Nowe Miasto nad Pilicą 2013-03-16
W poprzednim rozdziale doszliśmy do zakończenia budowy lotniska Nowe Miasto nad Pilica. W tym rozdziale omówimy dalszą historię lotniska.
Gospodarze lotniska.
W 1958 roku, rozpoczął się nowy etap reorganizacji szkolnictwa lotniczego w Polsce. Nowy, nowoczesny sprzęt wymagał innego, znacznie rozbudowanego systemu zaopatrzenia i zabezpieczenia. W nowych założeniach podchorąży w czasie 3-letniego szkolenia miał uzyskać większy niż dotychczas nalot. Młody pilot miał opuszczać mury uczelni z łączmy nalotem 215 godzin; 115 godzin na samolotach szkolnych i 100 godzin na samolocie bojowym.
Wobec tego postanowiono na bazie dotychczas funkcjonujących Eskadr Szkolnych ( w dwóch Szkołach w Dęblinie i Radomiu ), utworzyć Lotnicze Pułki Szkolne. Dlatego ukazał się Rozkaz ministra obrony narodowej Nr 075/org. wydany w dniu 31.12.1957 roku. Rozkaz nakazywał do 15.03.1958 roku, utworzenie na bazie eskadr Lotnicze Pułki Szkolne i Szkolno-Bojowe. I tak w ramach Szkoły w Dęblinie ( im. Janka Krasickiego ) powołano;
- 58 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy w Dęblinie, dowódca major pilot Piotr Rojek, samoloty; MiG-15, UTIMiG-15, Lim-1, CS-102.
- 59 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy w Białej Podlaskiej, dowódca major pilot Edward Sochaj, samoloty; MiG-15, UTIMiG-15, Lim-1, CS-102.
- 52 Lotniczy Pułk Szkolny w Radzyniu Podlaskim, dowódca major pilot Stefan Czarnecki, samoloty TS-8 Bies, Jak-11.
- 23 Eskadra Szkolna Nawigatorów w Dęblinie, dowódca major pilot Grzegorz Winter.
- 24 Eskadra Szkolna Pilotów Rezerwy w Ułężu, dowódca kapitan pilot Ryszard Mierzwiński.
- 25 Eskadra Szkolna w Podlodowie-Krzewicy, dowódca kapitan pilot Stanisław Piekara.
W ramach szkoły w Radomiu ( im. Żwirki i Wigury ) powołano;
- 60 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy w Radomiu, dowódca major pilot Feliks Skrzeczkowski, samoloty; MiG-15, UTIMiG-15, Lim-1, CS-102.
- 61 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy w Nowym Mieście nad Pilicą, dowódca major Józef Kowalski, samoloty; MiG-15, UTIMiG-15, Lim-1, CS-102.
- 63 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy w Tomaszowie Mazowieckim, dowódca major pilot Kazimierz Ciepiela, samoloty MiG-15, UTIMiG-15, Jak-11.
- 64 Lotniczy Pułk Szkolny w Przasnyszu, dowódca major pilot Bolesław Andrychowski, samoloty TS-8 Bies, Jak-11.
Każdy z nowo sformowanych pułków składał się z dwóch eskadr, zgodnie z etatem 20/452. W lotniczym pułku szkolno-bojowym miało być 40 pilotów-instruktorów, 40 maszyn typu MiG-15, 18 samolotów UTIMiG-15 oraz 10 samolotów TS-8 Bies, których produkcję właśnie uruchomiono. Chwilowo do szkolenie używano maszyn Junak-3 i Jak-11.
Trzeba pamiętać, że lotnicze pułki szkolno-bojowe w sytuacji „W” byłyby drugo-rzutowymi jednostkami bojowymi. Większości tych pułków, po kilku latach, została rozformowana. Ewenementem był 58. Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy i 61. Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy, które przetrwały najdłużej, bo do 2000 roku.
Tak, więc od 1958 roku, 61. Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy stał się pierwszym prawdziwym gospodarzem Lotniska w Nowym Mieście nad Pilicą. 61. Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy został sformowany w 1958 roku, na podstawie rozkazu MON nr 57 z dnia 31.12.1957 roku. Pułk powstał na bazie 1. eskadry pilotażu bojowego z Radomia i 4. eskadry pilotażu przejściowego z Oleśnicy. Składał się z dowództwa i sztabu, dwóch eskadr lotniczych, a także dywizjonu technicznego. Od pierwszych dni istnienia Pułk został włączony do Oficerskiej Szkoły Lotniczej Nr 5 im. Żwirki i Wigury w Radomiu. Pułk zajmował się szkoleniem lotniczym podchorążych o specjalności pilotów myśliwskich. Logistycznie jednostka obsługiwana była przez 45. dywizjon dowodzenia lotami i 12. batalion zaopatrzenia.
Początkowo 61. Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy miał na wyposażeniu samoloty; jednomiejscowe MiG-15 i ich Polskie odpowiedniki Lim-1, dwumiejscowe UTI MiG-15 oraz ich Czechosłowackie odpowiedniki CS-102, które zakupiono dla Polskiego Wojska. W kolejnych miesiącach i latach przybywało Polskich samolotów; jednomiejscowych Lim-1 i Lim-2 oraz dwumiejscowych SB Lim-1, SB Lim-2.
W 1959 roku, oddano do eksploatacji nowy ważny dla lotników budynek, spadochroniarnię. Obiekt jest niezwykle ważny dla prawidłowego i bezpiecznego użytkowania spadochronów. Kubatura 1 654 m sześciennych, powierzchnia użytkowa 231 m kwadratowych.
Hangar na Lotnisku zbudowano dopiero w 1961 roku. Hangar ma konstrukcję metalową. Kubatura 13 420 m sześciennych, powierzchnia użytkowa 1 538 m kwadratowych. Obiekt ten pozwolił na prowadzenie przeglądów i napraw w dużo lepszych warunkach. Hangar ten istnieje do dnia dzisiejszego ( 2012 rok ).
Wieża kontroli lotów ( WKL ) razem z domkiem pilota i nową stacją meteo zbudowano w 1971 roku. Budynek ma powierzchnię użytkową 237 m kwadratowych i kubaturę 1 552 m sześciennych. Jest to pięciokondygnacyjny murowany z cegły budynek. Tu parę słów wyjaśnienia. Utarło się przekonanie, że lotnisko bez wieży kontroli lotów jest prymitywne. Zważmy jednak na ówczesny charakter lotnictwa myśliwskiego i szturmowego. Z racji swojego przeznaczenia miało ono działać możliwie najbliżej linii frontu i toczonych walk. Miało korzystać także z DOL ( drogowy odcinek lotniskowy ). Musiało także funkcjonować na lotniskach ze znacznie zniszczoną infrastrukturą. Czyli musiało być mobilne, zarówno w powietrzu jak i szybko zmieniać swoje miejsce bazowania. Więc z natury rzeczy, nie wszędzie będzie WKL. Wszystkie funkcje, które pełni WKL realizowały mobilne stanowiska umieszczone na samochodach. W Polsce pojazdy te były i są nadal nazywane „krasula”.
Z początkiem 70-lat wybudowano kolejny koszarowiec. Warunki bytowe uległy znacznej poprawie. W nowym koszarowcu umieszczono trzy eskadry lotnicze. W starym koszarowcu pozostały; kompanie ochrony ( wartownicza ), samochodówki, łączności i ubezpieczenia lotów.
Dowódcy 61: LPSzB: - mjr pil. Józef Kowalski, - mjr pil. Henryk Nowak, - mjr pil. Tytus Krawczyc, - ppłk pil. Stanisław Konopiński, - ppłk pil. Józef Archita, - mjr pil. Kazimierz Wolak, - mjr pil. Aleksander Turczyniak.
W 1977 roku, 61. LPSzkB został przebazowany z Nowego Miasta nad Pilicą na Lotnisko Biała Podlaska.
Od 4.11.1977 roku, stacjonował na Lotnisku Nowe Miasto 47. Szkolny Pułk Śmigłowcowy. Został on przebazowany z Lotniska Modlin, gdzie bazował początkowo jako 47. Pułk Lotnictwa Łącznikowego-Sanitarnego, dysponując śmigłowcami i samolotami. Niedobór pilotów śmigłowcowych wymusił utworzenie jednostki szkolnej.
47 Szkolny Pułk Śmigłowców, to była jednostka JW 1540. Pułk sformowano 15.05.1963 roku, pod nazwą 47. Pułk Lotnictwa Łącznikowego-Sanitarnego na podstawie rozkazu MON nr 1 z dnia 9.02.1963 roku, miejscem postoju Pułku było Lotnisko Modlin. Bazą do sformowania Pułku była: eskadra z 52. Pułku Szkolnego z Radzynia Podlaskiego, 27. eskadra lotnicza sanitarna z Przasnysza oraz 4. eskadra sanitarna wydzielona z 36. Samodzielnego Specjalnego Pułku Lotniczego z Warszawy. Do zadań Pułku należały akcje ratownicze i sanitarne, loty na rzecz wojska i państwa, loty topograficzne i zabezpieczanie ćwiczeń. Początkowo pułk wyposażony był w śmigłowce SM-1, SM-2, Mi-4 oraz samoloty Jak-12. W dniu 23.08.1964 roku, Pułk otrzymał sztandar. Od 1969 roku, Pułk został przemianowany na 47. Szkolny Pułk Lotniczy, a do jego głównych zadań należało od tej chwili szkolenie lotnicze podchorążych WOSL i kadetów SChPL WL w Dęblinie. Przebazowanie Pułku do Nowego Miasta nad Pilicą nastąpiło 4.11.1977 roku, i na tym lotnisku pułk przebywał do końca swojego istnienia. Również w tym czasie pod koniec 70-lat pułk wyposażono w śmigłowce Mi-2, a jego charakter szkoleniowy nastawiono na głównie szkolenie załóg śmigłowców.
Wraz z przebazowaniem 47. Pułku do Nowego Miasta nad Pilica jednostkę wyposażono w śmigłowce Mi-2, których produkcje uruchomiono w PZL Świdnik. Po 1993 roku, pułku były eksploatowane śmigłowce PZL W-3 Sokół. Ich produkcja także została podjęta w PZL Świdnik. Pułk użytkował następujące śmigłowce W-3 Sokół, Nr burtowe; 0415, 0417, 0418, 0419, 0501, 0502, 0516, 0517, 0518, 0519, 0520, 0601, 0602, 0603, 0604, 0605, 0606, 0607, 0608, 0609, 0610, 0611, 0612, 0613, 0614, 0615, 0616, 0617, 0618, 0619, 0620, 0701, 0702.
47 Szkolny Pułk Śmigłowcowy stacjonował w Nowym Mieście nad Pilicą do chwili zamknięcia Lotniska, czyli do 31.12.2000 roku.
Dowódcy 47. Szkolnego Pułku Śmigłowców:
- płk pil. Stefan Czarnecki ( 1963 – 1970 )
- płk pil. Władysław Karłowicz ( 1970 – 1973 )
- płk pil. Józef Frączyk ( 1973 – 1976 )
- płk pil. Andrzej Majewski ( 1976 – 1980 )
- płk pil. Józef Pęcko ( 1980 – 1988 )
- płk pil. Andrzej Pussak ( 1988 – 1990 )
- płk pil. Marian Gonet ( 1990 – 1998 )
- płk pil. Marek Markiewicz ( 1998 – 2000 )
- płk pil. Adam Ziółkowski ( 2000 )
Opracował Karol Placha Hetman