Warszawa 2023-03-28
Bombowiec międzykontynentalny Boeing B-52.
Amerykański samolot bombowy Boeing B-52 to samolot starszej generacji, który jednak dzięki swojej trwałej konstrukcji, udźwigowi uzbrojenia i zasięgowi, stanowi nadal liczącą się siłą uderzeniową USAF. Od chwili wstąpienia Rzeczypospolitej Polski do NATO, w dniu 12 marca 1999 roku, samoloty B-52 pełnią ważną rolę odstraszania bandyckich działań państwa moskiewskiego.
Prace nad przyszłym bombowcem B-52, firma Boeing rozpoczęła już w 1946 roku. Samolot był rozwijany pod oznaczeniem firmowym Model 426. Początkowo konstruktorzy planowali powielić koncepcje bombowca B-29. Nowy samolot planowano zbudować z prostymi skrzydłami, wyposażony w 6 silników turbośmigłowych. W kolejnych latach, projekt uległ stopniowej przemianie. Ostatecznie zastosowano skrzydła skośne, o kącie skosu 35 stopni. Sprawa napędu rozstrzygnęła się w momencie opracowania udanych silników turboodrzutowych J-57 firmy Pratt-Whitney.
Należy wspomnieć, że równolegle w firmie Convair opracowywano konkurencyjny bombowiec YB-60, który bazował na konstrukcji B-36, ale podobnie jak B-52 został wyposażony w skośne płaty i 8 silników turboodrzutowych.
Ostatecznie podpisano kontrakt na budowę prototypu XB-52, oznaczonego przez firmę Boeing Model 464-67. Prototyp napędzało 8 silników Pratt-Whitney YJ57-P-3 o ciągu 8 x 38,71 kN. Załogę samolotu stanowiło 5 lotników; 2 pilotów, 1 strzelec w tylnej wieżyczce, 2 operatorów w kokpicie pod kabiną pilotów. W nocy 29 listopada 1951 roku, prototyp wyholowano z hali montażowej i umieszczono w hangarze. Próby lotniskowe trwały 10 miesięcy. W tym czasie, zbudowano drugi prototyp oznaczony YB-52 i on jako pierwszy egzemplarz oblatano w dniu 15 kwietnia 1952 roku. Po serii prób w locie zdecydowano, o podjęciu produkcji seryjnej. Samolot został nazwany Boeing B-52 Stratofortress. W lutym 1955 roku, samolot wprowadzono do uzbrojenia USAF. Produkcję zakończono w 1962 roku, po zbudowaniu 744 egzemplarzy. Obecnie (2023 rok) firma Boeing nadal zapewnia wsparcie i modernizację samolotów. Eksploatacja samolotów B-52 jest planowana nawet do 2050 roku. W 2020 roku, w służbie USAF znajdowało się 76 samolotów B-52. Do tej liczby trzeba doliczyć samoloty, które są w długim przechowywaniu w bazie Davis-Monthan AFB Boneyard.
Samolotom B-52 sprzyjało i sprzyja szczęście. Bombowce Convair B-58 Hustler nie przetrwały w linii nawet 10 lat. Bombowce North American XB-70 Valkyrie nie weszły do eksploatacji. Bombowce Rockwell B-1 Lancer oraz Northrop Grumman B-2 Spirit, weszły do służby w niewielkiej ilości.
Wersje Boeing B-52:
B-52A – 3 egzemplarze. Pierwszy zbudowany 18.03.1954 roku, a oblatano 5.08.1954 roku. Napęd J57-P-9W. Max masa startowa 176 900 kg. Kabina pilotów już tradycyjna - układ tandem. Samoloty te przebudowano na NB-52A, jako nosiciel rakietoplanów, głównie X-15.
B-52B – 33 egzemplarzy. Pierwszy lot 25.01.1955 roku. Mocniejsze silniki –19W, -29W, -29WA. Masa max 204 120 kg. W styczniu 1957 roku, 3 maszyny wykonały przelot dookoła świata, ze średnią prędkością 837 km/h, pobierając paliwo w powietrzu.
RB-52B – 27 egzemplarzy. Samoloty rozpoznawcze.
B-52C – 35 egzemplarzy. Oblot 9.03.1956 roku. Silniki –29W.
B-52D – 170 egzemplarzy z czego 69 egzemplarzy zbudowano w Wichita w stanie Kansas. Oblatany 14.05.1956 roku.
B-52E – 42 egzemplarzy zbudowano w Seattle i 58 egzemplarzy w Wichita. Oblot 3.10.1957 roku.
B-52F – 44 egzemplarzy Seattle i 45 egzemplarzy Wichita. Oblot 6.05.1958 roku. Silniki –43W.
B-52G – 196 egzemplarzy Wichita. Zmieniono statecznik pionowy, zwiększono pojemność zbiorników paliwowych.
B-52H – Najbardziej zmodernizowana wersja. Oblot 30.09.1960 roku. Silniki dwuprzepływowe TF33-P-3 o ciągu 8 x 75,6 kN. W ogonie zamiast karabinów działko 6-lufowe. Zbudowano 102 egzemplarzy.
Produkcję B-52 zakończono 22.06.1962 roku, po zbudowaniu 744 egzemplarzy. Wersje D, E, F, zastosowano bojowo w Wietnamie.
Konstrukcja B-52.
Załoga: 5 (pilot - kapitan, drugi pilot, oficer systemów uzbrojenia, nawigator, oficer walki elektronicznej). B-52 to jest ciężki międzykontynentalny bombowiec. Górnopłat.
Skrzydła o skosie 35 stopni, ujemnym wznosie 3 stopnie, wydłużeniu 8,5, wielodźwigarowe. Zastosowany profil przy kadłubie NACA 63A219.3, na końcu NACA 65A209.5. Pojemność paliwa: 47 975 galonów amerykańskich (39 948 galonów IMP; 181 610 l).
Kadłub samolotu o przekroju owalnym. Kabina ciśnieniowa dwupokładowa. Lotnicy siedzą w fotelach katapultowanych na górnym pokładzie w górę, na dolnym w dół. Wchodzą przez dolny właz z drabinką. Na górnym pokładzie siedzą dwaj piloci i w starszych wersjach radiooperator. Na dolnym; nawigator, operator radaru, operator elektroniki i w wersji –G, -H, strzelec pokładowy. Na końcu kadłuba samolotu jest zasobnik ze spadochronem hamującym o średnicy 14,6 m.
Usterzenie klasyczne mocowane do kadłuba. Usterzenie pionowe o kącie natarcia 40 stopni.
Podwozie typu rowerowego, zestawione z 4 identycznych zespołów. Każdy zespół składa się z goleni i dwóch kół na jednej osi. Tworzą one parę przednią i tylną. W tych zestawach, jedno podwozie chowane jest do przodu drugie do tyłu. Przedni zespół jest sterowany, a na dodatek przed lądowaniem po wysunięciu kół można je wszystkie przestawić o odpowiedni kąt ( do 20 stopni ), celem zapobieżenia znoszeniu przez boczny wiatr. Podwozie pomocnicze to pojedyncze kółka na pół-widelcu i długiej goleni chowane wzdłuż skrzydła, w kierunku kadłuba.
Początkowo samolot B-52 był wyposażony w kokpit w którym piloci siedzieli jeden za drugim. W trakcie produkcji zmienił się kształt usterzenia pionowego.
Zespół napędowy: 8 turbowentylatorów Pratt & Whitney TF33-P-3/103, ciąg 8 x 17 000 funtów siły (8 x 76 kN).
Uzbrojenie strzeleckie 1 × 20 mm (0,787 cala) armata M61 Vulcan, pierwotnie zamontowana w zdalnie sterowanej tylnej wieży modelu H, usunięta w 1991 roku, ze wszystkich operacyjnych samolotów. Uzbrojenie bombowe około 70 000 funtów (32 000 kg) w układzie mieszanym: bomby, miny, pociski.
Wyposażenie: Elektrooptyczny system podglądu, który wykorzystuje krzemek platyny skierowany do przodu na podczerwień i czujniki telewizyjne o wysokiej rozdzielczości, o niskim poziomie oświetlenia. System celowniczy LITENING oraz system celowniczy SNAJPER. Komputer pokładowy typu IBM AP-101.
Dane T-T B-52 A:
Rozpiętość 56,39 m. Długość 48,03 m. Wysokość 14,75 m. Masa własna 90 000 kg. Masa maksymalna 176 900 kg. Prędkość maksymalna 957 km/h. Prędkość przelotowa 819 km/h. Pułap 16 765 m.
Dane T-T B-52 G:
Rozpiętość 56,39 m (185 stóp 0 cali). Długość 48,50 m (159 stóp 4 cale). Wysokość 12,40 m (0 stóp 8 cali). Powierzchnia skrzydeł 4000 stóp kwadratowych (370 m2). Masa własna 83 250 kg (185 000 funtów). Masa maksymalna 221 323 kg (488 000 funtów). Prędkość maksymalna 957 km/h. Prędkość maksymalna 650 mph (1050 km/h, 560 węzłów). Prędkość przelotowa 509 mil na godzinę (819 km/h, 442 węzłów). Pułap 16 765 m. Zasięg 14 200 km, bez tankowania w powietrzu. Zasięg bojowy 8800 mil (14200 km, 7600 mil morskich). Zasięg przebazowania 10 145 mil (16 327 km, 8816 mil morskich).
Opracował Karol Placha Hetman