Kraków 2008-02-12
1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa”
1943r. – 2000r.
Historia, Wstęp.
1 PLM był jednym z najważniejszych pułków lotnictwa myśliwskiego w Polsce, w drugiej połowie XX wieku. Właściwa jego historia rozpoczęła się w 1943 roku, ale pułk był spadkobiercą kilku jednostek z okresu II Rzeczypospolitej i II wojny światowej. I tak;
7 Eskadra Myśliwska im. Tadeusza Kościuszki została sformowana 21.12.1918 roku, i wywodzi się z III Eskadry Lotniczej. Powstała na lotnisku Rakowice koło Krakowa (obecnie Czyżyny dzielnica Krakowa), a następnie została przebazowana w rejon Lwowa, aby pomóc w walkach z Ukraińcami. Nazwa „kościuszkowska” została nadana Eskadrze przez Amerykanów, którzy przybywali do Europy, aby walczyć po stronie Polaków, a logo nawiązywało do tradycji polskich i amerykańskich. W tym czasie 7 Eskadra Myśliwska używała następujących maszyn: Fokker E.V 185/18, Ansaldo A.1 Balilla, Albatros D.III(OEF), SPAD – 7.
19 Eskadra Myśliwska przybyła do Polski w kwietniu 1919 roku, wraz z przybyciem gen. Józefa Hallera. Jednym z jej pilotów był ppor. Pil. Stefan Pawlikowski (późniejszy patron 1 PLM „Warszawa”). Samolot używane przez 19 Eskadrę Myśliwską: Sopwitch Dolphin 21.09.
W dniu 19.05.1921 roku, utworzono 1 Pułk Lotniczy, do którego wcielono 7 i 19 Eskadry Myśliwskie i przemianowano na 111 Eskadrę Myśliwską i 113 Eskadrę Myśliwców Nocnych. Samoloty używane przez 111 i 113 Eskadrę: PZL P-7a, PZL P-11.
Wojna obronna 1939 roku, spowodowała rozpad związków taktycznych, ale nie koniec walki Polskich pilotów. W maju 1940 roku, w Lyonie sformowano I/145 Dywizjon Myśliwski - Warszawski, którego piloci w większości pochodzili z 1 Pułku Lotniczego. W czerwcu 1940 roku, pilotów ewakuowano do Wielkiej Brytanii. Samoloty używane przez I/145 Dywizjon Myśliwski: Caudron Renault CR.714.
W sierpniu 1940 roku, sformowano w Wielkiej Brytanii 303 Dywizjon Myśliwski im. Tadeusza Kościuszki, który przejął godło 111 Eskadry Myśliwskiej, a jego piloci pochodzili głównie z tej eskadry. W lutym 1941 roku, w Anglii sformowano 316 Dywizjon Warszawski, którego piloci stanowili personel byłej 113 Eskadry Myśliwskiej. 316 Dywizjon wyróżnił się m.in. strącaniem pocisków V-2 podważając ich skrzydła skrzydłami samolotów i wytrącając z kursu. Samoloty używane przez Dywizjony 303 i 316: Hawker Hurricane, North American P-51 Mustang, Supermarine Spitfire.
Korzenie radzieckie.
W dniu 7.07.1943 roku, w Grigoriewskoje utworzono 1 Samodzielną Eskadrę Lotnictwa Myśliwskiego. Została ona zorganizowana przy boku 1 Dywizji Piechoty imieniem Tadeusza Kościuszki i dała początek Polskiemu Lotnictwu Wojskowemu organizowanemu na terenie CCCP. Po paru tygodniach Eskadra została przekształcona w 1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego. W dniu 6.10.1943 roku, nadano Pułkowi nazwę „Warszawa”. Do kwietnia 1944 roku, wykonywano tylko loty szkolne i szkolno-bojowe. Dopiero 9.04.1944 roku, Pułk stał się pułkiem bojowym. W dniu 30.08.1944 roku, 1 PLM „Warszawa”, razem z 2 PNB (pułk nocnych bombowców) „Kraków” i 3 Pułku Lotnictwa Szturmowego, który w stu procentach był radziecki, utworzyły 4 Pomorską Mieszaną Dywizję Lotniczą. W dniu 31.10.1944 roku, powstało Dowództwo Lotnictwa Wojska Polskiego, na czele którego stanął radziecki generał Wiktor Połonin.
W czerwcu 1944 roku, Pułk przebazowano w okolice Kijowa. W dniu 23.08.1944 roku, jednostka wykonała pierwsze zadanie bojowe. Ugrupowanie złożone z pary samolotów szturmowych Ił-2 z 611 PLSz osłaniał klucz samolotów myśliwskich z 1 PLM razem z parą radzieckich myśliwców z 233 PLM. Jak wynikało z raportów, zniszczono kilkanaście pojazdów mechanicznych nieprzyjaciela. Dzień ten w PRL stał się Świętem Polskiego Lotnictwa. Podczas prowadzonej ofensywy styczniowej w dniach 16-22.01.1945 roku, 1 PLM wykonał 221 lotów bojowych w czasie 215 godzin. W dniu 22.01.1945 roku, Pułk został przebazowany na lotnisko w Sannikach. W lutym 1945 roku, Pułk został przeniesiony na lotnisko w Bydgoszczy, aby wziąć udział w walkach o Wał Pomorski. Miesiąc później (marzec 1945 rok) Pułk operował już z Mirosława. Loty bojowe polegały głównie na osłonie lotnictwa szturmowego (Jak-9 M), patrolowaniu, rozpoznawaniu (Jak-9 D) i swobodnemu polowaniu na nieliczne już myśliwce wroga. Zdarzały się także ataki na cele naziemne (Jak-9 T). W kampanii Pomorskiej w dniach od 2.02. do 13.04.1945 roku, 1 PLM wykonał 213 lotów bojowych w czasie 276 godzin. Stoczono 8 walk powietrznych i przeprowadzono 121 ataków na cele naziemne. Stracono 4 pilotów i 4 samoloty. Następnie, aby móc wziąć udział w operacji berlińskiej, Pułk przeniesiono na lotnisko Baranówka a potem Lauenberg (w dniu 12.04.1945 roku) i Mohtlow, gdzie Pułk zakończył swoje działania bojowe. W walkach o zdobycie Berlina, 1 PLM zestrzelił 8 wrogich samolotów. Bilans 9 miesięcy walk ( 23.08.1944r. – 6.05.1945r. ) dla 1 PLM to; 1 401 loty bojowe, w czasie 1 393 godzin, stoczono 56 walk powietrznych, zestrzelono 9 samolotów ( 8 Fw 190, 1 Bf 109 ), na ziemi zniszczono 10 baterii plot, 1 moździerz 611 mm, 60 samochodów, 10 parowozów, 3 pociągi, 1 samolot Ju 52 na ziemi. Pułk utracił; 15 osób, w tym mjr Tadeusz Wicherkiewicz, wziętego do niewoli, stracono 5 Jak-1 i 7 Jak-9.
Okres pokoju. 1945-1950 rok.
Za udział w walkach przeciw armii niemieckiej 1 PLM „Warszawa” otrzymał Order Virtuti Militari V Klasy.
W dniu zakończenia II wojny światowej, Pułk otrzymał (jak wszystkie Polskie jednostki utworzone na terenie CCCP) rozkaz powrotu do Polski. Przebazowanie zakończono w dniu 10.05.1945 roku. Pułk stacjonował w Bydgoszczy i oczekiwał na przydzielenie nowych zadań na czas pokoju. Zmniejszono skład osobowy i ograniczono liczbę lotów szkolnych.
W dniu 24.01.1946 roku, doszło do zatwierdzenia nowej organizacji Polskiego Lotnictwa Wojskowego. Rozkazem Naczelnego Dowódcy WP powstały nowe związki taktyczne. Między innymi 1 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego ze składem; 1 PLM „Warszawa”, 2 PLM ( poprzedni 10 PLM ), 3 PLM ( poprzedni 11 PLM ). Pułki planowano ulokować odpowiednio w Warszawie, Krakowie i Poznaniu lub Wrocławiu. Dla 1 PLM wybudowano nowoczesne lotnisko Bemowo. Zanim jednak lotnisko Bemowo zostało oddane do użytku 1 PLM przebazowano do Modlina, gdzie kontynuowano szkolenie na samolotach tłokowych Jak-9.
Wprowadzenie na uzbrojenie samolotów myśliwskich z napędem odrzutowym (prawidłowo turboodrzutowym) było już tylko kwestią czasu. Mało tego, Polski przemysł lotniczy przygotowywał się do rozpoczęcia produkcji licencyjnej najpierw Jak-17, jako G-1, następnie Jak-23, jako G-3. Przygotowania do produkcji seryjnej tego ostatniego były już daleko zaawansowanie.
W Polskim Lotnictwie Wojskowym pojawiły się pierwsze samoloty odrzutowe typu Jak-17 / Jak-17 W, w liczbie kilku sztuk i nie stanowiły dużej wartości militarnej. Na dodatek pilotowali je radzieccy oficerowie. Nowych samolotów potrzeba było co najmniej 100 sztuk.
Wraz z wprowadzeniem pierwszych egzemplarzy samolotów turboodrzutowych, przystąpiono do formowania nowych struktur Wojsk Lotniczych. Zgodnie z planem, w dniu 28.04.1950 roku, rozpoczęto organizować dowództwo i sztab 5 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego, na podstawie Rozkazu MON Nr 037/org. Nowa jednostka organizacyjna była sformowana na bazie kadry wydzielonej z dowództw i sztabów Wojsk Lotniczych i 1 PLM. Tutaj drobna uwaga – W tym czasie pułki nazywano; myśliwski pułk lotniczy, czyli 1 MPL. W skład 5 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego podporządkowano tymczasowo; 1 PLM Warszawa, który w tym czasie został przeniesiony z Bydgoszczy do Modlina, 2 PLM, który w tym czasie już stacjonował w Krakowie-Czyżynach, 3 PLM, który stacjonował w Gdyni-Babie Doły. Uprzedzając nieco fakty napiszemy, że w tym czasie w 5 DLM już organizacyjnie przygotowywano do formowania pozostałych Pułków dla Dywizji; 13 PLM i 31 PLM.
Lotnisko Bemowo.
Lotnisko nosi dwie równorzędne nazwy; Bemowo lub Babice. Lotnisko zostało oddane do eksploatacji w styczniu 1951 roku. Budowa trwała kilka lat i była prowadzona z dużym, jak na owe czasy rozmachem. Przy jego budowie pracowali jeńcy niemieccy, których doprowadzano z pobliskiego obozu na Grotach. Lotnisko zostało zbudowane z dwom krzyżującymi się pasami startowymi, o długości 1 500 m. Główny pas miał bardzo dużą szerokość, która wynosiła 90 m. Ma orientacje 10/28. Współrzędne 52,16 N 20,54 E. Wysokość lotniska 107 m npm. Drugi pas był wykorzystywany w minimalnym stopniu. Oba pasy posiadają nawierzchnię betonową. Lotnisko miało pełne zaplecze i nigdy niedokończoną infrastrukturę. Na jego terenie wybudowano trzy duże hangary.
Lotnisko służyło głównie armii czerwonej, ale także przez całe półwiecze było obiektem służącym wielu rodzajom lotnictwa, od wojskowego poprzez sanitarne, aeroklubowe, a nawet organizowano na nim imprezy motorowe. Z wojskowego punktu widzenia bardzo szybko okazało się, że umiejscowiono jest zbyt blisko centrum Warszawy. Zaledwie 10 km.
W 2000 roku, lotnisko posiadało już jeden pas betonowy, o wymiarach 1 050 m x 90 m i równoległy pas trawiasty dla lekkich samolotów.
Lotnisko Bemowo zostało potraktowane jako główna baza 5 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego i podległych jej jednostek, z których planowano zorganizować i stworzyć system OPL dla Warszawy.
Wraz z otrzymaniem wystarczającego wyposażenia, na Bemowo przebazowano dowództwo i sztab 5 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego oraz 1 PLM z Modlina, który został przebazowany w dniach 2-5.01.1951 roku. Dowódcą 5 DLM był wówczas radziecki generał Grigorij Piatakow, a dowódcą 1 PLM ppłk Aleksander Bystrow, także rosjanin. Obie jednostki umieszczono we wschodniej części lotniska, w rejonie fortu Bema. Budujący się kompleks koszarowy po stronie formującej się WAT nie był jeszcze oddany do użytku.
Pułk miał w tym czasie na stanie nowe samoloty Jak-9 P i kilka starszych egzemplarzy szkolnych Jak-9 W. Lecz już w kwietniu 1950 roku, dotarły do Polski pierwsze trzy egzemplarze wersji szkolnej Jak-17 W. Samoloty te, tak jak poprzednie, dotarły do Polski transportem kolejowym. Lecz nie do Radomia tylko od razu na lotnisko Bemowo. Zostały złożone w hangarze nr 3. Egzemplarze te były wyprodukowane w 1948 roku. I pochodziły z jednostki radzieckiej. Posiadały nr 3120008 nb 4, nr 3120127 nb 7, nr 3120145 nb ?. Samoloty te po oblocie zostały przekazane na stan 1 PLM.
Jednocześnie z nowymi samolotami, zgodnie z rozkazem MON z dnia 18.12.1950 roku, dotyczącym umundurowania żołnierzy, Dowództwo Wojsk Lotniczych opracowało i wprowadziło do użytku dla personelu latającego nowy wzór umundurowania specjalnego. Każdy pilot latający na samolotach odrzutowych otrzymał kurtkę, spodnie i buty wykonane ze skóry. Ubiór ten znacznie odróżniał pilotów, którzy wyglądali bardzo elegancko, na tle innych, ubranych w ubrania drelichowe. Takie dowartościowanie czyniło z pilotów elitę. Dodatkowo ich codzienna dieta żywieniowa była znacząco wyższa od pozostałych żołnierzy.
Wybuch wojny w Korei w dniu 25.06.1950 roku, zmusił Moskwę do przyspieszenia procesu unowocześniania armii państw satelickich. W wyniku podjętych decyzji już w styczniu 1951 roku, na lotnisko w Bemowie zaczęły przybywać pierwsze transporty z samolotami Jak-23. Pierwszy taki transport dotarł na bocznicę kolejową w Bemowie w dniu 6.01.1951 roku. Ładunek bardzo szybko umieszczono w hangarze Nr 3 i dodatkowo ogrodzono i obstawiono wartą.
Razem z nowymi samolotami na Bemowie w 1 PLM zameldowali się piloci-instruktorzy radzieccy; mjr Sapiecha, porucznik Łochow, porucznik Mareszkin, porucznik Wołkowski. Zadaniem ich był przeszkolenie Polskich pilotów będących już po pierwszych lotach na samolotach odrzutowych na typ Jak-23. Wobec szybkich zmian Dowództwo WL zorganizowało drugą grupę Polskich pilotów na wstępne przeszkolenie na samolotach Jak-17 W w radzieckiej bazie w Brzegu na terenie Polski. Tym razem grupa liczyła 15 pilotów i kilku techników.
Tymczasem grupa techniczna montowała kolejne samoloty Jak-23 i sukcesywnie je oblatywała przed przekazaniem do użytku w 1 PLM. Z początkiem kwietnia 1951 roku, do Warszawy powrócili piloci i technicy z Brzegu. Pilotów tych włączono do szkolenia na samolotach Jak-23. W grupie tej znaleźli się między innymi; ponownie ppłk Wasyl Gaszyn oraz kpt. S Więcek, kpt. M. Bajczykow, kpt. Tadeusz Krepski, kpt. E. Pniewski, kpt. Stanisław Tanana, ppor. W. Iwoń, ppor. B. Somolik. Do grupy szkolących dołączyli jeszcze; ppor. A Dobrzeniecki, ppor. S. Płoszański i ppor. Władysław Hermaszewski. Równolegle intensywnie szkolono personel techniczny 1 PLM.
Dzień 20.03.1951 roku, stał się znamienny dla 1 PLM, gdyż w tym dniu został odczytany rozkaz specjalny dowódcy pułku, o przejściu w szkoleniu lotniczym z samolotów tłokowych na samoloty odrzutowe. W tym czasie pułk miał na stanie; 16 Jak-23, 3 Jak-11, 6 Jak-9 P, 1 Jak-9 M, 3 Po-2. Jednak już w następnym miesiącu pułk posiadał 30 nowych Jak-23 oraz 3 Jak-17 W.
W tym czasie na lotnisko Bemowo przybyła grupa pilotów z 2 PLM, która rozpoczęła przeszkalanie na samoloty odrzutowe. Szkolenie lotnicze 2 PLM rozpoczął w dniu 9.05.1951 roku. Aby szkolenie przebiegało sprawnie z 1 PLM przekazano do 2 PLM jeden Jak-17 W nr 3120145, a w połowie maja 1951 roku, kolejny Jak-17 W nr 3120124.
Na kilkanaście dni przed planowana defiladą 22 Lipca, w dniu 19.07.1951 roku, na Bemowie wylądowało 5 najnowszych samolotów MiG-15. przyprowadzili je piloci radzieccy z lotniska na terenie NRD w pobliżu Berlina. Samoloty były wyprodukowane jesienią 1949 roku i miały numery nr 0227, 0231, 0234, 0 236, 0249. Nieco później przyleciały cztery szkolno-bojowe UTI MiG-15 nr 104-11, 104-23, 104-24, 104-25.
Pierwszy publiczny pokaz. 22.07.1951 rok.
W czerwcu 1951 roku, piloci z 1 PLM przeszkoleni w lotach na Jak-23 rozpoczęli cykl treningów do mającej się odbyć w dniu 22.07.1951 roku, defilady. Miała to być pierwsza publiczna prezentacja myśliwca Jak-23. Zamierzano pokazać przelot 15 maszyn w kolumnie pięciu trójek.
W przeddzień defilady, po odbytym treningu i odtworzeniu gotowości bojowej samolotów, zapadła decyzja o zaplombowaniu zbiorników rozchodowych we wszystkich ( 15 ) samolotach Jak-23 biorących udział w defiladzie. W tym celu technikom polecono założyć plomby na gardzielach wlewowych. Ponieważ nie było tam żadnych otworów lub innych mocowań, aby przewlec drucik, polecono technikom wywiercić otwory na korku i gardzieli. Jeden z techników kapral Wiatrowski obsługujący samolot ppor. J. Radonia uczynił to nieprawidłowo, czego efektem było uszkodzenie zbiornika. Przez nieuwagę wiertło ześlizgnęło się niżej i powstał otwór w zbiorniku. Wybuchła wielka afera. Powołano komisję, były przesłuchiwania i meldunki. Zorganizowano ekipę złożoną z najlepszych specjalistów, która miała naprawić uszkodzenie. Po całonocnej pracy usterkę naprawiono, samolot zmontowano i poddano kilku naziemnym próbom. Nie była to jedyna niespodziewana sytuacja związana z tą pierwszą defiladą samolotów Jak-23.
W dniu 22.07.1951 roku, od samego rana wahały się losy powietrznej defilady z powodu niestabilnej pogody. Jednak w miarę zbliżania się godziny startu pogoda się nieco poprawiła i podjęto decyzję o rozpoczęciu lotów. Przelot samolotów miał się odbyć w ugrupowaniu kolumn różnych rodzajów lotnictwa nad Placem Bankowym, który komuniści przemianowali na Plac Feliksa Dzierżyńskiego. Ugrupowanie lotnictwa myśliwskiego na nowych samolotach Jak-23 miało lecieć jako ostatnie i stanowić najmocniejszy akcent całego przelotu. Prowadzącym kolumny trójek był dowódca 1 PLM ppłk Bystrow. Już podczas dolotu do granic miasta okazało się, że dokonano niewłaściwych obliczeń nawigacyjnych lub prowadzący pomylił się i nie utrzymał nakazanych reżimów pilotażowych, w wyniku czego grupa samolotów turboodrzutowych ( odrzutowych ) lecąca z prędkością około 500 km/h dogoniła samoloty szturmowe Ił-10. Należało szybko wykonać manewr, aby uratować sytuację. Bystrow, po uprzedzeniu obniżył lot swojej trójki o 100 metrów. Za nim podobny manewr wykonały wszystkie pozostałe samoloty Jak-23. W wyniku tego samoloty odrzutowe doszły samoloty szturmowe dokładnie nad Placem lecz lecąc o 100 metrów niżej. Wszyscy widzowie byli przekonani, że był to efekt zamierzony. Wszystko skończyło się dobrze i samoloty powróciły na lotnisko w Bemowie bez przygód.
Podczas tej defilady w powietrzu pokazano także po raz pierwszy w Polsce myśliwce MiG-15. Samoloty te pilotowali piloci radzieccy. Ocenia się, że defiladę oglądało około 200 000 widzów.
Pokaz z okazji Święta Lotnictwa. 26.08.1951 roku.
Z okazji święta lotnictwa w dniu 26.08.1951 roku, po raz pierwszy pokazano dokładniej samolot Jak-23 publicznie. Pokaz zorganizowano nad lotniskiem Okęcie. Wśród zademonstrowanych samolotów przeleciał wówczas szyk Jak-23, a na zakończenie pokazów mjr Stanisław Tanana, mjr Stanisław Więcek i kpt. Kazimierz Tanana wykonali zespołowo pokaz wyższego pilotażu na tych samolotach.
Pokaz w Warszawie oglądało wiele tysięcy widzów, a podobne imprezy zorganizowano w Łodzi, Lublinie, Olsztynie i Białymstoku.
Samoloty MiG-15 w 1 PLM. 1951 rok.
Wrzesień 1951 rok, był dla 1 PLM znamienny. Pułk jako pierwszy w Polsce osiągnął gotowość bojową na samolotach z napędem turboodrzutowym.
Na początku sierpnia 1951 roku, zgodnie z planem Rozkazem DWL nr 064/org przystąpiono do formowania w 5 DLM kolejnego 13 PLM. Baza stała się kadra z 1 PLM. Na dowódcę 13 PLM wyznaczono mjr pilota Stanisława Więcka, a na dowódców eskadr; kpt. pilota Kazimierza Tananę, por pilot Wiktor Iwonia, por pilot Bolesław Smolika. Z dniem 9.08.1951 roku, do nowego pułku z 1 PLM przekazano 13 samolotów Jak-23 nr 713, 715, 718, 723, 724, 725, 801, 810, 819, 820, 905, 909, 1002 i samolot szkolny Jak-17 W nr 3120127.
To przekazanie samolotów typu Jak-23 było związane z rozkazem przejścia 1 PLM na samoloty typu MiG-15 / UTI MiG-15. Na początku listopada 1951 roku, 1 PLM miał na stanie 30 MiG-15, 2 UTI MiG-15 i ani jednego Jak-23. Wszystkie pozostałe Jak-23 przekazano do 2 PLM.
Rok 1951 roku, 1 PLM skończył jako pierwszy w kraju pułk całkowicie przezbrojony i wyszkolony na samolotach odrzutowych. Kolejny 1952 rok, spędził na intensywnym szkoleniu nowych pilotów, którzy korzystali z najbogatszego doświadczenia lotników z jednostki w Bemowie.
1 PLM otrzymał samoloty Lim-1. 1952 rok.
W Mielcu, w połowie 1952 roku, uruchomiono produkcję seryjną licencyjnych MiG-15 pod nazwą Lim-1 ( Licencyjny Myśliwiec ). Pierwsza partia samolotów liczyła 6 sztuk i była wykonana z części dostarczonych z CCCP. Samoloty zbudowano w ramach szkolenia załogi. Samoloty otrzymały numery fabryczne od 1A 01-001 do 1A 01-006. We wrześniu 1952 roku, samoloty te przekazano wojsku, dostarczając je na lotnisko w Bemowie. Tutaj wykonano na nich serię testów lotniczych, aby wychwycić ewentualne błędy, a także wprowadzić pewne modyfikacje. Kolejne Lim-1 trafiały już do pozostałych jednostek lotniczych.
Na zakończenie 1952 roku, 1 PLM osiągnął pełny stan maszyn w licznie 36 MiG-15 / Lim-1 oraz 2 UTI MiG-15.
Pokazy. 20.07.1952 rok.
W dniu 20.07.1952 roku, na warszawskim lotnisku Okęcie zorganizowano pokazy lotnicze z udziałem samolotów tłokowych i odrzutowych. W pokazach tych po raz kolejny wziął udział 1 PLM z Bemowa, który zademonstrował w powietrzu myśliwce MiG-15 już z Polskimi załogami.
Pokazano także przelot samolotów Zlin-26 w szyku tworzącym litery ZMP (komunistyczna organizacja – Związek Młodzieży Polskiej). Prowadzący; Michał Goszczyński, Henryk Kozłowski, Edward Kowalczyk. Pokaz akrobacji zespołowej na dziesięciu szybowcach typu Mucha. Masowy desant skoczków spadochronowych.
Bezpieczeństwo lotów.
Szybkie tempo przeszkalania nowych-młodych pilotów na nowoczesne samoloty MiG-15 / Lim-1, przy jednocześnie znikomej liczbie wersji dwumiejscowych doprowadziło do pogorszenia stanu bezpieczeństwa lotów. W kwietniu i maju 1952 roku, doszło do dwóch katastrof lotniczych samolotów MiG-15, a w drugim półroczu doszło w innych jednostkach lotniczych do kolejnych dwóch katastrof na samolotach Jak-23. Szkolenie w 1 PLM będącym pułkiem bojowym było niewystarczające.
Dlatego już od 1951 roku, w Radomiu, obok szkoły w Dęblinie Nr 4, powołano OSL (Oficerską Szkołę Lotniczą) Nr 5 z bogatszym programem nauczania i 3-letnim okresem nauki. Jej pierwsi absolwenci zostali promowani w 1953 roku.
Jednak chyba ważniejszą sprawą było utworzenie na terenie lotniska Poznań-Krzesiny 62 PLM-Szk, gdzie zgromadzono większość samolotów UTI MiG-15. Teraz każdy nowo promowany pilot myśliwski, zanim trafił do jednostki bojowej, przechodził cykl szkolenia w Krzesinach. Jednym słowem do 1 PLM nie trafiali już tzw. „żółtodzioby”, ale piloci z konkretnym, około 30 godzinnym nalotem na samolotach typu MiG-15 / UTI.
Instytut Lotniczy. 1953 rok.
Wprowadzenie na uzbrojenie Polski nowoczesnych samolotów myśliwskich z napęd turboodrzutowym wymagało od całego państwa Polskiego nie lada wysiłku. Sztab generalny Wojska Polskiego widział potrzebę stworzenia Lotniczej Stacji Badawczej, która zajęłaby się rozwiązywaniem problemów związanych z eksploatacją nowego sprzętu latającego. Podjecie produkcji seryjnej myśliwców Lim-1 problemy te co najmniej podwoiły. W tych warunkach utworzenie Lotniczej Stacji Badawczej okazało się inicjatywą zbyt skromną. Po długich dyskusjach prowadzonych w VIII Oddziale Sztabu Generalnego WP zapadła decyzja o utworzeniu Instytutu Naukowo-Badawczego Wojsk Lotniczych ( INBWL ). Podstawą prawna stał się rozkaz organizacyjny nr 042/org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 17.06.1953 roku. Siedzibą Instytutu stał się tymczasowo hangar Nr 6 na terenie lotniska Bemowo.
Zasadniczym tematem prac Instytutu stało się podnoszenie gotowości bojowej i bezpieczeństwa lotów. Powstały stanowiska hamowni silników. Prawdziwym poligonem dla Instytutu stały się problemy związane z wprowadzeniem do służby myśliwców Lim-1. Należało wówczas wyjaśnić wiele nowych zjawisk towarzyszących lotom z prędkościami okołodźwiękowymi. Wyniki tych prac zawarto w broszurze pt. – „Niektóre osobliwości w locie samolotu Lim-1”, co niezwykle pomogło pilotom i służbom technicznym.
W 1953 roku, przeprowadzono pierwsze próby polskiego ogumienia oraz klocków hamulcowych do samolotów Lim-1.
Latem 1953 roku, rozpoczęto w Instytucie próby w locie, jako Państwowe Próby Kontrolne seryjnych samolotów Lim-1. Stały się one praktycznym sprawdzianem opracowanych metod oraz aparatury pomiarowej, pokładowej i naziemnej.
W dniu 18.03.1954 roku, poprzez zarządzenie Ministra Obrony Narodowej Instytut ( INBWL ) instytut otrzymał status placówki naukowej. Jednocześnie przeniósł się do nowych obiektów przy ulicy Księcia Janusza na Warszawskim Kole. Napisaliśmy o tym dlatego, że na Bemowie zaczyna robić się ciasno, co nie sprzyja prawidłowemu wykonywaniu zadań przez 1 PLM.
1 PLM. 28.12.1953 rok.
W dniu 28.12.1953 roku, na mocy Rozkazu MON 1 PLM otrzymał zaszczytną nazwę „Warszawa”. Ten fakt jest jeszcze istotniejszy gdy spojrzymy, że jeszcze tylko 4 PLSz z Bydgoszczy otrzymały nazwę własną „Kraków”.
1 PLM. 2.06.1954 rok.
W dniu 2.06.1954 roku, Rozkazem MON wprowadzono w lotnictwie tytuł i odznakę Załogi Wyborowej. Było to efektem wprowadzenia w lotnictwie zdrowego współzawodnictwa. Pierwsze takie tytuły i odznaki zdobyli piloci z 1 PLM Warszawa. Widocznym wyróżnikiem zdobytego tytułu była namalowana na kadłubie samolotu czerwona błyskawica.
1 PLM. 1954 rok.
Także w 1954 roku, 1 PLM Warszawa brał udział w pokazach i defiladach lotniczych. W dniu 22.07.1954 roku, zorganizowano defiladę w Lublinie z udziałem lotnictwa wojskowego i oddziałów desantowych, z okazji 10-Lecia PRL. 1 PLM Warszawa pokazał samoloty MiG-15. Natomiast w dniu 29.08.1954 roku, w Łodzi zorganizowano pokazy w wykonaniu pilotów sportowych i wojskowych. Również w tym pokazie brały udział samoloty z 1 PLM Warszawa. Pokaz ten oglądało 200 000 osób.
Z końcem 1954 roku, do 1 PLM przybyły pierwsze myśliwce Lim-2. Następne tego typu samoloty trafiły do jednostki w maju i czerwcu 1955 roku, a do końca 1955 roku, Pułk nie miał już na stanie samolotów typu MiG-15 i Lim-1.
MiG-17 PF i 21 Samodzielna Eskadra Myśliwska. 1955 rok.
Ledwo zażegnano wojnę w Korei, a już w 1955 roku, na nowo zaogniła się sytuacja w świecie. Do NATO przyjęto RFN. Odpowiedzą Moskwy było powołanie do istnienia Układu Warszawskiego. W ślad za tym, Moskwa postanowiła jeszcze bardziej unowocześnić sojusznicze armie. W drugiej połowie 1955 roku, do Polski dostarczono pierwszą partię 12 myśliwców MiG-17 PF. Samoloty te posiadały pokładowe celowniki radiolokacyjne, które zapewniały przechwycenie celów w każdych warunkach atmosferycznych.
Jeszcze w 1955 roku, do CCCP udała się grupa wybranych pilotów celem przeszkolenia się na nowe samoloty MiG-17 PF. W gronie tym byli między innymi piloci; kpt. Czajka, por. R Operacz, por. S Radziejowski, por S Nyc. Szkolenie odbywało się w Lipiecki i Taganrogu. Po powrocie do kraju na lotnisku Bemowo utworzono z tych pilotów i z samolotami MiG-17 PF, 21 Samodzielną Eskadrę Myśliwską w ramach Układu Warszawskiego. Jednostka przechwytująca działała przy 1 PLM Warszawa. Na dowódcę wyznaczono kpt. Czajkę.
Tymczasem druga grupa kilkunastu pilotów rozpoczęła przeszkalanie w Lipiecku na rocznym kursie. Byli to; S Wdowczyk, H Michałowski, S Kowal, M Polech, Czesław Tanana, Garczyński, Graczyk, Kozik, Skibicki, Lewiński, Padlewski, Czajkowski, Zieleziński. W roku następnym (1956 rok) trzecia grupa 9 pilotów przeszła szkolenie w CCCP. Byli tam; W Hermaszewski, A Dobrzeniecki, T Matras, S Zaniewski.
21 Samodzielna Eskadra Myśliwska w 1957 roku, została wcielona w struktury 1 PLM.
1 PLM. 1956 rok.
Piloci pułku należeli do twórców wielu nowych ewolucji i szczególnie trudnych szyków pilotażowych na samolotach z napędem turboodrzutowym. W tym okresie wielu z nich było uczestnikami licznych pokazów lotniczych. Już w 1956 roku, kpt. Zygmunt Dębowski, kpt. Jerzy Figurski i kpt. Ryszard Grundman, jako pierwsi piloci wykonali na odrzutowcach zespołowo figury wyższego pilotażu. Zespół ten brał udział w pokazach nad lotniskiem Okęcie, a następnie w pokazach lotniczych w NRD w Cottbus i Junchwalde. Wysoko ocenił ten pokaz jeden z radzieckich generałów, mówiąc – „To już nie jest latanie, to wirtuozerstwo”.
W kolejnych latach „Trójka” rozrosła się do „Piątki”, „Delty” (6 samolotów), „Dziewiątki” i „Trzynastki”. Przez wiele lat zespół zachwycał niesłychaną precyzja lotu, złożonością i pięknem. Liczni piloci pułku wzięli udział w 1959 roku, i 1960 roku, w słynnej tafli 64 myśliwców.
W 1956 roku, w Mielcu uruchomiono produkcję licencyjną MiG-17 pod oznaczeniem Lim-5. Na początek zbudowano serię próbną złożoną z trzech maszyn o numerach od 1C 00-01 do 1C 00-03. W dniu 28.11.1956 roku, maszyny te przekazano wojsku i przebazowano na lotnisko w Bemowie. I znowu, lotnisko to stało się miejscem przeszkalania Polskich pilotów na ten typ samolotu. W maju 1957 roku, samoloty te zaczęto oficjalnie przyjmować na stan 1 PLM.
W lipcu 1956 roku, 1 PLM Warszawa otrzymał sztandar ufundowany przez Radę Państwa.
1 PLM. 1957 rok.
Już w 1956 roku, podjęto ostateczne decyzje o przeniesieniu 1 PLM Warszawa i 21 Samodzielną Eskadrę Pościgową do Mińska Mazowieckiego. W lipcu 1957 roku, pułk ostatecznie przebazowano na lotnisko w Janowie koło Mińska Mazowieckiego.
Jesienią 1957 roku, 3 Eskadra 1 PLM Warszawa stała się zalążkiem nowego pułku lotnictwa myśliwskiego w Babimoście, oznaczonego jako 45 PLM.
Lotnisko w Mińsku Mazowieckim.
Nowe lotnisko dla 1 PLM Warszawa wybudowano na wschód o Warszawy w odległości około 40 km i na wschód od Mińska Mazowieckiego w odległości około 4 km. Miejscowość Janów przy drodze krajowej Nr 2. Lotnisko położone jest na współrzędnych geograficznych 52,11 N 21,39 E, na wysokości 184 m npm. Otrzymało jeden pas startowy z nawierzchnią betonową, o wymiarach 2 500 m x 40 m, który ma orientację 09/27, czyli niemal idealnie wschód-zachód. Przez cały okres swego istnienia w latach 1957 – 2000 i dalej lotnisko pełniło tylko funkcje wojskowe.
1 PLM. 1960 rok.
W kwietniu 1960 roku, na stan Pułku wpisano klucz (4) myśliwców Lim-5 P. W lipcu 1960 roku, te i inne samoloty z Pułku wzięły udział w paradzie lotniczej nad polami Grunwaldu.
MiG-21 dla 1 PLM „Warszawa”.
1 PLM „Warszawa” z Mińska Mazowieckiego jako jeden z pierwszych pułków otrzymał na uzbrojenie samoloty MiG-21.
W dniu 29.09.1961 roku, do Polski w wielkiej tajemnicy sprowadzono pierwszy samolot myśliwski MiG-21 F-13 nr 741217 nb 1217 i umieszczono go w Modlinie, gdyż tam zorganizowano Centrum Szkolenia Lotniczego. Natomiast w listopadzie 1961 roku, do CCCP posłano pierwszą grupę 16 (15) pilotów celem przeszkolenia na ten typ samolotu. W tej grupie znalazło się około pięciu pilotów z 1 PLM „Warszawa” z Mińska Mazowieckiego. Pierwszymi byli major Edmund Bogusz i kpt. Ryszard Styczeń. Piloci ci pierwsze loty na MiG-21 F-13 wykonali w Krzesinach w 62 PLM.
Kolejne 8 samolotów MiG-21 otrzymaliśmy we wrześniu 1962 roku, i rozpoczęto szkolenie kolejnej grupy wybranych pilotów z pułków bojowych. W grupie tej byli także piloci z Mińska Mazowieckiego.
Do Mińska Mazowieckiego pierwsze samoloty naddźwiękowe trafiły w połowie września 1963 roku, niemal jednocześnie z 62 PLM i 11 PLM. Było to 6 sztuk MiG-21 F-13, które wpisano na stan 1 Eskadry.
W 1964 roku, pułk otrzymał pierwsze maszyny MiG-21 PF wyposażone w stacje radiolokacyjne RP-21. Do końca 1964 roku, na stanie Pułku było już 8 samolotów MiG-21 PF. Samoloty te zastąpiły użytkowane do tej pory w pułku MiG-17 PF oraz MiG-21 F-13, które przekazano innym jednostkom. Dzięki rotacji sprzętu, głównie z 11 PLM, w 1965 roku, 1 Eskadra 1 PLM posiadała 12 MiG-21 PF i 2 MiG-21 U. Jesienią 1965 roku, 16 pilotów z 2 Eskadry rozpoczęło przeszkolenie na samoloty naddźwiękowe. W dniu 30.06.1966 roku, wydarzyła się w Pułku pierwsza katastrofa na samolocie typu MiG-21 (PF). Niestety por Władysław Betka zginął.
Jak się okazało samoloty MiG-21 PF zagościły w pułku niezwykle długo, bo do 1989 roku, kiedy to zostały zastąpione przez MiG-21 M ze zlikwidowanego pułku z Goleniowa.
Z dniem 15.05.1966 roku, Pułk został przeformowany na nowy etat Nr 6/461, w wyniku czego powstał 22 Dywizjon Dowodzenia Lotami i 56 Batalion Zabezpieczenia.
W 1966 roku, Pułk razem z pilotami z 3 PLM, w ramach obchodów 1000-Lecia Polski, uformował ugrupowanie pod nazwą Grot-Centrum złożone z 16 maszyn MiG-21 PF.
W 1968 roku, wyznaczone załogi Pułku wzięły dział w strzelaninach k.p.r. na poligonie na terenie CCCP.
W styczniu 1971 roku, na stan przyjęto partię 10 MiG-21 PF z rozformowanego 13 PLM w Łęczycy.
Jesienią 1971 roku, na terenie lotniska w Mińsku Mazowieckim wznowiono rozgrywanie zawodów lotniczych, tym razem o tytuł Mistrza Walki Powietrznej. W latach 60-tych i 70-tych jednostka kilkakrotnie z powodu remontu w Mińsku Mazowieckim przenosiła się na lotnisko zapasowe w Szczytnie.
Z końcem 70-tych lat, Pułk przejął 11 MiG-21 PF, z 39 PLM. Następnie w 1982 roku, kolejne 6 MiG-21 PF z innych jednostek. W tym czasie 12 pilotów przeszło przeszkolenie na samoloty MiG-21 PFM.
W 1983 roku, pod dwuletniej przerwie, wznowiono rozgrywanie Zawodów Lotniczych Użyteczno-Bojowych, o mistrza Walki Powietrznej. Drugie miejsce zajął kpt. Jerzy Moryc z 1 PLM. W 1987 roku, w takich zawodach w konkurencji zespołowej, pierwsze miejsce zajął zespół z 1 PLM.
W 80-tych latach główne szkolenie było skierowane na zwalczanie celów powietrznych pojedynczych i grupowych na małych wysokościach we współpracy z rakietowymi środkami OPL w warunkach osłony myśliwskiej i radioelektronicznej nieprzyjaciela.
W 1988 roku, w wyniku rozformowania 39 PLM, wszystkie pozostałe samoloty MiG-21 PF przejął 1 PLM, który dzięki temu miał na stanie 36 MiG-21 PF i 7 MiG-21 U. W kolejnych latach na stanie 2 Eskadry pojawiły się MiG-21 M, PFM, gdyż 1 Eskadra otrzymała MiG-29, a samoloty MiG-21 PF w 1989 roku, skasowano.
W lutym 1989 roku, na terenie CCCP, operując z lotniska w Baranowiczach, 1 PLM razem z jednostką radziecką wykonały wspólne ćwiczenia. Jednym z głównych zadań było strzelanie pociskami S-5 do celów naziemnych.
MiG-29 i przemiany społeczno-ustrojowe. 1989 rok.
Druga połowa 80-tych lat, stała się początkiem dużego kryzysu w wojskach lotniczych, którego końca jeszcze w 2000 roku, nie było widać. W tych warunkach postanowiono choćby nieznacznie poprawić ten stan rzeczy i Polska zdecydowała się na zakup minimalnej liczby jedynych dostępnych dla nas myśliwców pola walki ( frontowych ) MiG-29. W lutym 1989 roku, w Pułku przeprowadzono selekcję wśród personelu latającego pod kątem przeszkolenia na nową technikę lotniczą. Wybrano 12 pilotów i grupę personelu zabezpieczenia technicznego i nawigacyjnego, i wysłano ich do Frunze w CCCP. Szkolenie przeprowadzono w okresie marzec – maj 1989 roku.
Kupując samoloty MiG-29, Polska stała się 10 na świecie państwem użytkującym ten typ myśliwca. Pierwsze 4 maszyny MiG-29 ( 9.12 ) i 3 MiG-29 UB pojawiły się w Polsce na przełomie lipca / sierpnia 1989 roku. ( 1.07.1989 roku). Umieszczono je w Mińsku Mazowieckim w 1 PLM „Warszawa”. Numery seryjne MiG-29 ( 9.12 ) ns; 35070, 35111, 35114, 35115, MiG-29 UB ns; 14615, 14664, 14670.
Kolejne 5 sztuk MiG-29 ( 9.12 A ) przyleciało do Polski 2.10.1990 roku. Numery seryjne; 26365, 26367, 26383, 26389, (?). Były one pilotowane przez pilotów radzieckich. Towarzyszył im samolot An-12 z ekipą techniczną. Tylko ona miała prawo obsługi samolotów do czasu oficjalnego ich przekazania w dniu 30.10.1990 roku, stronie Polskiej. Samoloty były fabrycznie nowe i wyposażone w stacje radiolokacyjną RS-2 M.
W sumie te 12 maszyn pozwoliło na przezbrojenie 1 Eskadry, ale były siłą symboliczną i nie mogły przewartościować potencjału militarnego. 2 Eskadra posiadała na wyposażeniu samoloty MiG-21 M przebazowane z Goleniowa w miejsce MiG-21 PF.
Pierwszych pilotów-instruktorów Polskich wyszkolono w CCCP. Do grona pierwszych należy zaliczyć; kpt. pil. inż. Marian Zięba, por. pil. Inż. Jacek Wojtaszczyk, por. pil. inż. Wiesław Rec, por. pil. inż. Waldemar Łobowski. Piloci pułku w rekordowym czasie i po mistrzowsku opanowali technikę latania na nowym sprzęcie.
W 1989 roku, Polscy piloci nowych myśliwców mówili, że przesiadka z MiG-21 do MiG-29 to jak przesiadka z małego fiata do mercedesa. Po raz pierwszy otrzymali myśliwiec z tak dużym nadmiarem ciągu. Możliwość przechwycenia z odległości 100 km. Samolot bardzo trudno wprowadzić w korkociąg ( twierdzono, że nawet jest to niemożliwie ), ale także bardzo trudno z niego wyprowadzić. Doskonała widoczność z kabiny. Pilot otrzymuje więcej precyzyjnych informacji. Skokowo wzrosło bezpieczeństwo załogi.
W dniu 13.01.1992 roku, po blisko 3-letnim okresie szkolenia podstawowego i taktycznego 1 eskadra 1 PLM „Warszawa” z Mińska Mazowieckiego rozpoczęła dyżury w systemie obrony powietrznej Polski. Ze względu na newralgiczne położenie Mińska Mazowieckiego, jako najbliżej położona baza granicy wschodniej i braku środków ostrzegania nad wschodnią granicą, spowodowały nałożenie na MiG-29 dyżurów w sposób nietypowy dla pułków Polskich Sił Powietrznych, tzn. są one gotowe do startu 24 godziny na dobę. Takiej decyzji domagał się Sejm RP. W okresie 3-lat wykonano kilka ćwiczeń w ostrym strzelaniu z działek i pociskami rakietowymi na poligonie morskim Ustka.
Wprowadzenie nowych samolotów zbiegło się ze zmianami społeczno-ustrojowymi w Polsce. Dzięki temu w lotnictwie rozpoczął się powrót do kultywowania przedwojennych, lotniczych tradycji 1 pułku lotniczego. Pojawiły się nowe odznaki, nalepki i naszywki nawiązujące do chlubnych tradycji.
Lotnisko w Janowie stało się miejscem wielu zagranicznych wizyt różnych szczebli, tym razem z całego świata. Ich stałym elementem stał się pokaz pilotażu na MiG-29 wykonywanych przez mjr pilota H. Chołuja i mjr pilota J. Wojtaszczyka. Szczególne bliskie kontakty dotyczyły współpracy wojskowej lotnictwa Polskiego z lotnictwem państw zachodnich.
Najbardziej owocnym przykładem jest zawarcie współpracy polsko-francuskiej. Nastąpiło to w czerwcu 1993 roku, podczas wizyty 1 PLM „Warszawa”, w 102 Bazie Lotniczej w Dijon - Longvic. Nasi piloci w obecności Szefa Sztabu Generalnego WP gen broni Tadeusza Wileckiego i dowódcy WLIOP gen dyw. Jerzego Gotowały w dniach 14-16.06.1993 roku, przebywali w Dijon. Polacy po raz pierwszy w praktyce mieli okazję skonfrontować swoją wiedzę, umiejętności pilotażowe i możliwości maszyn z obcym dotychczas modelem Zachodnim.
W połowie czerwca 1993 roku, 1 PLM przejął dziedzictwo historyczne jednostek lotniczych II Rzeczypospolitej i imię generała brygady pilota Stefana Pawlikowskiego.
Jesienią 1993 roku, z rewizytą przebywali w Mińsku Mazowieckim francuzi z dwoma samolotami typu Mirage 2000. Z kolei w 1994 roku, nasze MiG-29 gościły w bazie 2 eskadry lotnictwa myśliwskiego Francji w Dijon.
Kolejne MiG-29. 1995 rok.
W pierwszej połowie 90-tych lat, Czechy wystawiły na sprzedaż swoje myśliwce MiG-29, w liczbie 10 sztuk. Rząd Polski skorzystał z okazji i pozyskał te maszyny na przełomie grudnia 1995r., a stycznia 1996r. Transakcja polegała na wymianie maszyn za 11 sztuk nowych śmigłowców PZL W-3 Sokół.
Symboliczne przekazanie maszyn nastąpiło 19.02.1996r. oczywiście w Mińsku Mazowieckim. Od tego momentu 1 PLM posiadał na stanie 22 MiG-29, ( nadal jako jedyny w kraju, do czasu pozyskania samolotów MiG-29 z Niemiec ).
W dniu 23.12.1995r. na terenie lotniska w Mińsku Mazowieckim odbyła się uroczystość przejęcia przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego ( z rodowodem komunisty ) zwierzchnictwa nad Polską Armią.
W nowy 1998 roku, Pułk wszedł jako jednostka 2 Korpusu OPK. Na uroczystości zmiany podporządkowania obecny był dowódca 2 Korpusu OPK generał brygady pilot Jerzy Konieczny. W marcu 1998r. w ramach praktycznej realizacji postanowień dokumentu wiedeńskiego w Pułku przebywała delegacja OBWE. Latem 1998r. Pułk brał udział w ćwiczeniach koalicyjnych w ramach programu Partnerstwo Dla Pokoju – Cooperative Chance-98 oraz Amber Express-98. W dniu 1.03.1999r. na lotnisku w Mińsku Mazowieckim zademonstrowano pierwsze 4 MiG-29 przystosowane do wykonywania zadań w ramach Sił Natychmiastowego Reagowania NATO oraz 6 pilotów przeszkolonych w tym zakresie. W połowie marca 1999r. na terenie lotniska odbyły się główne uroczystości wojskowe związane z przyjęciem Polski do struktur NATO, a samoloty rozpoczęły dyżurowanie bojowe w ramach ił sojuszniczych.
1.01.2000 rok.
Z dniem 01.01.2001r., na skutek restrukturyzacji Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej w miejsce 1 PLM powołane zostały dwie jednostki: - 23 Baza Lotnicza - jednostka logistyczna, która przejęła mienie gospodarcze 1 PLM oraz 1 Eskadra Lotnictwa Taktycznego - jednostka liniowa, która przejęła tradycje 1 PLM.
Samoloty używane przez 1 PLM:
Jakowlew Jak-1, Jakowlew Jak-9, Polikarpow PO-2, Iliuszyn Ił-2, Jakowlew Jak-17 W, Jakowlew Jak-23, Mikojan i Guriewicz MiG-15, WSK Lim-1 / 2, Mikojan i Guriewicz MiG-17 PF, WSK Lim-5, WSK Lim-5 P, Mikojan i Guriewicz MiG-21 F-13 / PF / PFM / M / U, Mikojan i Guriewicz MiG-29 9.12 / UB, PZL TS-8 Bies, PZL TS-11 Iskra, PZL Mi-2, PZL Antonow An-2.
W latach 1945-1989r. jednostką dowodzili:
kpt. pilot Wasył Gaszyn: 23.03.1945 - 24.10.1945; ppłk pilot Tadeusz Wicherkiewicz: 24.10.1945 - 20.12. 1947; mjr pilot Michał Bujewicz: 20.12.1947 - 15,05.1949; ppłk pilot Wasyl Bystrow: 15.05.1949 - 15.02.1951; mjr pilot Tadeusz Krepski: 16.02.1951 - 11.05.1953; mjr pilot Stefan Płoszański: 12.05.1953 - 7.10.1955; ppłk pilot Lucjan Kałkus: 8.10.1955 - 20.01.1963; mjr pilot Stanisław Mielczarek: 22.01.1963 - 27.06.1964; mjr pilot Ryszard Grundman: 28.061964 - 11.08.1973; mjr pilot Roman Harmoza: 11.08.1973 - 21.12.1977; ppłk pilot Henryk Agnieszczak: 22.12.1977 - 2.01.1984; ppłk dypl. pilot Czesław Biszkowiecki: 2.01.1984 - 10.10.1988; ppłk dypl. pilot Zenon Kida: 8.10.1988 - 11.01.1991.
W latach 1991-2000r. jednostką dowodzili:
ppłk dypl. pilot Lech Majewski: 11.01.1991 - 30.09.1993, ppłk dypl. pilot Sławomir Dygnatowski: 30.09.1993 - 15.02.1998, ppłk dypl. pilot Włodzimierz Usarek: 15.02.1998 - 31.12.2000.
Opracował Karol Placha Hetman