Kraków 2015-01-19
Polski Przemysł Lotniczy.
Część 1.
Jeden z pierwszych udanych silników lotniczych Clerget 9B. Silnik jest tłokowy, gwiazdowy, rotacyjny, chłodzony powietrzem. Silnik był skonstruowany w 1915 roku przez Pierre’a Clergeta. Jego podstawowa wersja rozwijała moc 88,26 kW (120 KM) przy 1 250 obrotów na minutę, a pojemność skokowa wynosiła 16,3 dm3. Silnik obraca się razem ze śmigłem, a wał korbowy był nieruchomy i przymocowany do konstrukcji samolotu. We wnętrzu wału jest kanał, którym jest podawane paliwo z olejem rycynowym.
Początki.
Polski Przemysł Lotniczy swymi tradycjami sięga niemal samych narodzin światowego lotnictwa. W 1908 roku, pierwsi Polacy uzyskali uprawnienia lotnicze; hrabia Michał Scipio del Campo we Francji, a Rudolf Warchałowski w Austrii. Pan Rudolf Warchałowski stał się prekursorem przelotów z pasażerami. Warto także wspomnieć o pilocie Grzegorzu Piotrowskim, który w dniu 22.09.1910 roku, ustanowił światowy rekord odległości przelotu z jednym pasażerem na dystansie Petersburg – Kronsztad, uzyskując wynik 37 km.
W 1909 roku, w Warszawie powstała pierwsza organizacja lotnicza pod nazwą Koło Awiatów i jednocześnie powstała pierwsza modelarnia lotnicza założona przez pana Wojciecha Woynę.
W dniu 19.09.1909 roku, nad Warszawą, pierwszy raz zademonstrował samolot w powietrzu francuski pilot Legagneux.
Awiata.
Pierwsza Polska fabryka samolotów została założona w dniu 21.05.1910 roku, przez Warszawskie Towarzystwo Lotnicze Awiata, na Polu Mokotowskim, przy ulicy Puławskiej. Inicjatorem budowy był książę Stanisław Lubomirski, finansista, przemysłowiec, propagator automobilizmu i aeronautyki. Członkiem Awiaty był między innymi pan Czesław Tański.
Rosyjska Marynarka Wojenna we wrześniu i październiku 1910 roku, zakupiła w Awiacie dwa samoloty. W okresie 1911r.-1912r., zakład produkował samoloty typu Farman-III i Farman-IV. Samoloty te powstawały na licencji niemieckiej firmy Aviatik (license with a license). Zbudowano ich około 8-10 egzemplarzy, w ciągu 8 miesięcy. Były one nazywane także Farman - Awiata. Później budowano samoloty Breliot XI. Te maszyny budowano na podstawie oryginalnej dokumentacji francuskiej. Zdolność produkcyjna zakładu wynosiła 15 samolotów rocznie. Kilka egzemplarzy kupiła rosyjska armia. W 1911 roku, Awiata, oprócz dwóch wspomnianych typów, oferowała na sprzedaż także samoloty Etrich Taube.
Latem 1911 roku, hrabia Michał Scipio del Campo dokonał oblotu pierwszej polskiej konstrukcji zbudowanej przez Stanisława Cywińskiego i Czesława Zbierańskiego.
Oprócz budowy samolotów Awiata prowadziła Szkołę Pilotażu. Na jej czele stał pilot Henryk Segno, a później hrabia Michał Scipio del Campo. W szkoleniu wykorzystywano samoloty Farman-Aviatic i Breliot XI. Awiata wydała około 10 certyfikatów pilotów. Latem 1911 roku, Awiata zorganizowała stałą wystawę lotniczą i pokazy powietrzne, pod nazwą I Ogólnorosyjska Wystawa Aeronautyczna. Zaprezentowano na niej wszystkie trzy typy samolotów.
W styczniu 1912 roku, władze carskie odebrały Awiacie koncesję na prowadzenie działalności. W marcu 1912 roku, zaborca rosyjski zlikwidował zakład produkcyjny. Majątek przejęła armia rosyjska. W zabudowaniach Awiaty zaborca urządził własną szkołę lotniczą, która była filią Szkoły Lotniczej w Gatczynie (45 km na południowy-zachód od Petersburga). W dniu 17.11.1912 roku, z Wojskowej Szkoły Lotniczej w Gatczynie przybyło na Pole Mokotowskie 32 oficerów, 50 żołnierzy oraz kilku instruktorów pilotażu. Przez 5 miesięcy, do końca marca 1913 roku, prowadzono tu szkolenie lotnicze. Po jego zakończeniu samoloty przekazano do twierdz w Modlinie i Brześciu Litewskim. Na Polu Mokotowskim zaborca umieścili kompanię (aeronautyczną) balonową.
Po wybuchu wielkiej wojny światowej do Warszawy wkroczyli niemcy i przejęli obiekty Awiata. Niemcy uruchomili tutaj filię zakładów lotniczych Albatros i Szkołę Obserwatorów. Postawili nowe obiekty, w tym budynki warsztatowe i nowe, kolejne hangar.
Jeszcze w trakcie trwania wielkiej wojny światowej założono Polskie Towarzystwo Żeglugi Napowietrznej. W dniu 1.02.1917 roku, zorganizowało ono pierwszy kurs lotniczy.
Opracował Karol Placha Hetman