki Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej został przeniesiony do koszar na Ławicy na przełomie 1999/2000 roku. (JW. 1882) Nazwę wyróżniającą Kórnicki nadano jednostce decyzją nr 47/MON z 14 lutego 2006 roku. W 2011 roku dywizjon po raz kolejny zmienia miejsce dyslokacji. Tym razem lotnisko w Krzesinach oraz przyjmuje nowoczesny zestaw rakietowy do osłony 31. Bazy Lotniczej. Do 2011 roku 31 Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej dzielił teren koszar na Ławicy z 76 Dywizjonem Rakietowym Obrony Powietrznej. Żołnierze szkolili się na poligonach w Murowanej Goślinie i w Biedrusku. Wyjeżdżali co roku na poligon do Ustki, gdzie odbywało się ostre strzelanie pociskami przeciwlotniczymi.
Po 2011 roku, koszary przy ulicy Lotniczej – Dąbrowskiego zostały przez Agencję Mienia Wojskowego wystawione na sprzedaż. Nie znalazł się jednak żaden poważny kupiec.
W 2017 roku, Wojsko Polskie zdecydowało, że obiekt może zostać przeznaczony dla odbudowujących się oddziałów Wojsk Obrony Terytorialnej. Garaże dawnego PKT (Punkt Kontroli Pojazdów) zostały wyremontowane i przeznaczone dla muzeum Broni Pancernej w Poznaniu.
Kolejne zmiany na Lotnisku Ławica.
W 2015 roku, przewoźnicy Wizz Air i Ryanair uruchomili nowe połączenia lotnicze, na przykład do Szwecji – Malmo. Obaj przewoźnicy w 2017 roku po raz kolejny powiększyli siatkę swoich połączeń z Poznania.
W 2015 roku, dokonano remontu RWY i dróg kołowania. Zmodernizowano system oświetlenia.
W dniu 18 stycznia 2016 roku, po raz pierwszy w historii na Lotnisku Ławica wylądował samolot Boeing B.777 linii Emirates, który z powodu złej pogody został przekierowany z Warszawy.
W dniu 11 stycznia 2017 roku, po raz pierwszy w historii na Lotnisku Ławica wylądował samolot Boeing B.747 linii Atlas Air, który przywiózł grupę amerykańskich żołnierzy stacjonujących w Polsce.
W 2017 roku, linia TUI po raz pierwszy uruchomiła bezpośrednie połączenie z Poznania na Dominikanę. Było to pierwsze połączenie transatlantyckie z Poznania.
W marcu 2019 roku, Wizz Air zamknął swoja stała bazę na Lotnisku Ławica.
W 2018 roku, z Poznania regularnie latały samoloty: PLL LOT, Wizz Air, Ryanair, SAS, Lufthansa. Loty odbywano do 16 krajów i 36 portów lotniczych. Z kolei loty czarterowe to 15 krajów i 37 portów. Najdalsze loty to Dominikana i Wyspy Kanaryjskie.
Lotnisko Ławica – Lotnictwo sanitarne.
Już w 70-latach planowano na Lotnisku Ławica zorganizować Stację Lotniczego Pogotowia. Na przeszkodzie wciąż stawał brak funduszy. Dopiero w 1982 roku rozpoczęto budowę zespołu obiektów Zespołu Lotnictwa Sanitarnego. Uroczyste oddanie do użytku nastąpiło w dniu 29 sierpnia 1985 roku.
W ramach modernizacji całego Polskiego Lotnictwa Sanitarnego w maju 2010 roku na Ławicy oddano do użytku nową bazę lotnictwa sanitarnego HEMS – Helicopter Emergency Medical Service. Baza przystosowana jest głównie do obsługi śmigłowców EC 135.
Nowa wieża kontroli ruchu lotniczego.
Istniejąca od 60-lat wieża kontroli ruchu lotniczego nie spełniała już należycie swojej roli. Dlatego w 2012 roku podjęto starania o budowę nowego obiektu. Ponieważ nowej wieży nie zaprojektowano razem z rozbudowa terminalu pasażerskiego, dlatego należało wybudować osobny obiekt. Zdecydowano zlokalizować go po północnej części pola wzlotów, na relatywnie wyższym terenie, na tak zwanym Wzgórzu Berlińskim. Administracyjnie działka znajduje się na Poznańskim Stykowie przy ulicy Przytocznej. Adres 60-427 Poznań ul. Przytoczna 1a, telefon 22 574 73 00. Obiekt należy do Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.
Prace budowlane rozpoczęto w połowie 2013 roku. W grudniu 2014 roku, zakończono prace budowlane i rozpoczęto wyposażanie obiektu. Wieża ma wysokość 34 m. koszt budowy 25 milionów złotych.
Lotnisko Ławica. 2019 rok.
Port Lotniczy Poznań-Ławica im. Henryka Wieniawskiego (kod IATA: POZ, kod ICAO: EPPO) – międzynarodowy port lotniczy, położony 7 km na zachód od centrum Poznania.
Pod względem liczby odprawianych pasażerów, jak też pod względem liczby operacji lotniczych jest to obecnie 7. Polski port lotniczy za warszawskim Okęciem, krakowskimi Balicami, wrocławskimi Strachowicami, gdańskim Rębiechowem, Warszawa Modlin i katowickimi Pyrzowicami. W ciągu ostatniego czasu Lotnisko Ławica zostało wyprzedzone przez lotnisko Warszawa Modlin.
Lotnisko zarządzane jest przez spółkę: Port Lotniczy Poznań - Ławica sp. z o.o. powołaną do życia 11 lipca 1997 roku. KRS 0000003431 NIP 781 – 15 – 33 – 610 REGON 630 981 266. Siedziba spółki: Port Lotniczy Poznań - Ławica sp. z o.o, ul. Bukowska 285. 60-189 Poznań. Informacje lotniskowa: 061 849 22 83. Zagubiony bagaż: 061 849 23 36. Częstotliwości radiowe; ILS LLZ (id: POZ) — 110,300 MHz. DVOR/DME (id: LAW) — 115,800 MHz. Wieża POZNAŃ TOWER - 119,980 MHz. ATIS — 124,700 MHz. Ground (kontrola ruchu lotniczego na ziemi) — 131,950 MHz. Zbliżanie POZNAŃ APPROACH - 129,030 MHz. POZNAŃ DELIVERY - 121,805 MHz. Pogoda POZNAŃ ATIS - 124,705 MHz. ILS GP — 335,000 MHz. Obsługa Naziemna — 152,550 MHz. Dozwolony ruch lotniczy (IFR/VFR): IFR/VFR. Wzniesienie lotniska/Temperatura odniesienia: 94m (308ft)/26,1°C. Undulacja geoidy w miejscu pomiaru wzniesienia lotniska: 35 m. Deklinacja magnetyczna i jej roczna poprawka: 4°E (2011)/7'E.
Zapewnianie informacji meteorologicznej. Biuro MET: Lotniskowa Stacja Meteorologiczna Poznań-Ławica. Godziny pracy: H24. Biuro odpowiedzialne za przygotowanie depesz TAF / Okres Ważności: Biuro Prognoz Meteorologicznych we Wrocławiu / H24. Dokumentacja i stosowane języki: METAR, TAF, AIRMET, SIGMET, mapy PL, EN.
Mapy i inne informacje dostępne przy odprawie: SWH, SWM, SWL. Wiatr/Temperatura: FL50, FL100, FL180, FL240, FL300, FL340, FL390, FL450, FL530. Informacje radarowe, zdjęcia satelitarne, System Identyfikacji Wyładowań Atmosferycznych PERUN. Służba ratownicza i przeciwpożarowa. Kategoria lotniska w zakresie ochrony przeciwpożarowej: CAT 7 ICAO (CAT 9 O/R). Wyposażenie ratownicze: Sprzęt ratownictwa technicznego i medycznego. Możliwość usuwania uszkodzonych statków powietrznych: NIL.
RWY Ławica: RWY 10/28 (azymut 099/279). Wzniesienie: 93,9 m n.p.m. Droga startowa 2 503 m x 50 m. Rodzaj nawierzchni: asfalt + beton 300 metrów. Nośność: PCN 46 /F/B/X/T. ARP - współrzędne WGS-84 i lokalizacja: 52°25'16"N 016°49'35"E - Linia centralna RWY, 1055m od THR28.
Lotnisko Ławica posiada dużą PPS, która w zasadzie skład się z trzech płaszczyzn. Najstarsza wschodnia. Stopniowo dobudowywano kolejne fragmenty w kierunku zachodnim. Obecnie ma kształt zbliżony do prostokąta o długości około 850 m i szerokości około 100 m. Lotnisko posiada także dwie powojskowe PPS zlokalizowane w północno-wschodniej części Lotniska. Mają wymiary około 150 m x 70 m oraz 200 m x 150 m.
Dojazd na Lotnisko Ławica - Port Lotniczy Poznań.
Dojazd na Lotnisko najbardziej komfortowy jest wschodu i południa dzięki bezpłatnemu odcinkowi autostrady A2. Jadąc A2 w kierunku Świecka, należy skręcić w prawo na węźle drogowym Poznań-Zachód i przez drogę ekspresową S-11 dojechać do drogi wojewódzkiej 307 (zjazd: węzeł Poznań-Ławica), która prowadzi bezpośrednio do poznańskiego Portu. Dla osób nadjeżdżających od strony północnej najlepiej korzystać z S-11, a następnie poprzez węzeł Poznań-Ławica – zjazd na prowadzącą do Portu drogę wojewódzką 307.
Komunikację zbiorową zapewniają autobusy MPK – Linia 48 i 59. Kursuje codziennie: Dni powszednie, co ok. 25 min. Soboty, niedziele i święta, co ok. 30 min. Bilety: Normalne, według cennika MPK. Bilety dostępne są w kioskach znajdujących się w terminalu odlotowym oraz w biletomacie znajdującym się na przystanku autobusowym przed terminalem. Biletomaty, instalowane są także w coraz większej liczbie pojazdów. Autobus zatrzymuje się w pobliżu terminalu, w odległości około 200 m. Jest także linia nocna Nr 242.
Opracował Karol Placha Hetman