Lotnisko Kąkolewo koło Grodziska Wielkopolskiego. 2014r.

Poznań 2014-10-07

Byłe wojskowe lotnisko zapasowe Kąkolewo.

Współrzędne geograficzne: 52.235N 16.241E. Elewacja 90 m.

MiG-21 PF nb 2009. 2009 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
MiG-21 PF nb 2009. 2009 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

Lotnisko Kąkolewo na mapie Polski. 2014 rok. Praca Karol Placha Hetman
Lotnisko Kąkolewo na mapie Polski. 2014 rok. Praca Karol Placha Hetman

Miejscowość Kąkolewo.

Miejscowość Kąkolewo to miejscowość w Rzeczypospolitej Polskiej położona w Województwie Wielkopolskim, w Powiecie Grodziskim, w Gminie Grodzisk Wielkopolski. Z Kąkolewa do Grodziska Wielkopolskiego jest zaledwie 5 km. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1415 roku, kiedy miejscowość określono jako Kankolewo. Prawa osady Olęderskiej przyznano przywilejem z dnia 10 października 1720 roku. Około 1880 roku, wzniesiono tutaj murowany kościół ewangelicki, w stylu neogotyckim. Od 1945 roku, kościół stał się Kościołem Katolickim, pod wezwaniem Niepokalanego Serca Maryi. Jednak parafię utworzono tutaj dopiero w 1974 roku. Wewnątrz świątyni znajduje się polichromia wykonana przez artystę malarza Witolda Siwińskiego w 1963 roku. W okresie 1975 - 1998, Kąkolewo administracyjnie leżało w Województwie Poznańskim. Oprócz świątyni, atrakcją miejscowości jest lipa rosnąca przy kościele, której obwód liczy 4 m. Tutejsi mieszkańcy trudnili się rolnictwem. Nieco lepiej żyło się tutaj, w czasach funkcjonowania wojskowego lotniska. Obecnie (2014 rok), Kąkolewo położone z dala od szlaków komunikacyjnych jest osadą ubogą i zamierającą. Trudno tutaj nawet przyciągnąć letników, mimo, iż odległość od centrum Poznania to zaledwie 55 km.

Lotnisko Kąkolewo.

Współrzędne geograficzne lotniska: 52°14′04″N 16°14′39″E / 52.235N 16.241E. Droga startowa zlokalizowana na kierunku 10/28 (106/286). Elewacja lotniska; 90 m (300 ft).

Lotnisko Kąkolewo to typowe lotnisku okresu zimnej wojny, które powstało po wybuchu wojny w Korei. Obecnie trudno dokładnie jest określić rok powstania lotniska. Czas ten szacuje się na okres 1955 - 1957. Lotnisko zostało zbudowane, jako typowe dla użytku lotnictwa myśliwskiego. Od razu lotnisko zostało przeznaczone na funkcje zapasowego lotniska dla 62. PLM z Krzesin. Dojazd do lotniska zapewniała asfaltowa droga z samego Grodziska Wielkopolskiego. Do samej wsi Kąkolewo droga była brukowana. Trzeba przyznać, iż lokalizacja, jako lotniska wojskowego jest bardzo dobra. Pod obiekt przeznaczono użytki rolne i część lasów. Od strony południowej, pas szerokości 100 m obsadzono drzewami. Na polu wzlotów zbudowano utwardzoną RWY, o nawierzchni betonowej. Pierwotnie RWY miała wymiary 2 000 m x 30 m. Po wprowadzeniu na wyposażenie Polskiego Lotnictwa Wojskowego myśliwców MiG-21 droga startowa została wydłużona o 250 m, w kierunku zachodnim i cały okres miała wymiary 2 250 m x 30 m. Po północnej stronie pola wzlotów umieszczono główną drogę kołowania z trzema łącznikami. Zbudowano także PPS; zachodnią i wschodnią. Co pewien czas (6-9 lat) remontowano nawierzchnię RWY i DK. Ostatnie remonty wykonano kładąc nawierzchnię asfaltową.

Niemal cały czas, na lotnisku był rozwinięty punk LSR, a na kierunku wschodnim radiolatarnia bliższa (około 1 000 m) i dalsza (około 5 000 m, już w samym Grodzisku Wielkopolskim). Oba kierunki podejścia do lądowania wspierały reflektory APM. Do oświetlenia RWY i DK używano rozwijanych zestawów Łucz.

Zaplecze lotniska zlokalizowano w lesie, pomiędzy centrum miejscowości Kąkolewo, a polem wzlotów. Tutaj, w 60-latach zbudowano dwukondygnacyjny koszarowiec, który zajmowali żołnierze. Po przebazowaniu 62. Pułku, w koszarowcu byli zakwaterowani piloci. Żołnierze służby zasadniczej mieszkali w namiotach. Inni oficerowie mieszkali na prywatnych stacjach. Wojsko wynajmowało całe domy mieszkalne dla kadry oficerskiej. Kiedy na lotnisku nie bazował 62. Pułk, koszarowiec zajmowali żołnierze obsługi lotniska. W koszarowcu, na parterze była kuchnia, stołówka, sanitariaty, wartownia, pokój dowódcy i szefa, dyżurka, kancelaria. Na I piętrze; toalety i łazienki, magazyn broni, magazyn szefa kompani, pokój dla kadry od środków technicznych (radary), sale żołnierskie, świetlica.

Lotnisko zapasowe Kąkolewo, koszarowiec. 1974 rok. Zdjęcie Wojciech Zieliński
Lotnisko zapasowe Kąkolewo, koszarowiec. 1974 rok. Zdjęcie Wojciech Zieliński

Budynek, który podczas przebazowania 62. Pułku służył jako stołówka i kasyno. Zwykle stał pusty. 1974 rok. Zdjęcie Wojciech Zieliński
Budynek, który podczas przebazowania 62. Pułku służył jako stołówka i kasyno. Zwykle stał pusty. 1974 rok. Zdjęcie Wojciech Zieliński

Podczas przebazowania dyżurkę zajmował oficer dyżurny z pomocnikiem. Normalnie żołnierz dyżurny z pomocnikiem i telefonista. Połączenie z obiektami odbywało się za pomocą centralki telefonicznej. Na obiektach były telefony polowe. Punkty reflektorów APM również miały telefony polowe. Na lotniskach na odpowiednich stanowiskach dla APM były umiejscowione studzienki łączności do podłączania telefonów polowych. Była podziemna sieć przewodów telefonicznych. Po przyjeździe na stanowisko żołnierz meldował przez telefon o gotowości do uruchomienia reflektora APM lub innego sprzętu radiolokacyjnego.

APM 90. Lotnisko Kąkolewo 1974 rok. Zdjęcie Wojciech Zieliński
APM 90. Lotnisko Kąkolewo 1974 rok. Zdjęcie Wojciech Zieliński

Był także ogrodzony park samochodowy, ale bez stałych garaży lub wiat. Wszystkie samochody stały pod chmurką. Przez cały okres funkcjonowania lotniska, stałą służbę pełniło tutaj 30-35 żołnierzy. Głównie żołnierze służby zasadniczej. Wyjazdy do Kąkolewa dla żołnierzy służby zasadniczej były na okres dwóch miesięcy. Bez przepustek i mundurów wyjściowych. Żołnierze zawodowi wyjeżdżali do Kąkolewa na okres jednego miesiąca. Podobnie było na innych lotniskach zapasowych pozostałych pułków. Z rozrywek, w wolnym czasie, bywało objazdowe kino, telewizor w świetlicy, szachy, warcaby i lewizny na wiejskiej zabawie.

Pomimo, iż lotnisko było zapasowym dla 62. PLM, zabezpieczało także działanie innych jednostek lotniczych, między innymi dla pułków z Wrocławia i Sochaczewa.

Antena radaru. Lotnisko Kąkolewo 1974 rok. Zdjęcie Wojciech Zieliński
Antena radaru. Lotnisko Kąkolewo 1974 rok. Zdjęcie Wojciech Zieliński

Radar RSP-7T. Lotnisko Kąkolewo 1974 rok. Zdjęcie Wojciech Zieliński
Radar RSP-7T. Lotnisko Kąkolewo 1974 rok. Zdjęcie Wojciech Zieliński

Opis zdjęcia: Lotnisko Kąkolewo. System Ślepego Lądowania RSP-7T, złożony ze stacji radiolokacyjnej kontroli obszaru lotniska (na przyczepie) i systemu podejścia do lądowania (na samochodzie).

Około 1995 roku, Wojsko Polskie przestało wykorzystywać lotnisko Kąkolewo i stopniowo się z niego wycofywało. W nowym wieku, na polu wzlotów urządzono pola uprawne. W ostatnich latach lotnisko stało się miejscem mniej lub bardziej legalnych wyścigów samochodowych i motocyklowych. W 2008 roku, podczas jednej z takich imprez doszło do tragedii. W wypadku na miejscu zginęli dwaj motocykliści.

DOL Granowo - drogowy odcinek lotniskowy.

Uzupełnieniem lotniska Kąkolewo jest DOL Granowo. Miejscowość Granowo położona jest na wschód od Grodziska Wielkopolskiego. Przez nią przebiega Droga Krajowa Nr 32. I właśnie, około 2 500 m odcinek tej drogi był wykorzystywany jako DOL. Obecnie (2014 rok) nieliczni jadąc drogą DK Nr 32 wiedzą, że tutaj był DOL. Inni się dziwią – Dlaczego w jednym kierunku są dwa pasy ruchu, a w przeciwnym tylko jeden? Na wschodnim krańcu, po PPS pozostał parking. Na zachodnim krańcu jest również parking i stacja paliw.

Opracował Karol Placha Hetman