Kraków 2023-06-10
Lot z Krakowa do Rzymu. 2023 rok.
Irlandzki przewoźnik lotniczy, firma Ryanair z siedzibą w Dublinie, została założona przez rodzinę Ryan w 1985 roku. Już w 2010 roku, przewoźnik oferował około 1 500 lotów w ciagu dnia, do 54 portów lotniczych w 27 krajach Europy i basenu Morza Śródziemnego. W 2012 roku, przewoźnik przewiózł około 78 milionów pasażerów. Przewoźnik jest obecny także w Polsce i w 2010 roku, oferował loty z polskich miast: Warszawa, Łódź, Kraków, Katowic, Rzeszów. W tym czasie, przewoźnik oferował loty głównie samolotami Boeing B.737-800.
Program Boeing B-737 MAX.
Samolot Boeing B.737 MAX to kolejna unowocześniona, czwarta odmiana kultowego samolotu liniowego Boeing B.737. Poprzednia seria to były samoloty Boeing B.737 NG (Next Generation). Wśród nich najpopularniejszymi były Boeing B.737-800, których produkcja zakończyła się w 2020 roku.
To co wyróżnia B.737 MAX 8 od odmian B.737 NG to nowe winglety na końcach skrzydeł. Przypominają one skrzydła ptaków, które potrafią pokonywać tysiące kilometrów. Nowe winglety mają niższą wagę od poprzednich.
Główną zmianą w B.737 MAX 8 są jednak silniki. Są to silniki tej samej rodziny, jaka jest stosowana od lat, ale pozwalają na zużycie paliwa niższe o 15 %, w stosunku do modelu B.737-800 NG. Silniki emitują o 40 % niższy hałas. Mają niższą emisję CO2 w spalinach.
Dla pasażerów kabina otrzymała nowy wystrój. Boeing oferuje kilka wzorów obicia na fotelach. Także oświetlenie w kabinie jest wzorowane na tym z samolotów B.787, czyli oparte na technologii LED. Okna w kabinie pasażerskiej są nieco większe i umieszczone nieco wyżej, co ułatwia obserwację ziemi i nieba. Inaczej rozwiązano schowki na bagaż nad głowami pasażerów. Są one nieco większe i przy otwarciu opuszczają się w dół. Jednak wymagają użycia większej siły dla ich podniesienia i zamknięcia. W B.737-800 wystarczy tylko zamknąć drzwiczki. Polskie samoloty w PLL LOT B.737 MAX 8 są w typowym układzie jedno-klasowym i mają 186 foteli. Była propozycja, aby i tylne drzwi pasażerskie zostały wyposażone we własne, automatyczne schody, tak jak drzwi przednie. Ale wymagałoby to całkowitej przebudowy tylnej sekcji kadłuba.
Nieduże zmiany zaszły w kokpicie załogi. Firma Rockwell Collins dostarcza cztery ekrany ciekłokrystaliczne (LCD) o wielkości 15,1 cala (380 mm), które są także stosowane w samolotach Dreamliner B.787. Poprawia to świadomość pilotów co do sytuacji lotu. Poza tym Boeing nie chciał wprowadzić znacznych zmian, dlatego aby sterowanie samolotem było zgodne z samolotem B.737 NG.
Program samolotów B.737 MAX został uruchomiony w dniu 30 sierpnia 2011 roku. Prototyp Boeing B.737 MAX został oblatany w dniu 29 stycznia 2016 roku. Certyfikat FAI nadano w dniu 9 marca 2017 roku. Dostawy do użytkowników rozpoczęto w maju 2017 roku. Katalogowa cena wynosiła 90-125 milionów $. Samolot jest oferowany w czterech długościach; B.737 MAX 7, MAX 8 i MAX 9, zastępując 737-700, -800 i -900, i dalej wydłużonym MAX 10. Samoloty oferują zwykle od 138 do 230 miejsc. Właśnie B.737 MAX 10 oferuje do 230 miejsc pasażerskich. Samoloty oferują zasięg od 5 954 km do 7 084 km (3 215 NM - 3 825 NM). Od chwili ogłoszenia programu samolot został zamówiony w zawrotnej ilości 3 954 egzemplarzy (2011-2017). W 2017 roku, koncern Boeing Company ogłosił, że zwiększy tempo produkcji modeli B.737 z 42 sztuk miesięcznie do 57 sztuk miesięcznie.
Głównym przyczynkiem do podjęcia programu było opracowanie nowych silników turbowentylatorowych; CFM International LEAP i Pratt & Whitney PW-1000G. Silnik te są oszczędniejsze, cichsze i emitują mnie spalin. Podobną decyzję podjął koncern Airbus rozpoczynając program Airbus A.320neo. W 2011 roku, koncern Airbus miał już 667 zamówień na nowe samoloty. W połowie 2011 roku, przewoźnik American Airlines ogłosił zamówienie 360 samolotów, w tym 260 egzemplarzy Airbus A.320 i ewentualnie 100 samolotów B.737 NG, z silnikami CFM LEAP. Funkcjonujące na rynku USA klauzule uprzywilejowania, zmusiły koncern Boeing Company do opracowania nowego modelu. W dniu 30 sierpnia 2011 roku, rada dyrektorów koncernu Boeing Company zatwierdziła program B.737 MAX. Podstawowy model miał być oszczędniejszy w kosztach eksploatacji od nowego Airbus A.320neo o 4 %.
Firma zrezygnowała z opracowania zupełnie nowego płatowca. Tylko określone miejsca płatowca poddano modyfikacji. Na pierwszy front poszły badania aerodynamiczne. Zmodyfikowano kształt stożka ogonowego, aby jego opływ był laminarny. Wydłużono stożek o 46 cali. Także zmodyfikowano profil usterzenia pionowego. Wydłużeniu uległa przednia część kadłuba o 30 cali. Opracowano także nowe winglety, które stały się wyróżnikiem samolotu. Koszty modyfikacji wyniosły zaledwie 10-15 % tego, co trzeba byłoby wyłożyć przy opracowaniu nowego samolotu. Przy okazji dyrektor generalny Boeing Company, Jim McNerney ujawnił, że zupełnie nowy samolot powstanie prawdopodobnie w 2030 roku i będzie kompozytowy. Przypuszczalnie będzie większy i będzie zabierał do 250 pasażerów.
Samolot B.737 MAX ma mniejsze o 14 % zużycie paliwa niż B.737 NG. W dniu 13 sierpnia 2015 roku, pierwszy kadłub B.737 MAX został zmontowany w Spirit Aerosystems w Wichita w stanie Kansas. Wytoczenie samolotu z hali produkcyjnej w Renton nastąpiło w dniu 8 grudnia 2015 roku. W testach wykorzystano cztery samoloty B.737 MAX 8 o numerach 1A001, 1A002, 1A003, 1A004. Testy objęły 2 000 godzin lotu.
Silnik CFM International LEAP.
Silnik CFM56-7B poddano modyfikacji. Zmieniono wentylator. Ma on 18-łopatek z włókna węglowego, zamiast 24-łopatki z tytanu. Ma większy przepływ zewnętrzny; 9:1 zamiast 5:1. Emituje o 40 % mniejszy hałas. Wentylator ma średnicę 68 cali (173 cm), a poprzednio 66 cali (168 cm). Po niewielkich przeróbkach udało się utrzymać odległość gondoli z silnikiem od ziemi na poziomie 0,43 m (17 cali). Trzeba wiedzieć, że Airbus A.320neo ma wentylator 2,00 m (78 cali). W 2013 roku, Boeing zdecydował się na jeszcze większy wentylator 176 cm (69,4 cala), bo konstruktorzy wydłużyli przednią goleń podwozia samolotu o 8 cali (20 cm).
Silnik jest dwuwałowy. Wał niskiego ciśnienia ma wentylator i 3-stopnie sprężania oraz 3-stopniową turbinę. Wał wysokiego ciśnienia ma 10-stopni sprężarki oraz 2-stopnie turbiny. Ogólny współczynnik kompresji wynosi 41:1 w porównaniu 28:1 poprzednio. Silnik ma większą temperaturę spalin przed turbiną, niż poprzednio. Silnik ma o 15% niższe zużycie paliwa w układzie napędowym (TSFC), o 20% niższą emisję dwutlenku węgla, o 50% niższą emisję tlenków azotu. Nowe silniki pozwoliły, aby samolot B.737 MAX 8 miał pułap przelotowy nawet 12 000 m.
Wersje samolotu MAX.
B.737 MAX 7 - Najmniejszy z rodziny. Odpowiednik B.737-700. Standardowo przewidziany do 138 pasażerów. Zasięg max 7 130 km (3915 NM). Zamówiono około 300 egzemplarzy, ale przedłużająca się certyfikacji maszyny spowodowała wycofanie się kilku operatorów.
B.737 MAX 8 - Wersja podstawowa. Odpowiednik B.737-800. Zasięg 6 510 km (3 515 NM). Prędkość przelotowa 0,78 Ma.
B.737 MAX 200 - odmiana B.737 MAX 8 dla 200 pasażerów, o bardzo zagęszczonych fotelach.
B.737 8ERX - Wersja która łączy skrzydła i podwozie z MAX 9 z kadłubem MAX 8, dla 150 pasażerów. Celem jest zasięg 7 400 km (4 000 NM), więc możliwe są loty przez Atlantyk.
B.737 MAX 9 - To model, który zastępuje B.737-900. Certyfikacja nastąpiła wiosną 2018 roku.
B.737 MAX 10 - Ponieważ B.737 MAX 9 zdobył mało zamówień koncern Boeing Company zaproponował samolot z większym skrzydłem i mocniejszymi silnikami. W układzie jednoklasowym samolot ma zabierać 226-232 pasażerów. Planowany zasięg 6 100 km (3 300 NM). Problem w tym, że silniki CFM LEAP-1B, o ciągu 140 kN był dostępny w 2020 roku, dlatego program się opóźnił. Według producenta Boeing B.737 MAX 10 ma być najtańszym pod względów kosztów, w przeliczeniu na miejsce pasażerskie, w samolocie wąskokadłubowym. Samolot B.737 MAX 10 czekał na certyfikację, która jest przewidywana na okres zimy 2023 - 2024. Pierwsze dostawy są przewidywane wiosną 2024 roku.
BBJ MAX 8 i BBJ MAX 9 - to planowane wersje business jets, o zasięgu odpowiednio 11 714 km (6 325 NM) oraz 13 000 km (7 000 NM).
Firma Ryanair.
Dwie katastrofy samolotów B.737 MAX 8 (w Etiopii i w Indonezji), a następnie pandemia chińskiego wirusa, zahamowały program Boeing 737-MAX, ale go nie przerwały. W 2020 roku, firma Ryanair, wychodząc z założenia, że - „Każda wojna się kiedyś kończy” - przystąpiła do negocjacji w sprawie zakupu dużej partii samolotów B-737-MAX-8. Zamówiono 135 samolotów, a następnie domówiono kolejne 75 egzemplarzy. Jak to następnie skomentował koncern Boeing „w absurdalnie niskiej cenie”. Samoloty B.737 MAX 8, są przez przewoźników nazywany B.737-8200. Samoloty są w konfiguracji z 197 fotelami pasażerskimi.
Następnie firma Ryanair podjęła rozmowy w sprawie zakupu samolotów B-737-MAX-10. Ale te rozmowy były już bardzo trudne i po 18 miesiącach firma Ryanair odstąpiła od negocjacji. Szef Ryanair pan Michal O’Leary określił, że Boeing zażądał za nowe maszyny zbyt wygórowanych cen. Ale po kilku miesiącach do negocjacji powrócono. W dniu 9 maja 2023 roku, zawarto kontrakt na zakup 150 samolotów B.737 MAX 10, z opcją na kolejne 150 samolotów. Wartość kontraktu wynosi 40 miliardów dolarów. Firma Ryanair określa samoloty B.737 MAX 10 jako „Gamechanger” (zmieniacz gier), bo firma uważa, że samolot jest najbardziej ekonomiczny wśród maszyn wąskokadłubowych. Ryanair jest jednym z największych i najważniejszych klientów koncernu Boeing. Samoloty są w konfiguracji 228 foteli pasażerskich.
Wiadomo, że od 2020 roku, zaburzony został łańcuch dostaw podzespołów od producentów. Powodem była pandemia chińskiego wirusa. Ale główny konkurent koncernu Boeing, firma Airbus także miała poważne problemy produkcyjne. W grupie przewoźnika Ryanair jest maltańska spółka Lauda Europe, która rozważała kupno samolotów A.320neo i A.321neo. Kontrakt na 150 samolotów B.737 MAX 10 przekreślił plany zakupu samolotów Airbus.
Obecnie (2023 roku) flota Ryanair Holdings Group (składa się; Ryanair, Lauda Europe, Malta Air, Ryanair UK, Ryanair Sun, Buzz) posiada 542 samolotów: 29 Airbus A.320, 410 samolotów B.737-800 oraz 103 samoloty B.737 MAX 8200. Przewoźnik oczekiwał na dostawy samolotów MAX: 107 samolotów B.737 MAX 8200 (zakończenie dostaw w 2024 roku) oraz 150 samolotów B.737 MAX 10.
Lot KRK - CIA. 1 czerwiec 2023 rok.
W 2023 roku, przewoźnik Ryanair dysponował około 107 samolotami B.737 MAX 8 (8200). Dlatego coraz częściej można je spotkać na lotniskach w Polsce. Samolot B.737 MAX 8, rejestracja 9H-VUX, nr seryjny 62337, typ 737-8MAX 200. Pierwszy lot wykonał w dniu 14 lutego 2022 roku, mając rejestrację N4022T. Napędzany jest dwoma silnikami CFMI LEAP-1B. Zbudowany został w fabryce Renton (RNT). W kabinie znajdują się 197 foteli. Układ jedno-klasowy.
W dniu 1 czerwiec 2023 rok, samolot wykonał 5 lotów. O godzinie 09;42 samolot planowo wystartował z lotniska KRK, aby o godzinie 11;17 wylądować na lotnisku CIA. Samolot wystartował z RWY w Krakowie w kierunku zachodnim. Nabierając wysokości, obrał kurs w kierunku południowym, w kierunku Zagrzebia. W połowie rejsu samolot leciał z prędkością 833 km/h (prędkość względem ziemi 826 km/h, prędkość 0,788 Ma). Kurs 208 stopni. Wysokość względna 11 582 m. Wysokość GPS 11 819 m. Temperatura zewnętrzna -58 stopni Celsjusza. Podejście do lądowania odbyło się na lotnisku CIA na kierunku 15, z widokiem na Rzym po prawej stronie. Czas lądowania 11;17.
Opracował Karol Placha Hetman